Περιλήψεις άρθρων

Οδ. Βουδούρης, Ι. Μελισσάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι η χρόνια πάθηση με τη μεγαλύτερη αυξητική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα, οι διαβητικοί ασθενείς τετραπλασιάστηκαν τα τελευταία 30 χρόνια, ξεπερνώντας πλέον το εκατομμύριο, καθιστώντας τη νόσο κύρια απειλή κατά της δημόσιας υγείας, που απορροφά το 20–30% του συνόλου των δαπανών υγείας. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση απαιτεί συνεχή αγωγή και παρακολούθηση, χωρίς να εξαλείφει τη νόσο και χωρίς να καταργεί τις επιπλοκές της, οι οποίες αφορούν σχεδόν σε όλες τις ζωτικές λειτουργίες. Στο πλαίσιο αυτό, αποκτά εξαιρετικό ενδιαφέρον η θεραπεία του διαβήτη μέσω χειρουργικών επεμβάσεων. Αποτελούν εξέλιξη των βαριατρικών επεμβάσεων και στοιχειοθετούν μια νέα χειρουργική εξειδίκευση, ονομαζόμενη Μεταβολική Χειρουργική. Αφετηρία αποτέλεσε η διαπίστωση ότι παχύσαρκοι διαβητικοί ασθενείς, υποβαλλόμενοι σε ορισμένες βαριατρικές επεμβάσεις, θεραπεύονταν από τον διαβήτη, πριν χάσουν βάρος. Ο μηχανισμός δράσης των αντιδιαβητικών επεμβάσεων είναι πολλαπλός, αλλά σχετίζεται κυρίως με την ενεργοποίηση εντερικών ορμονών, τις ινκρετίνες, οι οποίες αυξάνουν την πα-ραγωγή ινσουλίνης και μειώνουν την αντίσταση των κυττάρων σε αυτή. H ένδειξη των αντιδιαβητικών επεμβάσεων είναι αυτονόητη για τους παχύσαρκους διαβητικούς ασθενείς με ΔΜΣ>35. Οι μελέτες ανα-δεικνύουν επίσης το όφελός τους, ανεξαρτήτως βαθμού παχυσαρκίας, ενώ συζητώνται και οι ενδείξεις για τους μη παχύσαρκους διαβητικούς. Ο τελικός προσδιορισμός των ενδείξεων απαιτεί περαιτέρω μελέτες σε βάθος χρόνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):11—30
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Μεταβολικής Χειρουργικής, Νοσοκομείο «ΙΑΣΩ General», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διαβήτης, μεταβολική χειρουργική, γαστρική παράκαμψη, επιμήκης γαστρεκτομή, χολοπα-γκρεατική εκτροπή
Αλληλογραφία: Οδ. Βουδούρης, Πυθαγόρα 5, 155 62 Χολαρ γός, Αθήνα • e-mail: libertad@otenet.gr

Χ.Β. Λούπα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στον ελληνικό χώρο, οι μελέτες, αν και διαφέρουν ως προς τον σχεδιασμό (μελέτες αυτοαναφοράς ή καταγραφής στοιχείων και μελέτες μετρήσεων σακχάρου ή/και εκτέλεσης καμπύλης ανοχής γλυκόζης ­ OGTT), αποδεικνύουν, όλες, αύξηση του επιπολασμού του ΣΔ. Στην περιφέρεια Αττικής, ο επιπολασμός αυξήθηκε από 2,4% το 1974 σε 9,5% (μελέτες αυτοαναφοράς) ή 11,6% (μελέτες με μετρήσεις σακχάρου και OGTT) το 2006. Στον αγροτικό πληθυσμό, που παλαιότερα ο επιπολασμός ήταν σχεδόν αμελητέος (1,5% την περίοδο 1988–1993), αυξήθηκε δραματικά (περίπου 11,7% το 2003–2005), για να εξισωθεί με τον αστικό πληθυσμό. Αίτιο της αύξησης αυτής η αλλαγή τρόπου ζωής, με μείωση της φυσικής δραστηριότητας, κακή διατροφή και συνεπακόλουθη παχυσαρκία. Ο επιπολασμός είναι υψηλότερος σε χαμηλότερα μορφωτικο­οικονομικά στρώματα. Σκόπιμη είναι η παρέμβαση για τη μείωση της επίπτωσης του διαβήτη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):31—36
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρείο Φροντίδας Διαβητικού Ποδιού «Δημήτρης Βογιατζόγλου», Νοσοκομειακή μονάδα «Α. Φλέμιγκ», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διαβήτης, επίπτωση, επιπολασμός, Ελλάδα
Αλληλογραφία: Χ.Β. Λούπα, Σποράδων 2, 152 31 Χαλάνδρι • e-mail: Ch-loupa@hol.gr

Ελ. Καραμπλή, Κ. Αθανασάκης, Γ. Κυριόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) είναι μία χρόνια νόσος με σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στους πάσχοντες, και υψηλό κόστος για τα συστήματα υγείας. Οι υπεύθυνοι για τη λήψη αποφάσεων, αναζητούν τις βέλτιστες λύσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση του ΣΔ, σε ένα περιβάλλον περιορισμένων πόρων. Τα οικονομικά της υγείας μπορούν να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων ορθολογικής κατανομής των σπάνιων υγειονομικών πόρων. Δεδομένου ότι το πλαίσιο παρέμβασης των οικονομικών της υγείας είναι ευρύ, στο παρόν άρθρο γίνεται αναφορά στο κόστος της νόσου στην Ελλάδα και διεθνώς, στην επίδραση της οικονομικής κρίσης στη συμπεριφορά των ασθενών με ΣΔτ2 στην Ελλάδα, και, τέλος, στον ρόλο της οικονομικής αξιολόγησης στη λήψη αποφάσεων. Το άρθρο καταλήγει πως τα εργαλεία των οικονομικών της υγείας μπορούν να αναδείξουν τις  αποτελεσματικές ως προς το κόστος επιλογές στον τομέα της πρόληψης και αντιμετώπισης του ΣΔτ2, στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προσπάθειας για τον πε-ριορισμό των συνεπειών της νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):37—42
Κέντρο Προέλευσης: Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημό­σιας Υγείας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σακχαρώδης διαβήτης, πολιτική υ-γείας, κόστος νόσου, οικονομική αξιολόγηση
Αλληλογραφία: Ελ. Καραμπλή, Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: ekarabli@esdy.edu.gr

Η. Τσούγκος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H Καρδιακή Ανεπάρκεια (ΚΑ) αποτε-λεί μέχρι και σήμερα την κύρια αιτία καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας. Προ έτους εκδόθηκαν οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες περιέχοντας αρ-κετά νέα δεδομένα που αφορούν στους αλγόριθμους διάγνωσης και θεραπείας της ΚΑ, ενώ έχουν συμπεριληφθεί και καινούργιες ενότητες που αφορούν στο σύνδρομο της χρόνιας ΚΑ. Τρία είναι τα καινούργια στοιχεία των νέων κατευθυντήριων οδηγιών: (1) η σημασία της αναγνώρισης των ασθενών με μετρίως επηρεασμένο κλάσμα εξωθήσεως (40–49%), (2) η διάγνωση της χρόνιας ΚΑ που βασίζεται αφενός στην κλινική πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος τη νόσο και αφετέρου στα ευρήματα από την ηχω­καρ-διογραφία, ενώ χρήσιμα είναι και τα επίπεδα των νατριουρητικών πεπτιδίων και (3) η ύπαρξη ξεχωριστής ενότητας όπου επισημαίνεται με εμφατικό τρόπο ποιες θεραπείες πρέπει και ποιες δεν πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με χρόνια ΚΑ. Ακόμη, δίνονται συστάσεις που αφορούν στην πρόληψη του συνδρόμου, καθώς επίσης προτείνονται τρόποι τόσο για την καθυστέρηση της εξέλιξής του, όσο και για την πρόληψη του θανάτου σε ασθενείς που έχουν ήδη εκδηλώσει το σύνδρομο. Ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή αποτελεί η θεραπευτική προσέγγιση στη χρόνια ΚΑ με τη χορήγηση σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης, ενώ αναγνωρίζονται πλέον οι συννοσηρότητες ως σημαντικός παράγοντας για την πρόγνωση. Επίσης, καθορίζονται σαφείς ενδείξεις για τη θεραπεία επανασυγχρονισμού, ενώ δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην άμεση έναρξη θεραπείας της οξείας ΚΑ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):43—52
Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Καρδιολογική Κλινική, «Ερρίκος Ντυνάν» Hospital Center, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καρδιακή ανεπάρκεια, ταξινόμηση χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας, νεότερα θεραπευτι-κά σχήματα
Αλληλογραφία: Η. Τσούγκος, Νηλέως 20, 118 51 Θησείο, Αθήνα • e-mail: tsougos@yahoo.com

Ε. Λιδωρίκη (1), Δ. Σχίζας (1), Ι.Γ. Καραϊτιανός (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η διαδικασία της γήρανσης σχετίζεται με μείωση της μυϊκής μάζας ή/και μυϊκής δύναμης και αντοχής, μια κατάσταση που καλείται σαρκοπενία. Ο ορισμός της σαρκοπενίας παραμένει ασαφής, καθώς ποικίλοι οργανισμοί/φορείς δίνουν διαφοροποιημένους ορισμούς και διαφορετικά όρια ανίχνευσης της σαρκοπενίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συχνά ομοφωνία τόσο για τον επιπολασμό της όσο και για τις κατάλληλες μεθόδους πρόληψης και αντιμετώπισής της. Στη συγκεκριμένη ανασκόπηση παρατίθενται οι διαφορετικοί ορισμοί της σαρκοπενίας, οι μέθοδοι αξιολόγησής της, οι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την εμφάνισή της, οι επιπτώσεις που αυτή προκαλεί, αλλά και οι κυριότερες μέθοδοι αντιμετώπισής της.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):53—58
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Χειρουργική Κλινική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Λαϊκό» Νοσοκομείο Αθηνών, (2) Ογκολογική Χειρουργική Κλινική Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σαρκοπενία, τρίτη ηλικία, μυϊκή μάζα, διατροφή, φυσική δραστηριότητα
Αλληλογραφία: Ε. Λιδωρίκη, Α΄ Χειρουργική Κλινική, Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα • e-mail: irene_lido@yahoo.gr

Η.Ε. Κατσούλης, Ι.Γ. Καραϊτιανός

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ιδιοπαθής ραγάδα του πρωκτού είναι μία κοινή καλοήθης πάθηση που απαντάται εξίσου στα δύο φύλα, ιδιαίτερα σε νέους ενηλίκους. Πρόκειται για γραμμοειδή εξέλκωση του πρωκτο-δέρματος στη μέση γραμμή, που οφείλεται σε χρόνια ισχαιμία και συνοδεύεται συχνά από υπερτονία του έσω σφιγκτήρα. Σπανιότερα άτυπες πρωκτικές ραγάδες μπορεί να αποτελούν εκδήλωση νόσου Crohn, σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων ή κακοήθειας. Η τυπική συμπτωματολογία είναι έντονο άλγος και ήπια αιμορραγία κατά τη διάρκεια της αφόδευσης. Η θεραπευτική προσέγγιση αρχικά πρέπει να είναι πάντα συντηρητική με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα και τοπική εφαρμογή χημικών παραγόντων που επιφέρουν χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών του έσω σφιγκτήρα. Η συντηρητική αγωγή πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 6–8 εβδομάδες και μπορεί να επαναληφθεί επί υποτροπής των συμπτωμάτων. Οι ραγάδες που είναι ανθεκτικές στη φαρμακευτική αγωγή χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης. Στους ασθενείς με υπερ-τονία του έσω σφιγκτήρα η ενδεικνυόμενη επέμβαση είναι η έσω πλάγια σφιγκτηροτομή, ενώ σε ασθενείς με υποτροπή ραγάδας μετά από έσω πλάγια σφιγκτηρο-τομή ή με υποτονία του έσω σφιγκτήρα, ενδείκνυται ο πρωκτοδερματικός κρημνός.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):59—65
Κέντρο Προέλευσης: Χειρουργικό­Oγκολογικό Τμήμα, ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πρωκτική ραγάδα, αιτιοπαθογέ-νεια, θεραπευτικός αλγόριθμος
Αλληλογραφία: Η.Ε. Κατσούλης, Χειρουργικό-Oγκολογικό Τμήμα, ΓΑΟΝΑ, «Ο Άγιος Σάββας», Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: hrkats@yahoo.co.uk

Β.Σ. Βελονάκη, Μ. Βελονάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η δημόσια υγεία αφορά σε πληθυσμιακές ομάδες ή και σε ολόκληρο τον πληθυσμό μιας χώρας. Οι αποφάσεις για τη δημόσια υγεία λαμβάνονται έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία των επιστημονικών δεδομένων. Στον σχεδιασμό προγραμμάτων προαγωγής υγείας στόχο αποτελεί η εξασφάλιση του βέλτιστου επιπέδου υγείας για τον πληθυσμό με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους πόρους. Οι αποφάσεις θα πρέπει να τεκμηριώνονται επιστημονικά αλλά οφείλουν επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικές συνθήκες και τις πολιτισμικές αξίες. Κατά τον σχεδιασμό πολιτικών δημόσιας υγείας ιδιαίτερα σημαντικός κρίνεται ο ρόλος των φιλοσοφικών και ηθικών αρχών. Ο ρόλος θεμελιωδών αρχών της βιοηθικής όπως της αυτονομίας και της δικαιοσύνης φανερώνεται μέσα από καίρια ηθικά διλήμματα όπως αυτά που σχετίζονται με την κατανομή περιορισμένων πηγών στο κοινωνικό σύνολο, με τη λήψη μέτρων για την τροποποίηση επιζήμιων για το άτομο συμπεριφορών και με τον περιορισμό της αυτονομίας του ατόμου για την προστασία τρίτων. Οι αρχές βιοηθικής αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την ηθική αιτιολόγηση των αποφάσεων και παρεμβάσεων στον τομέα της δημόσιας υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):66—76
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Hθική, λήψη αποφάσεων, δημόσια υγεία
Αλληλογραφία: Β.Σ. Βελονάκη, Στουρνάρη 32, 104 33 Αθήνα • e-mail: venetia_vel@yahoo.gr

Μ. Σταμούλη (1), Π. Καρκαλούσος (2), Κ. Μπουραζάς (3), Π. Τσιαμυρτζής (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ποιότητα στο βιοχημικό εργαστήριο είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής πολλών διαφορετικών εργαλείων. Ένα από αυτά είναι ο εσωτερικός έλεγχος ποιότητας, που επιτυγχάνεται με τη μέτρηση δειγμάτων ελέγχου και την αξιολόγηση των μετρήσεων με στατιστικές μεθόδους και διαγράμματα ελέγχου. Στην παρούσα εργασία έγινε σύγκριση τριών διαφορετικών προσεγγίσεων για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του εσωτερικού ελέγχου ποιότητας σε βιοχημικό εργαστήριο. Συγκεκριμένα, έγινε σύγκριση των  Chart, 13σ και του predictive control chart (PCC chart). Αναλύονται οι διαφορές που παρουσιάζουν οι τρεις μέθοδοι μεταξύ τους, καθώς και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Διαπιστώθηκε ότι και οι τρεις προσεγγίσεις στοχεύουν στην ανίχνευση έντονων αλμάτων από μεμονωμένες παρατηρήσεις και όχι σε μικρές και επίμονες ή σταδιακές μεταβολές, τις οποίες είναι πολύ πιθανό να μην τις αντιληφθούν. Για τέτοιου είδους μεταβολές είναι κατάλληλες άλλες στατιστικές διαδικασίες ελέγχου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):77—84
Κέντρο Προέλευσης: (1) Βιοχημικό Εργαστήριο, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα, (2) ΤΕΙ Αθήνας, Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων, Αθήνα, (3) Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Στατιστικής, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Bιοχημικό εργαστήριο, εσωτερι-κός έλεγχος ποιότητας, διάγραμμα ελέγχου, όρια ελέγχου
Αλληλογραφία: Μ. Σταμούλη, Αδραμυτίου 31, 171 21 Νέα Σμύρνη, Αθήνα • e-mail: marilena_stamouli@yahoo.com

Α. Πρωτογέρου (1), Β. Δασκαλόπουλος (1), Μ. Γκέκα (1), Γ. Κουππάρη (2), Σ. Λαφογιάννη (3), Χ. Λούπα (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η νοκαρδίωση παρουσιάζεται ως οξεία, αλλά κυρίως ως υποξεία ή χρόνια λοίμωξη, με τάση για εξάρσεις και υποτροπές. Εμφανίζεται κατ’ εξοχήν σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και είναι  εντοπισμένη ή διάσπαρτη. Oι νοκάρδιες βρίσκονται συνήθως στο χώμα, όπου συμβάλλουν στην αποσύνθεση οργανικών ουσιών. Αποτελούν Gram θετικούς, αερόβιους, ασθενώς οξεοάντοχους βάκιλους. Προκαλούν κυρίως εκδηλώσεις από το κατώτερο αναπνευστικό, με τη Nocardia asteroides να ευθύνεται περίπου στο 90% των περιπτώσεων. Το ΚΝΣ προσβάλλεται περίπου στο 45% όλων των περιπτώσεων συστηματικής νοκαρδίωσης. Η λοίμωξη δυνατόν να εμφανίζεται σε πολλαπλά όργανα με χαρακτηριστικό την πρόκληση αποστημάτων. Εκτός από το ΚΝΣ και το κατώτερο αναπνευστικό, οι συχνότερα προσβαλλόμενες περιοχές αφορούν στον αμφιβληστροειδή, το δέρμα και τα μαλακά μόρια, το ενδοκάρδιο, τις αρθρώσεις και τα οστά, όπως και τους νεφρούς. Οι σουλφοναμίδες αποτελούν το φάρμακο εκλογής, αλλά απαιτείται μακροχρόνια αγωγή, ως και ένα έτος. Περιγράφεται περίπτωση ασθενούς με δερματική νοκαρδίωση, που ελάμβανε μακροχρονίως κορτικοειδή. H διάγνωση τέθηκε από τη βιοψία ψηλαφητού μορφώματος δεξιού πλάγιου θωρακικού τοιχώματος με καθοδήγηση από αξονικό τομογράφο. Η ανταπόκριση στην κοτριμοξαζόλη ήταν ικανοποιητική.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):85—93
Κέντρο Προέλευσης: (1) Β΄ Παθολογική Κλινική, (2) Μικροβιολογικό Τμήμα, (3) Ακτινολογικό Τμήμα, Νοσοκομειακή Μονάδα «Αμαλία Φλέμινγκ», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Nοκαρδίωση, ανοσοκαταστολή, κορτικοειδή, καιροσκοπικές λοιμώξεις
Αλληλογραφία: Α. Πρωτογέρου, Αργυρουπόλεως 39, 145 72 Δροσιά • e-mail: protogeroum@hotmail.com

Ε. Παπαμανώλης (1), Δ. Πανοκώστας (1), Α. Βεζάκης (2), Η. Λιανός (1), Ε. Γράψα (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Όταν ο κλινικός ιατρός καλείται να εκτιμήσει ασθενή που παρουσιάζει υπονατριαιμία, συνοδευόμενη με υψηλή κλασματική απέκκριση νατρίου >40 mEq/L) και φυσιολογική νεφρική λειτουργία, θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα ακόλουθα σύνδρομα: το σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορ-μόνης (SIADH) και το σύνδρομο νεφρικής απώλειας άλατος (RSW). Η διάκριση μεταξύ των δύο αυτών συν-δρόμων είναι σημαντική, διότι τα δύο σύνδρομα έχουν διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση και ως εκ τούτου η λάθος διάγνωση αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών και θέτει σε κίνδυνο τον ασθενή. Το περιστατικό που παρουσιάζεται αφορά σε γυναίκα 59 ετών, με φυσιολογική νεφρική λειτουργία η οποία παρουσίασε, μετεγχειρητικά, υπονατριαιμία με συνοδό υψηλή κλασματική απέκκριση νατρίου. Η διαφορική διάγνωση μεταξύ των συνδρόμων SIADH και RSW έπρεπε να γίνει λόγω της πολύ υψηλής κλασματικής απέκκρισης νατρίου. Αυτό αποτέλεσε διαγνωστική πρόκληση και στην παρούσα εργασία αναφέρουμε τις παραμέτρους που συνυπολογίσαμε στα διαγνωστικά μονοπάτια που ακολουθήθηκαν. Αυτές οι παράμετροι δεν συνηθίζεται να λαμβάνονται υπόψη ή να μετρώνται και πρόκειται για την κάθαρση ουρικού οξέος και φωσφόρου, καθώς και την επίδραση που έχουν αυτές οι παράμετροι στη μεταβολή του εξωκυττάριου όγκου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):94—98
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νεφρολογική Κλινική, (2) Β΄ Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, «Αρεταίειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Yπονατριαιμία, έμετοι, κακή θρέψη, διαφορική διάγνωση, σύνδρομα νεφρικής απώλειας άλατος, σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης
Αλληλογραφία: Ε. Γράψα, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 76, 115 28 Αθήνα • e-mail: egrapsa@aretaieio.uoa.gr

Γρ. Τσουκαλάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανάπτυξη των οργανωμένων κοινωνιών στην αρχαία Ελλάδα, επέβαλε τη σύνταξη νομοθετημάτων υπέρ της πρόνοιας των πολιτών, ήδη από τον 9ο π.Χ. αιώνα. Ο Λυκούργος στη Σπάρτη, ο Ζάλευκος και ο Χαρώνδας στην Κάτω Ιταλία (Μεγάλη Ελλάδα), ο Σόλων στην Αθήνα και το νομοθέτημα της Γόρτυνας στην Κρήτη, προασπίστηκαν ασθενείς κατηγορίες πολιτών (γάμος, χηρεία, υιοθεσία), εγκαθίδρυσαν τη δημόσια υγιεινή και κοινωνική πρόνοια, ενώ εξύψωσαν το επάγγελμα του ιατρού. Η αρχαία ελληνική σκέψη έδωσε ώθηση στην προνοιακή νομοθεσία και εισήγαγε την ιατρική θεώρηση στις νομοθετικές ρήτρες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2017, 106(1–6):104—110
Κέντρο Προέλευσης: Ιστορία της Ιατρικής, Εργαστήριο Ανατομίας, Ιατρική Σχολή, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη
Λέξεις Κλειδιά: Αρχαία Ελλάδα, νομοθεσία, πρόνοια, Λυκούργος, Γόρτυνα, Ζάλευκος, Χαρώνδας, Σόλων
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Ιερολοχιτών 155, 383 34 Άγιοι Ανάργυροι, Βόλος • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Ν. Βαϊδάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Από όλες τις ανδρικές σεξουαλικές διαταραχές αυτή που παρουσίασε τις μεγαλύτερες μεταβολές τα τελευταία δέκα πέντε χρόνια είναι η πρόωρη (γρήγορη) εκσπερμάτιση. Μέχρι πρόσφατα η διεθνής βιβλιογραφία τη θεωρούσε τη συχνότερη ανδρική σεξουαλική διαταραχή με επικράτηση, στις περισσότερες μελέτες, από 30% έως 40% στον γενικό πληθυσμό. Νεότερες μελέτες, όμως, χρησιμοποιώντας τον λανθάνοντα ενδοκολπικό χρόνο (ΕΛΧΕ) και το αίσθημα ελέγχου της εκσπερμάτισης, διέκριναν τέσσερεις τύπους πρόωρης εκσπερμάτισης (α) την υποκειμενική ΠΕ, (β) τη φυσιολογική ποικιλομορφία ΠΕ, (γ) την πρωτογενή ΠΕ, (δ) τη δευτερογενή ΠΕ. Από αυτές, γνήσιες διαταραχές θεωρούνται οι δύο τελευταίες. Έτσι στις πολύ πρόσφατες μελέτες επιπολασμός (prevalence) της πρωτογενούς και δευτερογενούς ΠΕ ήταν 2,3% και 3%, αντίστοιχα. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της πρόωρης εκσπερμάτισης περιλαμβάνουν κυρίως: γνωσιακές-συμπεριφορικές στρατηγικές, φαρμακευτικές ουσίες όπως τα SSRIs, τοπικά αναισθητικά. Στη δευτερογενή ΠΕ απαιτείται η αποκατάσταση της πρωταρχικής αιτίας (π.χ. θυρεοειδικής λειτουργίας) και αν χρειαστεί συμπληρώνεται από ψυχολογική θεραπεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):11—20
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Εκσπερμάτιση, πρόωρη, γρήγορη, λανθάνων χρόνος εκσπερμάτισης, τύποι πρόωρης εκσπερμάτισης, επιπολασμός, θεραπεία
Αλληλογραφία: Ν. Βαϊδάκης, Αιγινήτειο Νοοσκομείο, Δημητρέσσας 10, 115 28 Αθήνα • vaidanik@med.uoa.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ραγδαίες και πολύ σημαντικές εξελίξεις σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια στη διάγνωση, πρόγνωση και θεραπεία όλων των μορφών του καρκίνου του θυρεοειδούς, που οφείλονται στις προόδους και στην κατανόηση των γενετικών και βιολογικών χαρακτηριστικών τους. Οι γονιδιακές διαταραχές –συνήθως αύξηση της δράσεως ογκογονιδίων από μεταλλάξεις, συντήξεις, αναδιατάξεις– έχουν ταυτοποιηθεί για τους περισσότερους καρκίνους του θυρεοειδούς ενδοδερμικής προελεύσεως (θηλώδη, ελάχιστα διαφοροποιημένα, αναπλαστικό) και για το από τη νευρική ακρολοφία μυελοειδές. Επιπλέον οι πρόοδοι στη βιοτεχνολογία και τη χημεία των φαρμάκων οδήγησαν στη σύνθεση πλήθους νέων ουσιών (αναστολείς των πρωτεϊνικών κινασών) με στοχευμένη δράση στους διαταραγμένους μηχανισμούς της ογκογένεσης. Η χορήγηση των ουσιών αυτών σε ασθενείς με καρκίνους του θυρεοειδούς μη ανταποκρινόμενους στις υπάρχουσες θεραπείες είχε ως αποτέλεσμα: (α) τη δυνατότητα χορηγήσεως θεραπευτικού 131Ι σε διαφοροποιημένα καρκινώματα του θυρεοειδούς που προηγουμένως δεν προσελάμβαναν το ραδιοϊώδιο («αποκατάσταση» της προσλήψεως ιωδίου από τα καρκινικά αυτά κύτταρα) και (β) τη σημαντική αναστολή της εξελίξεως (αύξηση του χρόνου επιβίωσης χωρίς συμπτώματα) προκεχωρημένων (τοπική υποτροπή ή μεταστάσεις) καρκίνων του θυρεοειδούς είτε διαφοροποιημένων αλλά με αδυναμία προσλήψεως 131Ι είτε μυελοειδούς. Αναμένονται, εν προκειμένω, ακόμα καλύτερα αποτελέσματα από νέους αναστολείς με ισχυρότερη και πιο εξειδικευμένη δράση. Το μέλλον προβλέπεται ευοίωνο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):21—39
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καρκίνος θυρεοειδούς, θηλώδη μικροκαρκινώματα, ογκογονίδια (παθογόνες μεταλλάξεις), αναστολείς των πρωτεϊνικών κινασών, υπερηχογράφημα, καλσιτονίνη, αναρρόφηση με λεπτή βελόνα και κυτταρολογική εξέταση (FNAC), θεραπεία με ραδιοϊώδιο (131Ι), μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς, ιονίζουσα ακτινοβολία.
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Δάφνη-Υμηττός, Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Χ. Μαρκέτος, Δ. Θεόφιλος, Α. Ζέτος, Γ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η παλμική οξυμετρία είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη μη επεμβατική μέθοδος προσδιορισμού, στο αρτηριακό αίμα, του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο. Το παλμικό οξύμετρο αποτελείται από μια πηγή εκπομπής φωτός και έναν ανιχνευτή φωτός. Η πηγή εκπομπής φωτός εκπέμπει φωτεινή ακτινοβολία σε δύο διαφορετικά μήκη κύματος και συγκεκριμένα στην περιοχή του υπέρυθρου και στην περιοχή του ερυθρού φωτός, όπου η οξυαιμοσφαιρίνη και η δεοξυαιμοσφαιρίνη εμφανίζουν αντίστοιχα τα πλέον διακριτά φάσματα απορρόφησης της φωτεινής ακτινοβολίας. Από τη σχέση των ποσοτήτων της φωτεινής ακτινοβολίας που απορροφώνται από την οξυαιμοσφαιρίνη και τη δεοξυαιμοσφαιρίνη στα δύο αυτά συγκεκριμένα μήκη κύματος υπολογίζεται ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο στο αρτηριακό αίμα. Επιπλέον, με την επεξεργασία διαδοχικών παλμικών σημάτων μετράται η καρδιακή συχνότητα. Οι ενδείξεις της παλμικής οξυμετρίας περιλαμβάνουν όλες τις καταστάσεις όπου απαιτείται η άμεση εκτίμηση ή/και η μακροχρόνια παρακολούθηση της οξυγόνωσης. Ωστόσο η αξιοπιστία της μεθόδου περιορίζεται από δια­φόρους παράγοντες που η παρουσία τους μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένα αποτελέσματα. Φαίνεται λοιπόν ότι η παλμική οξυμετρία αποτελεί μια αξιόπιστη, απλή και εύκολα αναπαραγώγιμη μη επεμβατική μέθοδο που παρέχει τη δυνατότητα άμεσης εκτίμησης της οξυγόνωσης του αρτηριακού αίματος. Η ακριβής όμως γνώση των ενδείξεων και κυρίως των περιορισμών της μεθόδου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ορθολογική ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):40—54
Κέντρο Προέλευσης: Πνευμονολογική κλινική ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Έλεγχος οξυγόνωσης, κορεσμός οξυγόνου, παλμική οξυμετρία
Αλληλογραφία: Χ. Μαρκέτος, Πνευμονολογική κλινική ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας» Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: pneymoagsavvas@gmail.com

Χρ. Μάντσιου (1), Ευ. Χολόγκιτας (1), Χρ. Πιπιλή (2), Γ.Β. Παπαθεοδωρίδης (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η θεραπεία των ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) και χρόνια ηπατίτιδα C (ΧΗC) διαφέρει από αυτήν που εφαρμόζεται στον πληθυσμό των ασθενών με ΧΗC χωρίς νεφρική δυσλειτουργία, ιδιαίτερα όταν ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR) είναι <30 mL/min, καθώς η χρήση της σοφοσμπουβίρης, ενός από τα βασικά νεότερα αντι-ιικά φάρμακα, αντενδείκνυται. Δεδομένου ότι τα αντι-ιικά σχήματα χωρίς ριμπαβιρίνη προτιμώνται στη ΧΝΝ, ο συνδυασμός ελμπασβίρης/γκραζοπρεβίρης προτιμάται στους ασθενείς με ΧΗC με γονότυπο 1 ή 4 και ο συνδυασμός ομπιτασβίρης/παριταπρεβίρης και ντασαμπουβίρης σε ασθενείς με γονότυπο 1b για 12 εβδομάδες. Σχήματα που έχουν ως βάση τη σοφοσμπουβίρη έχουν χρησιμοποιηθεί στην καθημερινή κλινική πράξη παρόλο που η σοφοσμπουβίρη αντενδείκνυται σε ασθενείς με GFR<30 mL/min. Φαίνεται ότι η πρακτική αυτή έχει καλή συνολική ασφάλεια με μόνο 6% των ασθενών με ΧΝΝ να διακόπτουν την αγωγή, 3,4% των ασθενών να εμφανίζουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ τα ποσοστά της μακροχρόνιας ιολογικής ανταπόκρισης σε ασθενείς με ΧΝΝ είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα των ασθενών με φυσιολογική νεφρική λειτουργία. Οι συστάσεις για θεραπεία σε αυτούς που υπεβλήθησαν σε επιτυχή μεταμόσχευση νεφρού είναι ίδιες με αυτές των ασθενών με ΧΗC λαμβάνοντας υπ’ όψιν πιθανές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και την τιμή του GFR πριν την έναρξη της θεραπείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):55—67
Κέντρο Προέλευσης: (1) Δ΄ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Ιππο­­κράτειο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, (2) Νεφρο­λο­γική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσο­κομείο Queen Eliza­beth, Ηνωμένο Βασίλειο, (3) Γαστρε­ντερολογική Κλι­νι­κή, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Λαϊκό Γενικό Νοσο­κομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χρόνια λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας C, νεφρός, μεταμόσχευση νεφρού, άμεσα δρώντες αντι-ιικοί παράγοντες, ρυθμός σπειραματικής διήθησης, ηπατίτιδα C
Αλληλογραφία: Ευ. Χολόγκιτας, Ιππο­­κράτειο Γενικό Νοσο­κομείο Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη • e-mail: cholongitas@yahoo.gr

Γρ. Τσουκαλάς (1,2), Μ. Σγάντζος (2,3), Α. Αντωνίου (1), Α. Γαλανός (4), Κ. Γάτος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα εξειδικευμένα κέντρα νοσηλείας ασθενών με Νόσο Alzheimer και συναφή σύνδρομα άνοιας, έχουν τα τελευταία χρόνια προτείνει ως θεραπεία πρώτης γραμμής μη φαρμακευτικές θεραπευτικές παρεμβάσεις, όπως είναι η χορήγηση για χρήση παιδικής κούκλας.
Σκοπός Η διερεύνηση της χρήσης παιδικής κούκλας από γυναίκες ασθενείς με μετρίου προς σοβαρού βαθμού άνοια.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Στη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε χρόνια νοσηλευόμενες γυναίκες ασθενείς για χρονική διάρκεια 21 ημερών, χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια-κλίμακες μέτρησης διαφόρων παραγόντων, τα οποία και συμπληρώθηκαν με τη βοήθεια του προσωπικού και των συνοδών-φροντιστών, ενώ έγινε και η καταγραφή των ποιοτικών χαρακτηριστικών και των χορηγούμενων φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Αποτελέσματα Οι δείκτες Οπτικής Κλίμακας Πόνου (P<0,0005), HAD-D (P=0,014), HAD-A (P<0,0005), AIS (P=0,002), παρουσίασαν όλοι στατιστικά σημαντική βελτίωση, άσχετα με το είδος της πάθησης (Νόσος Alzheimer vs Αγγειακή Άνοια). Η παρακολούθηση και καταγραφή των ποιοτικών χαρακτηριστικών συμπεριφοράς παρουσίασε σημαντική βελτίωση ως προς την επικοινωνία και την αφοσίωση και σημαντική μείωση της διέγερσης και της επιθετικότητας. Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της χορήγησης (προγραμματισμένης ή έκτακτης) φαρμακευτικών σκευασμάτων όπως της παρακεταμόλης, της κλοβαζάμης, της βρωμαζεπάμης, την ολανζαπίνης και της ζολπιδέμης.
Συμπεράσματα Παρά τα ηθικά διλήμματα που μπορεί να προκύπτουν κατά τη χρήση της κούκλας, η θεραπευτική αυτή ολιστική μη φαρμακευτική καινοτόμος παρέμβαση διέγερσης των αισθήσεων, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης προκειμένου να αποδειχθεί η εξαιρετικά πιθανή θετική επίδρασή της σε ασθενείς με σύνδρομα άνοιας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):68—76
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νευρολογική Κλινική «Άγιος Γεώργιος», Κέντρο Νο­­σηλείας Ατόμων με Νόσο Alzheimer και Συναφή Σύνδρομα Άνοιας, Αλυκές, Βόλος, (2) Ιστορία της Ια­τρικής, Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα, (3) Εργαστήριο Ανα­τομίας, Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα, (4) Εργαστήριο Έρευ­νας για τον Μυοσκελετικό Πόνο, Ιατρική Σχολή, Εθνι­κό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα
Λέξεις Κλειδιά: Νόσος Alzheimer, άνοια, θεραπεία με παιδική κούκλα, ολιστική ιατρική
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Ιερολοχιτών 155, 383 34 Αλυκές, Βόλος • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Δ. Βουδούρη, Χ. Τεσσερομμάτη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ύπαρξη κακοήθων νεοπλασματικών νόσων στην αρχαιότητα είναι αδιαμφισβήτητη. Η λέξη «καρκίνος» χρονολογείται πίσω στον 5ο αιώνα π.Χ. και αποδίδεται στον Ιπποκράτη, τον πατέρα της Ιατρικής. Το μελάνωμα αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα κακοήθη νεοπλάσματα του δέρματος, του οποίου η συχνότητα εμφάνισης διαρκώς αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες. Ιστορικά στοιχεία περί του μελανώματος έθεσαν τα θεμέλια και οδήγησαν σταδιακά στη σημερινή γνώση για την ασθένεια αυτή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):77—82
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Πειραματικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπι­στήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μελάνωμα, αρχαίος κόσμος, εξελίξεις αναγνώρισης-θεραπείας
Αλληλογραφία: Δ. Βουδούρη, Mικράς Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: dimitravoudouri@hotmail.com, ctesser@med.uoa.gr

Κ. Λάιος (1), Μ.Μ. Μόσχου (2), Γρ. Τσουκαλάς (3), Μ. Σγάντζος (3,4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Ρούφος ο Εφέσιος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους ιατρούς της ελληνικής αρχαιότητας. Το έργο του σχετικά με την ιατρική και ανατομική ονοματολογία συνδέει άρρηκτα τη θεωρία με τη διδασκαλία της ανατομικής επίδειξης. Το πλήθος των ανατομικών όρων που αναφέρονται στο έργο του, δημιουργούν ένα εγχειρίδιο, παρόμοιο του οποίου δεν υπήρχε μέχρι εκείνη την εποχή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2016, 105(1–6):83—86
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιστορία της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Α΄ Οφθαλ­μολογική Πανεπιστημιακή Κλινική, Εθνικό και Καποδισ­τριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, (3) Ιστορία της Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, (4) Εργαστήριο Ανατομίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα
Λέξεις Κλειδιά: Ρούφος ο Εφέσιος, ανατομία, ονοματολογία
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Ιερολοχιτών 155, 383 34 Αλυκές, Βόλος • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Π. Αθανασίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι συστηματική, φλεγμονώδης, αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει την ποιότητα ζωής και εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μπορεί να προκαλέσει αναπηρία. Η αντιμετώπιση της ΡΑ βασίζεται σήμερα σε δύο αρχές, την αρχή της πρώιμης έναρξης της θεραπευτικής αγωγής και την αρχή της θεραπείας με σκοπό την ύφεση των συμπτωμάτων και σημείων της νόσου-treat to target. Η αντιμετώπιση σκοπό έχει την ύφεση των σημείων και συμπτωμάτων της νόσου, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την πρόληψη της αναπηρίας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα για την αντιμετώπιση της ΡΑ είναι τα τροποποιητικά της νόσου φάρμακα, οι βιολογικοί παράγοντες και τα κορτικοστεροειδή. Τα τροποποιητικά της νόσου φάρμακα είναι η μεθοτρεξάτη, η σουλφασαλαζίνη, η λεφλουνομίδη, η κυκλοσπορίνη, η υδροξυχλωροκίνη και η αζαθειοπρίνη. Οι βιολογικοί παράγοντες που χρησιμο­ποιούνται για τη ΡΑ είναι οι αντι-TNFα παράγοντες και αυτοί με διαφορετικό τρόπο δράσης. Οι αντι-TNFα παράγοντες είναι η ινφλιξιμάμπη, η ετανερσέπτη, η ανταλιμουμάμπη, η σερτολιτσουμάμπη, η γκολιμουμάμπη και η ινφλιξιμάμπη-dyyb ή CT-P13, βιοομοειδές της ινφλιξιμάμπης. Οι βιολογικοί παράγοντες με διαφορετικό τρόπο δράσης είναι η ριτουξιμάμπη, το anakinra, η αμπατασέπτη, η τοσιλιτσουμάμπη και η τοφασιτινίμπη. Όλοι οι βιολογικοί παράγοντες έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα. Σήμερα η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ύφεση της νόσου, οπότε και μπορεί να γίνει ελάττωση της δόσης ή διακοπή της αγωγής με ταυτόχρονη μακροχρόνια παρακολούθηση, καθώς είναι δυνατόν να παρατηρηθεί υποτροπή. Η επαναχορήγηση των φαρμάκων είναι αποτελεσματική.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):243—251
Κέντρο Προέλευσης: Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύ­λος», Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Ρευματοειδής αρθρίτιδα, τροποποιητικά της νόσου φάρμακα, βιολογικοί παράγοντες, κορτικοστεροειδή
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Εθνικής Αντιστάσεως 161, 551 34 Θεσσαλονίκη • e-mail: pathanassiou@yahoo.gr

Κ.Η. Κοσμάς (1), E. DeJesus (2), D. Rosario (3), C. Arjona (3), Χ. Τσομίδου (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Πολλές κλινικές μελέτες κατά την τελευταία 20ετία έχουν δείξει ότι η μείωση της LDL-χοληστερόλης οδηγεί στην ελάττωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Επιπλέον, φαίνεται σαφώς ότι όσο χαμηλότερα καθίστανται τα επίπεδα της LDL-χοληστερόλης, τόσο μεγαλύτερη είναι η μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι στατίνες αποτελούν σήμερα την κύρια και πλέον απο­τελεσματική θεραπεία για τη μείωση της LDL-χοληστερόλης. Παρά ταύτα, σε πολλούς ασθενείς δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν τα επιθυμητά επίπεδα LDL-χοληστερόλης παρά την χρήση της μεγίστης ανεκτής δόσεως στατινών, ενώ άλλοι παρουσιάζουν δυσανεξία προς τις στατίνες λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών και κυρίως μυαλγιών. Δυστυχώς, μέχρι πρόσφατα, η αποτελεσματικότητα των άλλων φαρμάκων των χορηγουμένων για τη μείωση της LDL-χοληστερόλης (πλην στατινών) ήταν περιορισμένη και η επιτυγχανομένη μείωση της LDL-χοληστερόλης δεν υπερέβαινε το 20%. Οι αναστολείς της PCSK9 είναι μια νέα κατηγορία φαρμάκων που οδηγούν σε σημαντική μείωση της LDL-χοληστερόλης με ευνοϊκή επίδραση και στις άλλες λιπιδικές παραμέτρους. Η παρούσα ανασκόπηση σκοπό έχει την παρουσίαση των κλινικών και επιστημονικών δεδομένων των αφορώντων στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της χορηγήσεως των αναστολέων της PCSK9 σε ασθενείς με υπερχοληστερολαιμία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):252—256
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Καρδιολογίας, Ιατρικό Κέντρο Mount Sinai, Νέα Υόρκη,  (2) Τμήμα Παθολογίας, Νοσο­κο­μείο Bronx-Lebanon, Bronx, Νέα Υόρκη, (3) Καρδιο­λογική Κλινική, Cardiology Unlimited, PC, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, (4) Γενική Κλινική Πειραιώς «Ιπποκράτης», Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: LDL-χοληστερόλη, υπερχοληστερολαιμία, καρδιαγγειακή νόσος, στατίνες, αναστολείς PCSK9
Αλληλογραφία: Κ.Η. Κοσμάς, 168–24 Powells Cove Blvd, Beechhurst, NY 11357, USA • e-mail: cekosmas1@gmail.com

Ε. Φέσκου (1), Σ.Ε. Μαυρουδέας (2), Δ. Μαυρουδέας (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ηπαρίνη είναι βλεννοπολυσακχαρίτης. Συνίσταται από εναλλασσόμενες ομάδες θειωμένης Ν-ακετυλο-γλυκοσαμίνης και D-γλυκουρονικού οξέος. Συντίθεται στα σιτευτικά κύτταρα (must cells) και στα βασεόφιλα κοκκιοκύτταρα των ιστών. Το μοριακό της βάρος ποικίλει ανάλογα με τον βαθμό πολυμερισμού της. Δεν περνά τον πλακούντα. Διακρίνεται στην κλασική ηπαρίνη και στις χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες. Χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και θεραπεία της θρομβοεμβολικής νόσου, τη θεραπεία οξέων στεφανιαίων συνδρόμων, την πρόληψη και θεραπεία εγκεφαλικών επεισοδίων εμβολικού τύπου και τη θεραπεία αρτηριακών περιφερικών εμβολών. Όλες οι ηπαρίνες χορηγούνται παρεντερικώς, ενδοφλεβίως (IV) ή υποδορίως (SC). Η αποβολή τους γίνεται είτε από το ΔΕΣ είτε από τους νεφρούς. Η κλασική ηπαρίνη ελέγχεται  με τον προσδιορισμό του APTT ενώ οι χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες με τον προσδιορισμό της αντι-Χα δράσης τους. Ως αντίδοτο χρησιμοποιείται η θειική πρωταμίνη. Η χορήγηση ηπαρίνης συνοδεύεται από την εμφάνιση επιπλοκών με κυριότερη την επαγόμενη από την ηπαρίνη θρομβοπενία (HIT).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):257—266
Κέντρο Προέλευσης: (1) Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Αντικαρκινικό Ογκο­λογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (2) Medical University, Sofia, Bulgaria
Λέξεις Κλειδιά: Κλασική ηπαρίνη, χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες, θρομβοεμβολική νόσος, θρομβοπενία επαγόμενη από την ηπαρίνη (HIT)
Αλληλογραφία: Ε. Φέσκου, Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: haematol-lab@agsavvas-hosp.gr

Κ. Ντζέρος (1), Α. Μητσάκου (2), Μ. Σταματάκος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο χρόνιος μετεγχειρητικός πόνος αποτελεί μια απώτερη επιπλοκή αρκετών επεμβάσεων που δεν έχει μελετηθεί σε βάθος. Οι επεμβάσεις που εμφανίζουν συχνότερα αυτή την επιπλοκή είναι η μαστεκτομή, η θωρακοτομή, οι ακρωτηριαστικές επεμ­βάσεις και σε μικρότερο βαθμό οι γυναικολογικές και ορθοπαιδικές επεμβάσεις. Ο βασικός μηχανισμός πρόκλησης του χρόνιου μετεγχειρητικού πόνου είναι η κεντρική ευαισθητοποίηση του νευρικού συστήματος με εκδηλώσεις κυρίως νευροπαθητικού πόνου και αισθητηριακή δυσλειτουργία. Έχουν αναγνωριστεί διάφοροι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εμφάνιση αυτής της επιπλοκής. Η αντιμετώπιση του χρόνιου μετεγχειρητικού πόνου βασίζεται σε τρεις άξονες: την πρόληψη, την επίδραση της αναλγησίας και την επίδραση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Λόγω της επίδρασης του χρόνιου πόνου στην ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά και του σοβαρού κοινωνικο-οικονομικού αντίκτυπου του συνδρόμου, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την ικανοποιητική αντιμετώπισή του.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):267—276
Κέντρο Προέλευσης: (1) Κέντρο Υγείας Άστρους, Παναρκαδικό Γενικό Νοσο­κομείο Αρκαδίας, Tρίπολη, (2) Ξενώνας Φιλοξενίας Γυναι­κών Θυμάτων Βίας, Δήμος Τρίπολης, (3) Χειρουργική Κλινική, ΝΜ Μολάων, Γενικό Νοσοκομείο Λακωνίας, Λακωνία
Λέξεις Κλειδιά: Χρόνιος μετεγχειρητικός πόνος, μαστεκτομή, θωρακοτομή, βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο
Αλληλογραφία: Μ. Σταματάκος, Έλος, Δήμος Ευρώτα, 230 55 Λακωνία • e-mail: mixalislak@gmail.com

Α. Καυγά (1), Ε. Βλάχου (1), Α. Καλοκαιρινού-Αναγνωστοπούλου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) έχει χαρακτηριστεί ως μείζον πρόβλημα για τη δημόσια υγεία σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι η παρουσίαση των επιδημιολογικών και οικονομικών στοιχείων από την Ελλάδα και άλλες χώρες και η περιγραφή των προσδιοριστικών παραγόντων κινδύνου που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του ΑΕΕ. Αν και οι δείκτες θνησιμότητας και θνητότητας έχουν βελτιωθεί παγκοσμίως, τα τελευταία χρόνια το ΑΕΕ παραμένει η δεύτερη αιτία θανάτου και η πρώτη αιτία αιφνίδιας και μακροχρόνιας ανικανότητας. Η λειτουργική ανικανότητα στις καθημερινές δραστηριότητες επηρεάζει την ποιότητα της ζωής του επιβιώσαντος και προκαλεί επιβάρυνση στην οικογένεια. Το πρόβλημα θα διογκωθεί τις επόμενες δεκαετίες λόγω της ραγδαίας αύξησης της γήρανσης του πληθυσμού. Θεωρείται πολυπαραγοντική νόσος με ποικίλους παράγοντες κινδύνου, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν σχέση με τις συμπεριφορές υγείας και μπορούν να τροποποιηθούν. Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την πρόβλεψη και σε μεγάλο ποσοστό (85%) την πρόληψη. Είναι μια δαπανηρή νόσος με ατομικές, οικογενειακές και κοινωνικές επιπτώσεις. Το κόστος διάγνωσης, θεραπείας, νοσηλείας και αποκατάστασης καλύπτει ένα μεγάλο ποσοστό των δαπανών για την υγεία σε κάθε χώρα. Μια σημαντική οικονομική παράμετρο αποτελεί και το κόστος της άτυπης φροντίδας από την οικογένεια.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):277—287
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Νοσηλευτικής, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, (2) Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Επιδημιολογία, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, παράγοντες κινδύνου, κόστος, συχνότητα εμφάνισης
Αλληλογραφία: Α. Καυγά, Τροίας 23, 152 35 Βριλήσσια, Aθήνα • e-mail: akavga@teiath.gr

Κ. Λάιος (1*), Στ. Γιάτσιου (2*), Γρ. Τσουκαλάς (3), Κ. Μακαρίτσης (4), Γ. Ντάιος (4), Μ. Σγάντζος (3,5)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Ιπποκράτης ο Κώος αντιμετωπίζει την αποπληξία ως μια νοσολογική οντότητα που οφείλεται σε ξαφνική προσβολή του εγκεφάλου και απουσία της διανοητικής λειτουργίας του ανθρώπου. Πρόκειται για μια πάθηση με πλούσια νευρολογική συμπτωματολογία, εξαιρετικά δύσκολο να θεραπευθεί, με συχνά τη θανατηφόρο κατάληξη του πάσχοντος. Εφαρμόζει τη θεωρία των χυμών για την επεξήγησή της, ενώ δεν κάνει κάποια ειδική αναφορά ως προς τη θεραπευτική της αντιμετώπιση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):288—292
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, (2) Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, (3) Ιστορία της Ιατρικής, Τμήμα Ιατρικής, (4) Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Τμήμα Ιατρικής, (5) Εργα­στήριο Ανατομίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα, *Ισότιμη συμβολή
Λέξεις Κλειδιά: Ιπποκράτης, αποπληξία, θεωρία των χυμών, εγκέφαλος, νευρολογία
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Χρ. Τεσσερομμάτη, Α. Κώτσιου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Από τα βάθη των αιώνων οι άνθρωποι αναζήτησαν λύση στην αποκατάσταση της υγείας τους. Ο πρωτόγονος άνθρωπος συνδύασε από παρατήρηση και εμπειρία τις θεραπευτικές δράσεις φυτών, πετρωμάτων, μελών σώματος ζώων για την αντιμετώπιση νόσων. Στην Ελλάδα από την προϊστορία μέχρι σήμερα, παράλληλα με την άνθιση επιστημονικών/πνευματικών ιδεωδών – ο λόγος προφορικός καταρχήν και γραπτός έπειτα παρείχε στοιχεία της εξελικτικής πορείας της ίασης. Παράλληλα, συσχετίζοντας το φυσικό περιβάλλον με την ανάπτυξη νόσου, προσπαθούσε να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του (σύμφωνα με τη Γεωμυθολογία) με μηχανικά μέσα (εκτροπή ποταμών, αποξήρανση ελκών, διάνοιξη σηράγγων κ.λπ.). Συνειδητοποίησε ότι η θεραπεία απαιτούσε βαθιά γνώση «ἵστημι» απ’ όπου παράγεται η λέξη ιητήρ-γιατρός όπως αποκρυπτογραφήθηκε η λέξη“i-ja-te”=«ιητήρ» από τους Ventris και Chadwick. Η σπλαγχνοσκοπία στις θυσίες ζώων ίσως να προστατεύει από ζωονόσους εφόσον το σφάγιο καταναλίσκετο από τους παρευρισκόμενους. Oι ΄Ελληνες σύμφωνα με τον ΄Ομηρο κατείχαν γνώσεις φαρμακολογικές/χειρουργικές, ψυχιατρικής και νευρολογίας. Θεράπευαν διά της υποβολής στα Ασκληπιεία. Αναγνώριζαν τις αντισηπτικές ιδιότητες χαλκού και θείου, τις κατασταλτικές ιδιότητες του οπίου και χρησιμοποιούσαν αιθέρια έλαια και αρωματικά φυτά. Ο Ιπποκράτης απάλλαξε την Ιατρική από την επιρροή φιλοσοφικών θεωριών και της μυθικής λατρείας των θεών, τα γραπτά κείμενά του υπήρξαν η πηγή της Ευρωπαϊκής Ιατρικής. Τα κείμενα περί Ιατρικής/Βοτανικής του Αριστοτέλη και του Θεόφραστου αποτελούσαν δόγμα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(5–6):293—304
Κέντρο Προέλευσης: Εθνι­κό και Καπο­διστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Iατρική Σχολή, Αρεταίειο Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ίαση, ομηρικά έπη, σπλαγχνοσκοπία, γεωμυθολογία
Αλληλογραφία: Α. Κώτσιου, Εθνι­κό και Καπο­διστριακό Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Iατρική Σχολή, Αρεταίειο Νοσο­κομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 76, 115 28 Αθήνα • e-mail: akotsiou@med.uoa.gr

Χρ. Γρηγορέας, Δ. Παπαθανασίου, Κ. Πεταλάς, Δ. Βούρδας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Πρόσφατα το Omalizumab, ένα ανασυνδυασμένο, εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα κατά της IgE, εκτός από τη χρήση του στο σοβαρό αλλεργικό άσθμα, έλαβε έγκριση για χορήγηση σε ασθε­νείς με Χρόνια Αυθόρμητη Κνίδωση (ΧΑΚ) οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη χορήγηση Η1-αντιισταμινικών. Σε μεγάλες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές μελέτες (RCTs) διαπιστώθηκε ότι η προσθήκη του Omalizumab ελαττώνει σημαντικά και ταχέως τον κνησμό και τους πομφούς, ενώ είναι ασφαλές και ικανοποιητικά ανεκτό. Τα νεότερα ή β-γενεάς Η1-αντιισταμινικά αποτελούν φάρμακα πρώτης επιλογής για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα και κνίδωση (οξεία και χρόνια). Η Bilastine είναι το πλέον πρόσφατο νεότερο Η1-αντιισταμινικό, το οποίο σε μεγάλες RCTs διαπιστώθηκε ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση όλων των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας/επιπεφυκίτιδας και της ΧΑΚ, ενώ βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η Bilastine είναι ασφαλής διότι δεν προκαλεί υπνηλία-κατα­στολή και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες από το ΚΝΣ, ενώ στερείται καρδιοτοξικότητας και δεν αλληλοεπιδρά με άλλα φάρμακα. Ο σταθερός συνδυασμός Fluticasone Furoate/Vilanterol (FF/VI) σε εισπνοές είναι ένας νέος συν­δυασμός εισπνεόμενου κορτικοστεροειδούς με Β2-αδρε­νεργικό αγωνιστή παρατεταμένης δράσης (ICS/LABA) που πρόσφατα εγκρίθηκε για χρήση και στο άσ­θμα. Ο συνδυασμός FF/VI είναι ικανοποιητικά ανεκτός, οι ανε­πιθύμητες ενέργειες δεν είναι σοβαρές, ενώ η χρήση μία φορά/ημέρα ενισχύει τη συμμόρφωση των ασθενών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(3–4):167—173
Κέντρο Προέλευσης: Αλλεργιολογικό Τμήμα, 251 Γενικό Νοσοκομείο Αερο­πορίας (251 ΓΝΑ), Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Omalizumab, χρόνια αυθόρμητη κνίδωση, Η1-αντιισταμινικά, bilastine, άσθμα, εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή/Β2-αγωνιστές παρατεταμένης δράσης, fluticasone furoate/vilanterol
Αλληλογραφία: Χρ. Γρηγορέας, Μενάνδρου 27 Χαλάνδρι, 152 38, Αθήνα • e-mail: chrgrigoreas@gmail.com

Θ. Οικονόμου (1), Κ. Τζιόμαλος (2), Χρ. Πιπιλή (3), Ευ. Χολόγκιτας (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η παρούσα ανασκόπηση επικαιροποιεί τα δεδομένα διαχείρισης ασθενών ειδικών πληθυσμιακών ομάδων με Χρόνια Ηπατίτιδα Β (ΧΗΒ) με τη χρήση νουκλεοσ(τ)ιδικών αναλόγων (ΝΑ). Η εντεκαβίρη (ETV) και η τενοφοβίρη (TDF) προτείνονται σε ασθενείς με μη αντιρροπούμενη HBV κίρρωση. Ο συνδυασμός ανοσοσφαιρίνης κατά του HBV με ΝΑ προφυλάσσει από υποτροπή του HBV μετά τη μεταμόσχευση ήπατος. Η TDF προτείνεται για αιμοκαθαιρόμενους και ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο με αντίσταση στα νουκλεοσιδικά ανάλογα. Η ETV και η τελμπιβουδίνη συστήνονται για λήπτες νεφρικού μοσχεύματος χωρίς αντίσταση στα νουκλεοσιδικά ανάλογα και λήπτες με χαμηλά επίπεδα ιαιμίας, αντιστοίχως. Υποψήφιοι λήπτες θετικοί στο επιφανειακό αντιγόνο της ηπατίτιδας Β (HΒsAg) πρέπει να θεραπεύονται με ΝΑ πριν τη νεφρική μεταμόσχευση. Η συμβατική ιντερφερόνη ή τα ΝΑ μπορούν υπό προϋποθέσεις να χορηγηθούν και σε παιδιά. Οι εγκυμονούσες με υψηλό κίνδυνο για περιγεννητική μετάδοση μπορούν να αντιμετωπιστούν με λαμιβουδίνη, τελμπιβουδίνη ή TDF στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης. Οι HBsAg θετικοί ασθενείς υπό ανοσοκατασταλτική αγωγή θα πρέπει να λαμβάνουν προληπτικά ΝΑ μέχρι και 12 μήνες μετά τη διακοπή αυτής. Για τους HBsAg αρνητικούς, anti-HBc θετικούς ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, ωστόσο προφύλαξη έναντι του HBV δικαιολογείται σε ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα ή/και αυτούς που λαμβάνουν αγωγή με ριτουξιμάμπη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(3–4):174—186
Κέντρο Προέλευσης: (1) Δ΄ Παθολογική Κλινική, ΑΠΘ, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, (2) Α΄ Προπαιδευτική Πα­θο­λογική Κλινική, ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσ­σα­λονίκη, (3) Νεφρολογική Κλινική, Λαϊκή Μέριμνα, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ηπατίτιδα Β, αντι-ιική θεραπεία, εντεκαβίρη, τενοφοβίρη, τελμπιβουδίνη
Αλληλογραφία: Ευ. Χολόγκιτας, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκο­μείο, Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη • e-mail: cholongitas@yahoo.gr

K. Μπελογιάννη (1), Χρ.Μ. Καστορίνη (1), K. Ζώτα (1), I. Σπυρίδης (1), E. Παπαδημητρίου (1), Ρ. Κωστή (2), A. Σαμαρά (3), I. Αλαμάνος (4), Γ. Δεδούσης (5), Ι. Καραϊτιανός (6), Δ. Λινός (7), Ευ. Μαγκλάρα-Κατσιλάμπρου (8), Α. Πανταζοπούλου-Φωτεινέα (9), Ευ. Πολυχρονόπουλος (5), Π. Σουρτζή (10), Ευ. Φουσέκη (11), Θ. Ψαλτοπούλου (7), Β. Μπενέτου (12), Ε. Ριζά (12), Α. Λινού (1,12)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η δημιουργία διατροφικών οδηγιών σε επί­πεδο τροφίμων για τα ηλικιωμένα άτομα είναι σημαντική για τη διατήρηση και προαγωγή της υγείας.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκε η σχέση της διατροφής με την υγεία, οι μεταβολές του οργανισμού που σχετίζονται με τη γήρανση και επηρεάζουν τη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα, οι ανάγκες σε επίπεδο ενέργειας και θρεπτικών συστατικών και οι υφιστάμενες συστάσεις διεθνών οργανισμών και χωρών για τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Εξετάστηκαν επίσης οι διατροφικές συνήθειες των ηλικιωμένων ατόμων στην Ελλάδα.
Αποτελέσματα Συνεκτιμώντας τα ευρήματα και τις ευεργετικές επιδράσεις της παραδοσιακής ελληνικής διατροφής στην υγεία σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα των τροφίμων και τις διατροφικές συνήθειες των ηλικιωμένων, οι τελικές συστάσεις διαμορφώθηκαν ως εξής: 4 μερίδες/ημέρα λαχανικά, 3 μερίδες/ημέρα φρούτα, 3 μερίδες/ημέρα γαλακτοκομικά, 5–7 μερίδες/ημέρα δημητριακά, 3–5 μερίδες/ημέρα προστιθέμενα λίπη και έλαια, 2–3 μερίδες/εβδομάδα κρέας, 2–3 μερίδες/εβδομάδα ψάρια, έως 4 αυγά/εβδομάδα και ≥3 μερίδες/εβδομάδα όσπρια. Σημαντική είναι, επίσης, η επαρκής πρόσληψη υγρών, η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους και η εκπόνηση καθημερινής σωματικής δραστηριότητας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο ρόλος της διατροφής στη διατήρηση και προαγωγή της υγείας είναι καθοριστικός για τα ηλικιωμένα άτομα. Είναι σημαντικό, οι επαγγελματίες υγείας να ενθαρρύνουν την υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και καθημερινής σωματικής δραστηριότητας στα άτομα αυτά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(3–4):187—214
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργα­σιακής Ιατρικής, Prolepsis, Αθήνα, (2) Τμήμα Διατροφής & Διαι­τολογίας, Τεχνολογικό Εκπαι­δευτικό Ίδρυμα Θεσ­σα­λίας, Καρδίτσα, (3) Unit for Health Promotion Research, University of Southern Denmark, Esbjerg, Denmark, (4) Ινστιτούτο Επιδημιολογίας, Προληπτικής Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας, Κέρκυρα, (5) Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγω­γής, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, (6) Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χειρουργική Κλινική Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», (7) Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καπο­διστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, (8) Κλινική Διαι­τολόγος-Διατρο­φολόγος, (9) Ιατρός Δημόσιας Υγείας-Ιατρός Εργασίας, Τέως Γενική Διευθύντρια Δημόσιας Υγείας Υπουργείου Υγείας, (10) Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνι­κό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, (11) Πρώην Σχολική Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαί­δευσης, (12) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρι­κής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καπο­διστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διατροφικές συστάσεις-οδηγίες, ηλικιωμένα άτομα, υγεία, ομάδες τροφίμων, μερίδες, θρεπτικά συστατικά, σωματική δραστηριότητα, ευπαθείς ηλικιωμένοι
Αλληλογραφία: Α. Λινού, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδη­μιο­λο­γίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Γουδή • e-mail: alinos@med.uoa.gr

Π. Σούκουλη (1), Χρ. Αλεξανδρόπουλος (2), Δ. Κατσιαμάνης (1), Β. Γιακίμοβα (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το «σατιρίζειν», αναφέρει ο Αριστο­φάνης, είναι δύσκολο και σοβαρό έργο και γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορεί να τo χρησιμοποιήσει ο καθείς: «αλλά νομίζων/κωμωδοδιδασκαλίαν είναι χαλεπώτατον έργον απάντων/πολλών γάρ δη πειρασάντων αυτήν ολίγοις χαρίσασθαι». Μεγάλοι ζωγράφοι χρησιμοποίησαν τη σάτιρα στο έργο τους με αυτόν τον τρόπο της κοινωνικής κριτικής και έκφρασης της κοινής γνώμης έναντι της πολιτικής εξουσίας, της θρησκευτικής ιεραρχίας και μεταξύ άλλων και ορισμένων επαγγελματικών τάξεων. Χρησιμοποιώντας ως υλικό έργα γνωστών ζωγράφων και ανατρέχοντας στη σύγχρονη βιβλιογραφία, παρουσιάζουμε τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη διακωμωδεί τις υπερβολές ή την ανεπάρκεια της ιατρικής επιστήμης κατά το πέρασμα των αιώνων. Υπάρχει μια μακροσκελής λίστα σατιρικών ζωγράφων που ξεκίνησε με το Χόγκαρθ στην Αγγλία του 17ου αιώνα και συνεχίστηκε με δεξιοτέχνες καλλιτέχνες όπως ο James Gillray, προσεγγίζοντας τον 20ό αιώνα με τον Jose Perez ως κύριο αντιπρόσωπο. Στα έργα αυτών των καλλιτεχνών διακωμωδούνται ιατρικές πρακτικές όπως το κλύσμα, η αφαίμαξη, τα καθαρτικά όπως και οι ιατρικές ειδικότητες. Αντίστοιχα διακωμωδείται η αδύναμη και ανθρώπινη φύση του ιατρού, που πολλές φορές καλύπτει την επιστημονική του ανεπάρκεια πίσω από τη σοβαροφάνεια, εκμεταλλεύεται τη θέση ισχύος του για να ερωτοτροπεί με τις νεότερες ασθενείς ή συνοδούς ή χρησιμοποιεί την επιστήμη του ως μέσο πλουτισμού.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(3–4):215—222
Κέντρο Προέλευσης: (1) ΚΥ Πύλης-Τρικάλων, (2) Ορθοπαιδική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Τρικάλων, Τρίκαλα
Λέξεις Κλειδιά: Iατρική, τέχνη, σάτιρα
Αλληλογραφία: Π. Σούκουλη, Κεφαλληνίας-Πλατεία Αργύρη, 421 00 Τρίκαλα • e-mail: soukouli3@yahoo.gr

Γ.Α. Ρηγάτος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σε παλαιό κείμενο «δημοσιογραφικής λογοτεχνίας» (1924) του συγγραφέα Δημητρίου Λαμπίκη (1889–1956) καταγράφονται οι αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις των ανθρώπων της επο­χής σχετικά με τη φυματίωση. Περιγράφονται οι συνθήκες υγιεινής και πώς αυτές συμβάλλουν στην εξάπλωση του νοσήματος, η θνησιμότητα, οι δυνατότητες και οι αδυναμίες περίθαλψης κ.λπ. Ειδικές αναφορές γίνονται στο «Φθισιατρείο» που είχε ιδρυθεί από τη Σοφία Σλίμαν με την επωνυμία «Σωτηρία». Αρκετά κεφάλαια αναφέρονται στη ζωή στο Σανατόριο, στην οργάνωση της καθημερινότητας, στη σίτιση, στις πνευματικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Ειδικές αναφορές γίνονται για την ανάπτυξη ερωτικών δεσμών μεταξύ ασθενών ενώ σχολιάζονται και φιλολογικές-λογοτεχνικές καταγραφές του ελλαδικού χώρου κατ’ αναλογία και προς ανάλογες ξένων συγγραφέων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(3–4):223—230
Κέντρο Προέλευσης: Συγγραφέας
Λέξεις Κλειδιά: Φυματίωση, σανατόριο «Σωτηρία», Δημήτριος Λαμπίκης (συγγραφέας), λογοτεχνία της φυματίωσης
Αλληλογραφία: Γ.Α. Ρηγάτος, Φιλονόης 5, 157 73 Ζωγρά­φου, Αθήνα• e-mail: rigmar@otenet.gr, www.rigatosmedculture.gr

Π. Αθανασίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι σπονδυλαρθρίτιδες είναι ομάδα νοσημάτων με κλινικές, ακτινολογικές και γενετικές ομοιότητες. Αν τα νοσήματα αυτά δεν διαγνωσθούν και θεραπευθούν εγκαίρως οδηγούν σε σημαντική νοσηρότητα. Ατυχώς, διάγνωση και εφαρμογή θεραπείας συχνά καθυστερούν. Η ASAS (Assessment of Spondyloarthritis International So­ciety) ανέπτυξε νέα κριτήρια για την ταξινόμηση της αξονικής και περιφερικής σπονδυλαρθρίτιδας. Τα νέα αυτά κριτήρια εισάγουν την οντότητα της αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας χωρίς ακτινολογικές αλλοιώσεις, δηλαδή, της σπονδυλαρθρίτιδας κατά την οποία δεν ανιχνεύεται ακτινολογικά ιερολαγονίτιδα. Τα νέα κριτήρια τυποποιήθηκαν με τον σκοπό να βελτιώσουν τον σχεδιασμό κλινικών δοκιμών και τελικά να οδηγήσουν σε έγκαιρη και αποτελεσματική διάγνωση και θεραπεία της σπονδυλαρθρίτιδας στην κλινική πράξη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):91—99
Κέντρο Προέλευσης: Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύ­λος», Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Σπονδυλαρθρίτιδα, αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα, μη ακτινολογική αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, ιερολαγονίτιδα, κριτήρια
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Εθνικής Αντιστάσεως 161, 551 34 Θεσσαλονίκη • e-mail: pathanassiou@yahoo.gr

Κ. Ντάλλες (1), Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η καρκινογόνος δράση της ακτινοβολίας είναι γνωστή από πολλά χρόνια και η χρησιμοποίηση του ραδιενεργού ιωδίου-131 (131Ι) στη διάγνωση των παθήσεων του θυρεοειδούς και τη θεραπεία ασθενών με υπερθυρεοειδισμό και καρκίνο του θυρεοειδούς δημιούργησε το ερώτημα εάν μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε άλλα όργανα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο καρκίνος του θυρεοειδούς για τη θεραπεία του οποίου χορηγούνται μεγάλες δόσεις 131Ι. Δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς αυτό, αλλά οι περισσότερες εργασίες δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου (ΔΠΚ). Ο κίνδυνος αυτός είναι μικρός και υπολογίζεται ότι είναι 20–30% μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο στον γενικό πληθυσμό. Πιο συχνά παρουσιάζεται στα σημεία συγκέντρωσης του 131Ι που είναι οι σιελογόνοι αδένες και ο μυελός των οστών, καθώς επίσης στα σημεία απομάκρυνσής του από το σώμα που είναι η ουροποιητική και η πεπτική οδός. Εκ παραλλήλου, υπάρχουν ορισμένα ευρήματα που, χωρίς χορήγηση 131Ι, δείχνουν αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς όταν υπάρχουν καρκίνοι σε άλλα όργανα και αντίστροφα. Δεν υπάρχει εξήγηση ως προς αυτό, αλλά μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς, περιβαλλοντικούς και άλλους παράγοντες. Γενικά πάντως, ο μικρός κίνδυνος ανάπτυξης ΔΠΚ από τη χορήγηση 131Ι στον καρκίνο του θυρεοειδούς δεν αποτελεί αντένδειξη και πρέπει να συνιστάται αφού τα ευεργετικά του αποτελέσματα είναι σημαντικά, καθώς καταστρέφει τον θυρεοειδή, τις μεταστάσεις του και ελαττώνει τις υποτροπές της νόσου. Είναι απαραίτητο όμως να περιορίζεται στους ασθενείς εκείνους που αναμένονται κλινικά ευεργετήματα. Γενικά, οι γιατροί πρέπει να έχουν υπόψη τους την πιθανότητα ανάπτυξης δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου στους ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς που έλαβαν 131Ι, αλλά και ότι χωρίς αυτό μπορεί να συνυπάρχει καρκίνος θυρεοειδούς με άλλους καρκίνους. Η χορήγηση 131Ι για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού και τη διάγνωση νοσημάτων του θυρεοειδούς δεν φαίνεται να συνδέεται με την εμφάνιση δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):100—108
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Φυσική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Ενδοκρι­νολογικό Τμήμα, ΓΝ Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενά­κειο» ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ραδιενεργό ιώδιο, καρκίνος θυρεο­ειδούς, υπερθυρεοειδισμός, δεύτερος πρωτοπαθής καρ­κίνος, λευχαιμία
Αλληλογραφία: I. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H ανεπάρκεια D (25(OH)D) αποτελεί παγκοσμίως συχνό πρόβλημα υγείας που επηρεάζει όχι μόνο το μυοσκελετικό σύστημα αλλά και πλήθος οξέων και χρονίων νοσημάτων. Όμως, η αξιολόγηση της συχνότητός της είναι δυσχερής, τόσο λόγω προβλημάτων εκτιμήσεως (διαφορετικές μέθοδοι μετρήσεως και κριτήρια ανεπάρκειας), όσο και πραγματικών (διαφορές κλίματος, συνθήκες διαβιώσεως, φυλή, ηλικία, άλλες ειδικές καταστάσεις). Οι υπάρχουσες μελέτες στη χώρα μας δείχνουν πως η ανεπάρκεια 25(OH)D είναι πολύ συχνή, αφού παρατηρείται στο 50% και πάνω των δραστήριων ενηλίκων και –λόγω των εποχικών διακυμάνσεων– είναι ακόμα συχνότερη την περίοδο Μαρτίου–Μαΐου και ιδιαίτερα στους νεότερους (<39 ετών) και τους ηλικιωμένους (100% και ∼80%, αντίστοιχα). Επιπλέον ομάδες υψηλού κινδύνου αποτελούν εξαιρετικά οι έγκυες (ανεπάρκεια στο 70–100%) λόγω και του διαφορετικού μεταβολισμού της D και υψηλοτέρων φυσιολογικών ορίων των μεταβολιτών 25(OH)D και 1–25(OH)2D, τα νεογνά, τα παιδιά και οι έφηβοι (ιδίως η ηλικιακή ομάδα των 15–18 ετών), καθώς –όπως αναφέρεται– οι εξ Ανατολών μετανάστες (περισσότερο οι μουσουλμάνες και ιδιαίτερα οι έγκυες). Το πολύ υψηλό ποσοστό ανεπάρκειας 25(OH)D στην Ελλάδα όπως –«παραδόξως»– και στις άλλες χώρες της Νοτίου, σε σχέση με εκείνες της Βορείου Ευρώπης, επιβάλλει την αναζήτηση και αντιμετώπισή της σε όλες τις ηλικίες και ιδιαίτερα στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):109—120
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ανεπάρκεια D (25(OH)D, 1–25 (OH)2D), εποχικές διακυμάνσεις, ηλικιακές ομάδες, ομάδες υψηλού κινδύνου (έγκυες, γαλουχούσες, νεογνά, μετανάστες), Ελλάδα, Ευρώπη, καρκίνος, αυτοάνοσα νοσήματα, ειδικές επιπλοκές (έγκυες, νεογνά)
Αλληλογραφία: Π.N. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Δάφνη-Υμηττός, Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Ε. Φέσκου (1), Σ.Ε. Μαυρουδέας (2), Δ. Μαυρουδέας (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι αντιβιταμίνες Κ είναι χημικά παράγωγα της 4-υδροξυκουμαρίνης. Χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και θεραπεία της θρομβοεμβολικής νόσου. Απορροφώνται από το έντερο, κυκλοφορούν στο πλάσμα και δρουν στο ήπαρ ανταγωνιζόμενα τη δράση της βιταμίνης Κ η οποία είναι απαραίτητη για τη βιολογική δραστηριότητα των παραγόντων ΙΙ,VI, IX, X και των φυσιολογικών ανασταλτών της πήξης C και S. O έλεγχος της αντιπηκτικής αγωγής πραγματοποιείται με τον προσδιορισμό του INR.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):121—127
Κέντρο Προέλευσης: (1) Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (2) Medical University, Sofia, Bulgaria
Λέξεις Κλειδιά: Βιταμίνη Κ, θρομβοεμβολική νό­σος, κουμαρινικά αντιπηκτικά
Αλληλογραφία: Ε. Φέσκου Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: haematol-lab@agsavvas-hosp.gr

Μ. Σταματάκος (1), Κ. Ντζέρος (2), Σ. Σωτηριανάκος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα εκκολπώματα του λεπτού εντέρου αποτελούν μια σχετικά σπάνια, συνήθως ασυμπτωματική  νόσο, η οποία δεν απαιτεί θεραπεία. Ωστόσο, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς όταν εμφανίσουν συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι άτυπα, καθιστώντας τη διαχείρισή τους πρόκληση για τους κλινικούς γιατρούς. Τα περισσότερα εκκολπώματα του δωδεκαδακτύλου και του Meckel είναι ασυμπτωματικά, ενώ η πλειοψηφία  των ασθενών με εντοπισμένη νόσο στη νήστιδα και τον ειλεό αναφέρει κυρίως κοιλιακή δυσφορία και πόνο. Τα ποσοστά προεγχειρητικής διάγνωσης είναι υψηλότερα για το δωδεκαδάκτυλο, όπου προτιμάται η χρήση του βαριούχου γεύματος, ενώ η τεχνική της εντερόκλυσης εφαρμόζεται ευρέως για τα εκκολπώματα της νήστιδας και του ειλεού και το σπινθηρογράφημα με ραδιενεργό Τεχνήτιο για το εκκόλπωμα του Meckel. Είναι γενικά αποδεκτό πως η τυχαία ανεύρεση ασυμπτωματικών εκκολπωμάτων κατά τη διάρκεια απεικονιστικών εξετάσεων ρουτίνας ή λαπαροσκόπησης δεν επιβάλλει την εκτομή τους. Για τους χειρουργούς αποτελούν σημαντική οντότητα λόγω του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών που παρουσιάζουν και της άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης που απαιτείται σε αυτές τις περιπτώσεις.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):128—135
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργική Κλινική, ΝΜ Μολάων, Γενικό Νοσοκο­μείο Λακωνίας, Λακωνία, (2) Κέντρο Υγείας Άστρους, Γενικό Παναρκαδικό Νοσοκομείο Τρίπολης, Αρκα­δία, (3) Χειρουργική Κλινική, ΝΜ Σπάρτης, Γενικό Νοσο­κομείο Λακωνίας, Λακωνία
Λέξεις Κλειδιά: Εκκολπώματα λεπτού εντέρου, κλινική εικόνα, επιπλοκές, θεραπεία
Αλληλογραφία: Μ. Σταματάκος, 230 55 Έλος, Δήμος Ευρώτα, Λακωνία • e-mail: mixalislak@gmail.com

Β. Μπενέτου (1), Χ.Μ. Καστορίνη (2), Κ. Μπελογιάννη (2), Κ. Ζώτα (2), Ε. Παπαδημητρίου (2), Ι. Σπυρίδης (2), Ρ. Κωστή (3), Δ. Παναγιωτάκος (4), Α. Λινού (1,2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Εισαγωγή Η υψηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος, καθώς και επεξεργασμένου, έχει συσχετιστεί με αυξημένη επίπτωση χρονίων νοσημάτων. Διερευνήθηκε ο βαθμός και το επίπεδο τεκμηρίωσης της σχέσης αυτής προκειμένου να διατυπωθούν συστάσεις για τον γενικό, κατά τεκμήριο υγιή, ενήλικο πληθυσμό.
Υλικό-Μέθοδος Μελετήθηκε η σχέση της πρόσληψης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ), τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και τις κακοήθεις νεοπλασίες. Διενεργήθηκε διαβάθμιση της τεκμηρίωσης των σχέσεων αυτών και διαμορφώθηκαν συστάσεις συνεκτιμώντας επιπλέον παράγοντες.
Αποτελέσματα Υπάρχει ευρεία συμφωνία επιστημονικών δεδομένων ότι η υψηλότερη πρόσληψη επεξεργασμένου κρέατος σε σχέση με τη χαμηλότερη, σχετίζεται με αυξημένη επίπτωση στεφανιαίας νόσου, ΑΕΕ, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και καρκίνου του παχέος εντέρου. Η υψηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος σε σχέση με τη χαμηλή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου (ευρεία συμφωνία δεδομένων) και σακχαρώδους διαβήτη (συμφωνία πλειοψηφίας δεδομένων). Οι τελικές συστάσεις διαμορφώθηκαν στην πρόσληψη μέχρι μίας μερίδας κόκκινο κρέας την εβδομάδα και στην αποφυγή του επεξεργασμένου.
Συμπεράσματα Η σύσταση του περιορισμού της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος σε μία μερίδα την εβδομάδα και η αποφυγή του επεξεργασμένου κρέατος από τους ενήλικες στην Ελλάδα είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, συμβαδίζει με το πρότυπο της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής και συνιστάται να ενθαρρυνθεί από όλους τους επαγγελματίες υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(2):136—154
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρι­κής Στατι­στικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καπο­διστριακό Πανε­πιστήμιο Αθηνών, (2) Ινστιτούτο Προλη­πτικής, Περι­βαλ­λοντικής και Εργα­σιακής Ιατρι­κής, Prolepsis, Αθή­να, (3) Τμήμα Διατροφής & Διαιτολογίας, Τεχνο­λογικό Εκπαι­δευτικό Ίδρυμα Θεσσαλίας, Καρδίτσα, (4) Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, Τμήμα Επιστήμης Διαι­τολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Kρέας, κόκκινο κρέας, επεξεργασμένο κρέας, μερίδες, διατροφικές συστάσεις-οδηγίες, χρόνια νοσήματα, υγεία, ενήλικες, Ελλάδα
Αλληλογραφία: Β. Μπενέτου, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιο­λογίας & Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: vbenetou@med.uoa.gr

Β. Μπενέτου (1), Κ. Μπελογιάννη (2), Χρ.Μ. Καστορίνη (2), Κ. Ζώτα (2), Ε. Παπαδημητρίου (2), Ι. Σπυρίδης (2), Α. Βελουδάκη (2), Δ. Παναγιωτάκος (3),  Α. Λινού (1,2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Εισαγωγή Η υψηλή πρόσληψη λαχανικών ή/και φρούτων έχει συσχετιστεί με ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Ο βαθμός και το επίπεδο τεκμηρίωσης της σχέσης αυτής είναι σημαντικό να διερευνηθεί προκειμένου να διατυπωθούν συστάσεις για τον γενικό, κατά τεκμήριο υγιή, ενήλικο πληθυσμό.
Υλικό-Μέθοδος Μελετήθηκε η σχέση της πρόσ­ληψης λαχανικών ή/και φρούτων με τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ), τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και τις κακοήθεις νεοπλασίες και διενεργήθηκε διαβάθμιση της τεκμηρίωσης των σχέσεων αυτών. Συνεκτιμώντας επιπλέον παράγοντες διαμορφώθηκαν ποσοτικές και ποιοτικές συστάσεις.
Αποτελέσματα Υπάρχει ευρεία συμφωνία των επιστημονικών δεδομένων ότι η μεγαλύτερη πρόσληψη λαχανικών ή/και φρούτων σε σχέση με τη χαμηλότερη, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, ΑΕΕ, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, καρκίνου του παχέος εντέρου και της στοματικής κοιλότητας, ενώ η πλειοψηφία των δεδομένων συμφωνούν ότι σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του οισοφάγου και του στομάχου. Οι τελικές συστάσεις διαμορφώθηκαν στις τέσσερεις μερίδες λαχανικών και στις τρεις μερίδες φρούτων ημερησίως.
Συμπεράσματα Η σύσταση της καθημερινής κατανάλωσης τεσσάρων μερίδων λαχανικών και τριών μερίδων φρούτων από τους ενήλικες στην Ελλάδα βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα, συμβαδίζει με τις διατροφικές συνήθειες και παραδόσεις, είναι πρακτικά εφαρμόσιμη και συνιστάται να ενθαρρυνθεί από όλους τους επαγγελματίες υγείας προς όφελος της υγείας του πληθυσμού.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(1):11—30
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρι­κής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Ινστιτούτο Προλη­πτικής, Περι­βαλλοντικής και Εργα­σιακής Ιατρι­κής, Prolepsis, (3) Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φρούτα, λαχανικά, διατροφικές συστάσεις-οδηγίες, μερίδες, υγεία, χρόνια νοσήματα, ενήλικες, Ελλάδα
Αλληλογραφία: Β. Μπενέτου, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιο­λογίας & Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: vbenetou@med.uoa.gr

Μ. Μέλιου, Ά. Πεφάνης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η λοίμωξη από C. difficile αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην κλινική πράξη όντας σημαντικός παράγοντας νοσηρότητας και θνητότητας. Όντας ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό παθογόνο, ευθύνεται για μεγάλο αριθμό λοιμώξεων ετησίως. Δεξαμενές του αποτελούν το έδαφος, το νερό, οι τροφές αλλά και το νοσοκομειακό περιβάλλον και προσωπικό. Με κυριότερο παράγοντα κινδύνου την προηγηθείσα χρήση αντιβιοτικών αλλά και άλλους όπως την ηλικία, τη μακρά νοσηλεία, τη χρήση ρινογαστρικού σωλήνα σίτισης και την ανοσοκαταστολή, αφορά σε πλήθος των ασθενών. Η νοσογονικότητά του οφείλεται στην προσβολή του βλεννογόνου του εντέρου με σχηματισμό ψευδομεμβρανών. Η κλινική εικόνα της λοίμωξης κυμαίνεται από ασυμπτωματική φορεία μέχρι βαρύ διαρροϊκό σύνδρομο, τοξικό μεγάκολο και σήψη. Η διάγνωση βασίζεται στην ανίχνευση των τοξινών και στην αναερόβια καλλιέργεια κοπράνων συνδυασμένη με κλινικά κριτήρια. Η απομόνωση του ασθενούς και η διακοπή των εμπλεκόμενων αντιβιοτικών αποτελούν βάση της θεραπείας. Η αντιμικροβιακή θεραπεία βασίζεται στην από του στόματος χρήση βανκομυκίνης, μετρονιδαζόλης ή φινταξομυκίνης η οποία αποτελεί τον κορμό της θεραπείας στις υποτροπιάζουσες περιπτώσεις. Η «μεταμόσχευση» κοπράνων από υγιείς δότες φαίνεται να υπερτερεί της φαρμακευτικής θεραπείας και πιθανόν να αποτελέσει τη μελλοντική βάση της θεραπευτικής προσέγγισης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(1):31—42
Κέντρο Προέλευσης: Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Clostridium difficile, βανκομυκίνη, φινταξομυκίνη, ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα
Αλληλογραφία: Ά. Πεφάνης, Παθολογική Κλινική ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Λεωφ. Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα • e-mail: apefan@ med.uoa.gr

Γ. Καραγκούνης (1), Γ. Στράντζαλης (2), Δ. Σακάς (2), Ντ.Γ. Τηνιακού (3,4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η πρωτεΐνη ALK (Anaplastic Lym­phoma Kinase, κινάση του αναπλαστικού λεμφώματος) ανήκει στην οικογένεια των υποδοχέων τυροσινικής κινάσης και φυσιολογικά εμπλέκεται σε πολλαπλές σηματοδοτικές οδούς που ρυθμίζουν διάφορες κυτταρικές διεργασίες. Εκτός από τα αναπλαστικά μεγαλοκυτταρικά λεμφώματα, εκτεταμένες έρευνες έχουν αναδείξει αλλαγές του γονιδίου ALK σε πολλά νεοπλάσματα. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να αφορούν σε σημειακές μεταλλάξεις και πολλαπλά αντίγραφα του γονιδίου (νευροβλάστωμα), διαμεταθέσεις (π.χ NPM-ALK σε περιπτώσεις φλεγμονώδους μυοϊνοβλαστικού όγκου) και αναστροφές (EML4-ALK σε περιπτώσεις μη μικροκυτταρικών καρκινωμάτων πνεύμονα, ΜΜΚΠ). Οι χιμαιρικές πρωτεΐνες που παράγονται από τις γονιδιακές μεταθέσεις συνήθως οδηγούν σε ενεργοποίηση και συνεχή δράση της ALK πρωτεΐνης και των σηματοδοτικών οδών στις οποίες αυτή εμπλέκεται, με τελικό αποτέλεσμα τον υπέρμετρο πολλαπλασιασμό κυττάρων και την εξέλιξη σε κακοήθεια. Η ALK και οι υποδοχείς τυροσινικών κινασών γενικότερα αποτελούν ελκυστικό ερευνητικό στόχο για την ανάπτυξη στοχευμένων αντικαρκινικών θεραπειών. Αναστολείς πρωτεϊνικών κινασών, όπως το Crizotinib, χορηγούνται ήδη σε ενδεδειγμένες περιπτώσεις ΜΜΚΠ και η χρήση τους προβλέπεται να επεκταθεί και σε άλλα νεοπλάσματα στο εγγύς μέλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(1):43—59
Κέντρο Προέλευσης: (1) Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, (2) Νευροχειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», (3) Εργα­στήριο Ιστο­λογίας-Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 4Institute of Cellular Medicine, Faculty of Medical Sciences, Newcastle University, UK
Λέξεις Κλειδιά: ALK, νεοπλασία, υποδοχείς τυροσινικής κινάσης, αναστροφή, μετάθεση, σηματοδοτική οδός, πολλαπλασιασμός, πρόγνωση
Αλληλογραφία: Nτ.Γ. Τηνιακού, MD PhD FRCPath, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: dtiniak@med.uoa.gr

Π.N. Συγκελλάκης (1), Φ. Μαλανδρίνου (1), Λ. Μαθιοπούλου (1), Αικ. Ψαρρού (1), Ευ. Κωνσταντέλλου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
σκοποσ Επειδή επακριβή δεδομένα ελλείπουν διεθνώς, διερευνήθηκαν συστηματικά οι διακυμάνσεις των μεταβολιτών της D (25(OH)D και 1-25(OH)2D) σε ενήλικες κατοίκους εύκρατου κλίματος (περιοχή Αθηνών).
Υλικό-Μέθοδος Σε 625 περιπατητικούς ενήλικες αμφοτέρων των φύλων ηλικίας 18–85 ετών, προσδιορίστηκαν, κατά τη διάρκεια ενός έτους, οι 25(OH)D και 1-25(OH)2D (RIA), η intact PTH (ECLIA), το ασβέστιο, ο φωσφόρος και άλλοι βιοχημικοί δείκτες, με αυτόματο αναλυτή.
Αποτελέσματα Οι μέσες τιμές της 25(OH)D και της 1-25(OH)2D εμφάνισαν χαρακτηριστικές διακυμάνσεις με πάρα πολύ σημαντική (P<0,001) ελάττωση τον Μάρτιο–Μάιο (περίοδος των χαμηλοτέρων τιμών) σε σχέση με την περίοδο των υψη­λοτέρων (Ιούλιος–Οκτώβριος για την 25(OH)D και Αύγουστος–Σεπτέμβριος για την 1–25(OH)2D). Ανεπάρκεια της 25(OH)D (<22 ng/mL) –57,2% σ΄ ολόκληρο το έτος– διαπιστώθηκε κατά την περίοδο των χαμηλoτέρων τιμών στο 77,2% (αναπάντεχα σε όλους τους νεότερους (<39 ετών), αλλά κατά εκείνη των υψηλοτέρων τιμών «μόνο» στο 35,1% (51,7% στους >60 ετών). Χαμηλές τιμές της 1-25(OH)2D (<24,6 ng/mL) παρατηρήθηκαν στο 35,1% και 9,9% στις αντίστοιχες περιόδους (υψηλότερες στους >60 ετών). Εποχικές διακυμάνσεις της ΡΤΗ δεν δια­πιστώθηκαν, παρατηρήθηκε, όμως, σημαντική (P<0,001) αρνητική συσχέτιση προς την 25(ΟΗ)D, στις 2 περιόδους.
Συμπεράσματα Η καθυστερημένη εμφάνιση των εποχικών διακυμάνσεων της D και η ηλικία πρέπει να λαμβάνονται υπ΄ όψιν για την εκτίμηση της επάρκειας σε 25(ΟΗ)D.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2015, 104(1):60—68
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχα­ρώδους Διαβήτη, ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (2) Ορμονολογικό Εργαστήριο, Γεν. Νοσοκ. Νικαίας «Ο Άγιος Παντελεήμων», Νίκαια, Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: Βιταμίνη D(D), 1-25(OH)2D, 25(OH)D, εποχικές διακυμάνσεις, ηλικιακές ομάδες, παραθορμόνη (ΡΤΗ), εύκρατο κλίμα (Β. πλάτος 38°)
Αλληλογραφία: Π.N. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Δάφνη-Υμηττός, Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Π. Αθανασίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ψωριασική αρθρίτιδα (ΨΑ) είναι οροαρνητική σπονδυλαρθρίτιδα που χαρακτηρίζεται από προσβολή του μυοσκελετικού συστήματος και ψωριασικές βλάβες στο δέρμα. Η θεραπεία της ΨΑ περιλαμβάνει τη χορήγηση ΜΣΑΦ, στεροειδών, τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων και βιολογικών παραγόντων. Τα ΜΣΑΦ που χρησιμοποιούνται είναι η δικλοφαινάκη στην κλασική και στη νέα της μορφή, της υποδόρια χορηγούμενης συριγγοφύσιγγας σε πυκνό διάλυμα, η ναπροξαίνη, η ιβουπροφαίνη και οι επιλεκτικοί αναστολείς της κυκλοοξυγονάσης-2. Τα τροποποιητικά της νόσου φάρμακα που είναι η μεθοτρεξάτη, η σουλφασαλαζίνη, η κυκλοσπορίνη και η λεφλουνομίδη. Οι βιολογικοί παράγοντες που εφαρμόζονται στην ΨΑ είναι οι TNF αναστολείς, ινφλιξιμάμπη, ετανερσέπτη, ανταλιμουμάμπη, γκολιμουμάμπη και πεγκυλιωμένη σερτολιτσουμάμπη, ο αναστολέας της ιντερλευκίνης 12/23 ουστεκινουμάμπη, οι αναστολείς της ιντερλευκίνης-17 σεκουκινουμάμπη και ιξεκιζουμάμπη, ο αναστολέας του υποδοχέα της ιντερλευκίνης-17 μπρονταλουμάμπη, η απρεμιλάστη και ο αναστολέας της κινάσης Janus τοφασιτινίμπη. Οι βιολογικοί παράγοντες που εφαρμόζονται στην ΨΑ βελτιώνουν τα συμπτώματα από το μυοσκελετικό και το δέρμα, τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής και μπορεί να τροποποιούν την πορεία της νόσου. Καθώς οι ερευνητές εστιάζουν στην ανοσοπαθογένεια της νόσου νέοι θεραπευτικοί παράγοντες εισέρχονται στη θεραπευτική της ΨΑ. Σήμερα συζητείται η εφαρμογή της έννοιας του στενού ελέγχου της νόσου – treat to target, ενώ τη βιβλιογραφία απασχολεί η απόσυρση των βιολογικών παραγόντων όταν η νόσος ανταποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή με ταυτόχρονη διατήρηση της θεραπευτικής απόκρισης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):315—324
Κέντρο Προέλευσης: Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύ­λος», Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Αρθρίτιδα, ψωρίαση, βιολογικοί παράγοντες, TNF αναστολείς
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Εθνικής Αντιστάσεως 161, 551 34 Θεσσαλονίκη • e-mail: pathanassiou@yahoo.gr

Α. Βαρυτιμιάδη, Χρ. Γουδέλη, Ι. Δαληβίγκας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η μόλυνση με τον ιό των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) αποτελεί τη συχνότερη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση. Κάποιοι τύποι του ιού έχουν συσχετισθεί με την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Για την προστασία των γυναικών από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, συστήνεται ο εμβολιασμός των εφήβων γυναικών έναντι δύο στελεχών του ιού (16 και 18), που ενοχοποιούνται για το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Φαίνεται, όμως, ότι η χορήγηση του συγκεκριμένου εμβολίου υστερεί σημαντικά συγκριτικά με τα υπόλοιπα χορηγούμενα εμβόλια της εφηβικής ηλικίας. Αυτό το γεγονός, οφείλεται εν μέρει στην ανησυχία των γονιών ότι η χορήγηση ενός εμβολίου έναντι κάποιου σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική συμπεριφορά των παιδιών τους και να τα οδηγήσει σε μη ασφαλή σεξουαλική δραστηριότητα. Προς διερεύνηση αυτής της υπόθεσης, έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες, που εξετάζουν το θέμα αυτό χρησιμοποιώντας είτε αυτοαναφερόμενες πληροφορίες από έφηβες γυναίκες είτε κλινικά στοιχεία σχετικά με τη σεξουαλική δραστηριότητα. Το συμπέρασμα αυτών των μελετών είναι ότι ο εμβολιασμός έναντι του ιού HPV δεν φαίνεται να επηρεάζει τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):325—328
Κέντρο Προέλευσης: Γυναικολογική Κλινική, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: HPV και σεξουαλική συμπεριφορά, HPV και σεξουαλική δραστηριότητα
Αλληλογραφία: Χρ. Γουδέλη, Ξενοπούλου 7, 154 51 Νέο Ψυχικό, Αθήνα • e-mail: cgoud10@yahoo.gr

Α. Καμπαρούδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι αεριογόνες νεκρωτικές λοιμώξεις των μαλακών μορίων είναι σπάνιες αλλά συνοδεύονται από πολύ υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα. Χαρακτηριστικό τους είναι η ταχεία επέκταση και εξέλιξη της νέκρωσης, η παρουσία αέρος εντός των μαλακών μορίων και οι συστηματικές τοξικές εκδηλώσεις. Συχνότερα προσβάλλονται ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, κακοήθη νόσο, χρόνιο νόσημα, διαταραχή της ανοσολογικής κατάστασης και τα άτομα μεγάλης ηλικίας. Η διάγνωση είναι κατ’ εξοχήν κλινική, με κύριο εύρημα τον κριγμό, ενώ ο παρακλινικός απεικονιστικός έλεγχος γίνεται για τον προσδιορισμό της έκτασης της νόσου. Συχνά είναι απαραίτητη η χειρουργική διερεύνηση της βλάβης με λήψη υλικού για ταχεία βιοψία ή/και κυτταρολογική εξέταση που αναδεικνύει νέκρωση, αγγειίτιδα, αρτηριακή και φλεβική θρόμβωση, βακτηρίδια και μύκητες. Οι περισσότερες αεριογόνες νεκρωτικές λοιμώξεις των μαλακών ιστών είναι πολυμικροβιακές, προκαλούμενες από ένα σύμπλεγμα αερόβιων και αναερόβιων βακτηριδίων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η κατά Gram χρώση των άμεσων επιχρισμάτων γιατί επί παρουσίας Gram(+) κόκκων, αυτή είναι θετική σε υψηλό ποσοστό. Η αντιμετώπισή τους στοχεύει στον ταχύ έλεγχο της πηγής λοίμωξης και περιλαμβάνει τη γενική υποστήριξη του ασθενούς, την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή, τη χειρουργική παρέμβαση με επιθετικούς χειρουργικούς καθαρισμούς και τη χρήση του υπερβαρικού οξυγόνου όπου απαιτείται. H καθυστέρηση στη διάγνωση και η ανεπάρκεια των χειρουργικών καθαρισμών είναι οι δύο πιο σοβαροί παράγοντες αποτυχίας της θεραπείας και αύξησης της συχνότητας θανάτου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):329—335
Κέντρο Προέλευσης: Ε΄ Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανε­πιστήμιο Θεσσαλονίκης, «Ιπποκράτειο» Νοσοκο­μείο, Θεσσα­λονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Νεκρωτικές λοιμώξεις, μαλακά μόρια, αεριογόνος γάγγραινα
Αλληλογραφία: Α. Καμπαρούδης, Σωκράτους 16, 561 23 Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη • e-mail: kambarou@med.auth.gr

Γ.Δ. Τσέτσιλα, Ε.Γ. Ταμπουρατζή, Η.Β. Νικολαΐδους

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σύφιλη ανήκει στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και οφείλεται στην “ωχρά σπειροχαίτη” (Treponema pallidum). Η συφιλιδική νόσος είναι αρκετά σοβαρή, διότι οι αρχικές αλλοιώσεις που προκαλεί επουλώνονται και χωρίς ειδική θεραπεία, δημιουργώντας κινδύνους σοβαρών κλινικών εκδηλώσεων από όλα τα όργανα και συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού ανάλογα με το στάδιο εξέλιξής της (πολυσυστηματική και πολυσυμπτωματική νόσος). Η μετάδοση της σύφιλης γίνεται, σχεδόν αποκλειστικά, με τη σεξουαλική επαφή (οριζόντια μετάδοση), αλλά και μέσω του πλακούντα, από τη μολυσμένη μητέρα στο κύημα (κάθετη μετάδοση). Η σύφιλη ταξινομείται σε συγγενή και επίκτητη και κάθε μία από αυτές έχει πρώιμη και όψιμη φάση. Η πρώιμη επίκτητη περιλαμβάνει τρία στάδια: πρωτογόνο, δευτερογόνο και πρώιμη λανθάνουσα· η όψιμη επίκτητη περιλαμβάνει δύο στάδια: όψιμη λανθάνουσα και τριτογόνο σύφιλη. Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στο ιστορικό, την κλινική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο (τρεπονηματικές και μη τρεπονηματικές οροαντιδράσεις) προκειμένου να αποφασιστεί και η αντίστοιχη θεραπευτική αγωγή. Θεραπεία εκλογής της νόσου είναι η παρεντερική χορήγηση πενικιλίνης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):336—347
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Λοιμώξεων, Α΄ Κλι­νική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σύφιλη, στάδια σύφιλης, εργαστηριακή διάγνωση, συγγενής σύφιλη, θεραπεία
Αλληλογραφία: Γ.Δ. Τσέτσιλα, Γαρυττού 125, 152 34 Χα­λάνδρι, Aθήνα • e-mail: trikis1904@gmail.com

Γρ. Τσουκαλάς (1), Σ. Μπουρέλια (1), Α. Γαλανός (2), Β. Καλογήρου (1), Στ. Γιάτσιου (1), Κ. Φούντα (1), Ε. Ηλιάδου (1), Π. Γάτου (1), Ι. Γεωργούση (1),
Α. Μάρκελος (1), Ρ. Μουντεάνου-Μπαρπιέρ (1), Φ. Καραχάλιου (1), A.M. Ξάνθη (1), Ε. Μαυρογιαννάκη (1), Γ. Γάτος (1), Ό. Ρεπανά (1), Α. Αντωνίου (1), Κ. Σταθάκης (1), Κ. Γάτος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο πληθυσμός της γης, ολοένα και περισσότερο γερασμένος, παρουσιάζει συνεχώς αυξημένα ποσοστά πασχόντων από ανοϊκά σύνδρομα.
Σκοπός Την ανάγκη σταδιοποίησης ανοϊκών ασθενών με σκοράρισμα στο “Mini Mental State Examination” μεταξύ 0 και 2, αλλά και ευρύτερης κατανόησης της πάθησης και της επιλογής συμπεριφορών εκ μέρους των συνοδών-φροντιστών, αλλά κυρίως του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού έρχεται να καλύψει ή να συμπληρώσει η «Κλινική Δοκιμασία Γάτος».
Υλικό-Μέθοδος Ειδικοί επιστήμονες συνέταξαν ένα εργαλείο-ερωτηματολόγιο και μελέτησαν την εγκυρότητά του σε 500 ασθενείς, πάσχοντες από διάφορα ανοϊκά σύνδρομα.
Αποτελέσματα Το υπό εξέταση εργαλείο αποδεικνύεται ότι παρουσιάζει στατιστικά επαρκή εγκυρότητα, διακριτική ικανότητα, αξιοπιστία και ευαισθησία στην αλλαγή. Οι δείκτες διαχωρισμού υπολογίστηκαν με την καμπύλη λειτουργίας δέκτη, ανάλυση ROC (Receiver Operating Characteristic), και ορίστηκαν στο σκοράρισμα για το ΚΔΓ στο 9,5 μεταξύ σοβαρού και μέτριου βαθμού τελικού σταδίου άνοιας και στο 18,5 μεταξύ μέτριου και ήπιου βαθμού τελικού σταδίου άνοιας. Στον πρώτο δείκτη διαχωρισμού η ευαισθησία είναι 90% και η ειδικότητα 98%, ενώ στον δεύτερο η ευαισθησία 98% και η ειδικότητα 96%, ορίζοντας αυτά τα δύο αριθμητικά σκοραρίσματα ως τα όρια-σημεία μετάβασης από τη μία κατάσταση στην άλλη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):348—358
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νευρολογική Κλινική «Άγιος Γεώργιος», Αλυκές- Βόλου, Βόλος, (2) Βιοστατιστικολόγος
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, mini mental state examination, Κλινική Δοκιμασία Γάτος, επιστημονικό εργαλείο
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Δ. Τσιόλιας (1), Ι. Καλογερόπουλοςς (1), Α. Κουρέας (2), Β. Κουτουλίδης (2), Ξ. Παπαχαραλάμπους (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σκοπός Η σύγκριση της ευαισθησίας της Ψη­φια­κής Τομοσύνθεσης (ΨΤ) και της Ακτινο­γρα­φίας θώρακος (ΑΘ) στην ανίχνευση πνευμονικών όζων, χρησιμοποιώντας την Υπολογιστική Τομο­γραφία (ΥΤ) ως μέθοδο αναφοράς.
Υλικό-Μέθοδος Η μελέτη έλαβε χώρα στο Ακτινολογικό Εργαστήριο του ΠΓΝΑ «O Ευαγγε­λισμός» στο χρονικό διάστημα Μάρτιος 2010–Νοέμβριος 2013. Στο διάστημα αυτό, 65 ασθενείς στους οποίους ανευρέθηκαν πνευμονικοί όζοι στην ΥΤ υποβλήθηκαν σε συμπληρωματική εξέταση με ΨΤ και με ΑΘ. Δύο ακτινοδιαγνώστες εξέτασαν σε ξεχωριστές συνεδρίες τις εικόνες της ΥΤ, της ΨΤ και τις ΑΘ και κατέγραψαν ο καθένας ξεχωριστά για κάθε ασθενή τον αριθμό, το μέγεθος και την ακριβή εντόπιση των πνευμονικών όζων.
Αποτελέσματα Οι δύο εξεταστές κατέγραψαν με την ΥΤ 149 πνευμονικούς όζους. Από τους όζους αυτούς, οι 140 διακρίνονται και στις εικόνες της ΨΤ και οι 77 διακρίνονται και στην ΑΘ. Ειδικότερα με τη μέθοδο της ΨΤ, ήταν ορατοί το 91% των όζων με διάμετρο 3–8 mm και το 98% των όζων με διάμετρο >8 mm, ενώ για την ΑΘ τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 30% και 76%.
Συμπεράσματα Η ΨΤ εμφάνισε αυξημένη ευαισθησία στην ανίχνευση των πνευμονικών όζων συγκριτικά με την ΑΘ, γεγονός που θα μπορούσε να την καταστήσει ως βασική απεικονιστική μέθοδο για την ανίχνευση και την παρακολούθηση πνευμονικών όζων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):359—366
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ακτινολογικό Τμήμα, ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», (2) Α΄ Εργαστήριο Ακτινολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αρε­ταίειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ψηφιακή τομοσύνθεση, ακτινογραφία θώρακος, υπολογιστική τομογραφία, πνευμονικοί όζοι
Αλληλογραφία: Δ. Τσιόλιας, Μεγ. Αλεξάνδρου 16, 351 00 Λαμία, Αθήνα • e-mail: dtsiolias@yahoo.gr

Γ.Α. Ρηγάτος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Εξετάζονται τα Υγειονομικά Δια­τάγ­μα­τα τα οποία θεσπίστηκαν κατά την περίοδο της αντιβασιλείας (1833–1835) και της βασιλείας του Όθωνα (1835–1862). Με αυτά επιχειρείται να μπει τάξη, τουλάχιστον ως προς τα ζητήματα υγείας, στις χαώδεις μετεπαναστατικές συνθήκες που επικρατούσαν στον τόπο. Σε διάταγμα για τη ρύθμιση των εσωτερικών της χώρας 12 από τα 72 εδάφια ασχολούνται με τις στοιχειώδεις υγειονομικές ανάγκες. Ακολουθούν νομοθετήματα για τη σύσταση ιατρικών θέσεων κατά νομούς, καταγραφή υγειονομικού προσωπικού, αδειοδότηση για την επάρκεια των εμπειρικών και για διορισμό κρατικού ιατρού ανά νομό. Η ίδρυση νεκροταφείων, η σύσταση ελεγκτικού μηχανισμού για υγειονομικά ζητήματα, «Ιατροσυνέδριον», η ρύθμιση των ιατρικών και παρα­ϊατρικών αμοιβών, φαρμακευτικές ρυθμίσεις, καθιέρωση υποχρεωτικού δαμαλισμού, πώληση δηλητηρίων, νεκροσκοπία, και ενταφιαστήρια, υγειονομικά τέλη πλοίων και καραντίνας και διασυνοριακά μέτρα ακολουθούν σε ανεξάρτητα διατάγματα. Ακολούθως περιγράφονται αναλυτικώς τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη επιδημιών, τη μετεκπαίδευση ασκούντων εμπειρικών, τον εκσυγχρονισμό των φαρμακείων, ενώ η μέριμνα για την εξασφάλιση της υγείας των Ελλήνων κορυφώνεται με το διάταγμα για την ίδρυση Πανεπιστημιακής Ιατρικής Σχολής. Η δραστήρια υγειο­νομική πολιτική του Όθωνα, που συνέχισε την ανάλογη του Κυβερνήτη Καποδίστρια, πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στους καταπονημένους από τους πολέμους, την πείνα και τα νοσήματα επαναστατημένους Έλληνες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(6):367—378
Κέντρο Προέλευσης: Συγγραφέας, Αμ. Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικής, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Όθωνας, Αντιβασιλεία Όθωνα, Νομοϊατροί, Ιατροσυνέδριον, κανονισμοί επαγγελμάτων υγείας, δαμαλισμός, υγειονομικά μέτρα, εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, φαρμακευτική νομοθεσία
Αλληλογραφία: Γ.Α. Ρηγάτος, Φιλονόης 5, 157 73 Ζω­γρά­φου, Αθήνα • e-mail: rigmar@otenet.gr

Η. Τσούγκος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο κοινή καρδιακή αρρυθμία και η συχνότητά της αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία. Οι συνέπειες είναι σοβαρές για τον ασθενή, αφού η εμφάνισή της συνδέεται με επιδείνωση των καρδιακών συμπτωμάτων, της ποιότητας ζωής, αυξημένο κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων και αυξημένη συνολική θνησιμότητα. Σε έναν αριθμό ασθενών η κολπική μαρμαρυγή εμφανίζεται χωρίς σαφές κλινικό ή παθολογικό υπόστρωμα και ονομάζεται ιδιοπαθής κολπική μαρμαρυγή (lone). Σε ασθενείς με οργανικό υπόστρωμα, υποκείμενες ασθένειες είναι η υπέρταση, η βαλβιδική νόσος, η στεφανιαία νόσος και οι μυοκαρδιοπάθειες. Υπάρχει επίσης σπανιότερα η οικογενής μορφή της κολπικής μαρμαρυγής. H κολπική μαρμαρυγή εμφανίζεται είτε υπό τη μορφή μόνιμης (permanent) είτε υπό τη μορφή παροξυσμικής είτε υπό τη μορφή επίμονης (persistent) κολπικής μαρμαρυγής. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής συνίσταται σε τρεις στρατηγικές: (α) στον έλεγχο του καρδιακoύ ρυθμού (δηλαδή την αποκατάσταση και διατήρηση του φλεβοκομβικού ρυθμού), (β) στον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας (δηλαδή την αποδοχή της κολπικής μαρμαρυγής ώς τον μόνιμο ρυθμό του ασθενούς και την προσπάθεια διατήρησης της καρδιακής συχνότητας εντός των επιθυμητών ορίων) και (γ) την αντιπηκτική θεραπεία. H σοβαρότητα των συνεπειών της κολπικής μαρμαρυγής, κυρίως σε επίπεδο συμπτωμάτων, εμβολικών επεισοδίων και θνητότητας, οδήγησε στην υπόθεση ότι εάν εξέλειπε η αρρυθμία και αποκαθίστατο ο φλεβοκομβικός ρυθμός θα μειωνόταν και ο σχετικός κίνδυνος για τους ασθενείς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(5):239—246
Κέντρο Προέλευσης: Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Κολπική μαρμαρυγή, αρρυθμία, αντιπηκτική αγωγή, έλεγχος καρδιακού ρυθμού
Αλληλογραφία: Η. Τσούγκος, Νηλέως 20, 118 51 Θησείο, Αθήνα •  e-mail: tsougos@yahoo.com

Θ. Μεσσαριτάκης (1 ), Μ. Μαλλιώρη (2), Μ.Β. Καρύδη (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι ο βαθμός ικανοποίησης των ασθενών από τις λαμβανόμενες υπηρεσίες ψυχικής υγείας συνδέεται άμεσα με την ποιότητα ζωής και την επιτυχή έκβαση της θεραπείας τους.
ΣΚΟΠΟΣ Η αξιολόγηση, με την κλίμακα VSSS-54, του βαθμού ικανοποίησης ψυχωσικών ασθενών και των φροντιστών τους από τις υπηρεσίες που λαμβάνουν από συγκεκριμένο πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η ελληνική έκδοση της κλίμακας VSSS-54 χορηγήθηκε σε 25 ψυχωσικούς ασθενείς και στους φροντιστές τους (N=50). Όλοι οι ασθενείς είναι μέλη της Ειδικής Μονάδας Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης (ΕΜΑΕΕ) του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ιν–στιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα έτη εκπαίδευσης των ασθενών βρέθηκαν να σχετίζονται θετικά με τη συνολική ικανοποίηση (r=0,54, P=0,008). Η ομάδα των φροντιστών εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ικανοποίησης από τη δυνατότητα εμπλοκής τους στο πρόγραμμα, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό ικανοποίησης για τις δύο ομάδες εντοπίζεται στην υποκλίμακα «πληροφόρηση» (40% και 28% αντίστοιχα).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA Παρά την ικανοποίηση των δύο ομάδων από το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποκατάστασης, αναδύεται η ανάγκη των ασθενών για ενδελεχέστερη πληροφόρηση σχετικά με την ασθένειά τους. Οι απαντήσεις των ασθενών καταδεικνύουν μια διαφορετική, από τους φροντιστές, αντίληψη για το είδος των υπηρεσιών που λαμβάνουν, αντανακλώντας τον ανεξάρτητο τρόπο αντιμετώπισης της ζωής και των επιλογών τους.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(5):247—254
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ειδική Μονάδα Αποκατάστασης και Επαγγελ­μα­τι­κής Επανένταξης (ΕΜΑΕΕ) του Ερευνητικού Πανε­πιστη­μιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), (2) Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδισ­τριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Βαθμός ικανοποίησης, αποκατάσταση, ψύχωση
Αλληλογραφία: Μ.Β. Καρύδη, Σωρανού του Εφεσσίου 2, 115 27 Αθήνα • e-mail: monapokat@epipsi.gr

Χ. Μαρκέτος, Δ. Μπισιρτζόγλου, Α. Ζέτος, Δ. Θεόφιλος, Γ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντι- κότερο παράγοντα κινδύνου, για την υγεία, που μπορεί να προληφθεί. Με την καπνιστική συνή- θεια συνδέονται παθήσεις όπως τα καρδιαγγεια- κά νοσήματα, ο καρκίνος του πνεύμονα και άλ- λες κακοήθειες, καθώς και η χρόνια αποφρακτι- κή πνευμονοπάθεια, που αποτελούν παγκοσμίως κυρίαρχες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι φαρμακευτικές θεραπείες –σε συνδυασμό με τη συμβουλευτική παρέμβαση– είναι ο ακρογω- νιαίος λίθος των στρατηγικών διακοπής του κα- πνίσματος. Στις σύγχρονες κατευθυντήριες οδη- γίες τα υποκατάστατα νικοτίνης, η υδροχλωρική βουπροπιόνη και η βαρενικλίνη αποτελούν θερα- πείες πρώτης γραμμής, ενώ σε στάδιο έρευνας και ανάπτυξης βρίσκονται νεότερα φάρμακα και εμβόλια νικοτίνης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):163—177
Κέντρο Προέλευσης: Πνευμονολογική Κλινική, ΓΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διακοπή καπνίσματος, υποκατάστατα νικοτίνης, βουπροπιόνη, βαρενικλίνη
Αλληλογραφία: Χ. Μαρκέτος, Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: harmarke@gmail.com

Α. Καψωριτάκη, Α.Μ. Καραϊτιανού-Βελονάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το αμυλοειδές Α του ορού (SAA) αποτελεί μια 12,5 kDa πρωτεΐνη που συντίθεται στο ήπαρ. Είναι η πιο ευαίσθητη πρωτεΐνη οξείας φάσης, η πρώτη που παράγεται μετά από επαγωγή από τα ηπατοκύτταρα, ενώ έχει επιβεβαιωθεί και η εξωη- πατική παραγωγή της. Η ακριβής λειτουργία του SAA δεν είναι ξεκάθαρη, ωστόσο φαίνεται να παίζει ρόλο σε βιολογικές διαδικασίες όπως στη φλεγμονή, στην αγγειογένεση, στην καρκινογένεση, στη βακτη- ριακή κάθαρση, στην αντι-ιική άμυνα, στη νεφρική σωληναριογένεση, σε διαταραχές του μεταβολισμού, στον μεταβολισμό της χοληστερόλης και στην αθηρο- σκλήρωση. Ως διαγνωστικός δείκτης χρησιμοποιεί- ται στην οξεία αλλογενή απόρριψη μοσχεύματος. Ο ρόλος του ως προγνωστικού δείκτη παρουσιάζεται σε αυξανόμενο αριθμό μελετών, όπου το SAA αξιολογείται για την πρόβλεψη επιβίωσης σε πλήθος παθολογικών καταστάσεων, και κατά συνέπεια στην επιλογή κατάλληλων θεραπευτικών χειρισμών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):178—185
Κέντρο Προέλευσης: Μικροβιολογικό και Βιοχημικό Τμήμα, ΓΝΑ «Σισμανόγλειο – Αμαλία Φλέμιγκ», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αμυλοειδές Α του ορού, διαγνωστικός δείκτης, προγνωστικός δείκτης, πρωτεΐνες οξείας φάσης
Αλληλογραφία: Α. Καψωριτάκη, Κοντολέοντος 12, 154 52 Παλαιό Ψυχικό, Αττική • e-mail: kaps.tania@gmail.com

Δ. Τζαναβάρης, Ι. Αποστολάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το οικοσύστημα της «κινητής υγείας» (mobile health ή mHealth) μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα συστήματα υ- γείας, όπως η γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση των χρόνιων ασθενών, η δημοσιονομική πίεση για μείωση των δαπανών και η ανάγκη για αύξηση της αποτελε- σματικότητας και βελτίωση της ποιότητας. Στον το- μέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας το mHealth καλύπτει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που έχουν ως επίκεντρο τον ασθενή και αφορούν την προώθηση της ευζωίας, την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την παρακολούθηση, αλλά και την ενδυνάμωση των συστημάτων υγείας, παρέχοντας υπηρεσίες υποστή- ριξης και κατάρτισης των επαγγελματιών υγείας, υ- γειονομικής επιτήρησης και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών, καθώς και υποστήριξης της διοίκησης. Στην Ελλάδα, το mHealth μπορεί να συμβάλει στην παρο- χή ποιοτικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς μη εύκολα προσβάσιμων περιοχών (π.χ. ορεινά χω- ριά, ακριτικά νησιά). Η επιτυχής ενσωμάτωση του mHealth στο Εθνικό Σύστημα Υγείας μπορεί να επι- τευχθεί με την κατάρτιση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης και τη διαμόρφωση ενιαίου ρυθ- μιστικού πλαισίου λειτουργίας ώστε να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο συνεργατικό δίκτυο, με κοινά πρότυπα και διαδικασίες, με έμφαση στην ποιότητα, την ασφάλεια, την ισότιμη πρόσβαση και την προστα- σία της ιδιω τικότητας, εστιασμένο στις σύγχρονες α- νάγκες των ασθενών και του συστήματος υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):186—201
Κέντρο Προέλευσης: Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: mHealth, κινητή υγεία, mHealth και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, κινητές τηλεπικοινωνίες, υγειονομική περίθαλψη
Αλληλογραφία: Ι. Αποστολάκης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

Σ.Θ. Κούτμος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το χρώμα του δέρματος καθορίζεται κυρίως από την ποσότητα της μελανίνης του. Αυτή είναι πολλή η λίγη ανάλογα με την ποσότητα ηλι- ακής ακτινοβολίας που πρέπει να διαπεράσει την επιδερμίδα ή να ανακοπεί από αυτήν. Η διαφάνεια της επιδερμίδας εξασφαλίζει τη λειτουργικότητά της – κυρίως την παραγωγή βιταμίνης D. Η έλλει- ψη διαφάνειας, ή μελάγχρωση, έχει προστατευτικό ρόλο, κυρίως την αναστολή της φωτόλυσης ουσιών σημαντικών για τον οργανισμό, όπως το φυλλικό οξύ. Στην Αφρική και στην αυγή της ανθρωπότητας επικράτησε η ανάγκη της προστασίας, κυρίως μετά την απώλεια του πυκνού τριχώματος που εξέθεσε την επιδερμίδα στην έντονη υπεριώδη ακτινοβο- λία των τροπικών. Όταν οι φυλές του ανθρώπου εξαπλώθηκαν προς τον βορρά, η ανάγκη να εξα- σφαλιστεί η παραγωγή βιταμίνης D επέβαλε την επικράτηση διαφανέστερης επιδερμίδας, ή τέτοιας που θα μπορούσε να σκουρύνει εποχικά. Η μικρή αυτή ανασκόπηση δείχνει πώς οι δυνάμεις της φύ- σης διαμόρφωσαν το χρώμα του δέρματός μας, σε αντιστοιχία με τις αναγκαιότητες που επέβαλαν ο χώρος και ο χρόνος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):202—206
Κέντρο Προέλευσης: Ενδοκρινολογική Κλινική, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φυλλικό οξύ, βιταμίνη D, μελανίνη, μελάγχρωση, UVB
Αλληλογραφία: Σ.Θ. Κούτμος, Aγίου Ιωάννου 89, 153 42 Αγ. Παρασκευή, Αττική • e-mail: spiroskoutmos@gmail.com

Ι. Αποστολάκης (1), Ε. Κυριακού (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σκοπός της παρούσας εργασίας εί- ναι η εμπειρική διερεύνηση των παραγόντων που επιδρούν στην απόφαση αντικατάστασης ενός Πληροφοριακού Συστήματος Νοσοκομείου. Συγκεκριμένα, γίνεται προσπάθεια εμπειρικού ελέγχου της υπόθεσης ότι: «Η απόφαση αντι- κατάστασης του Πληροφοριακού Συστήματος εξαρτάται από οκτώ κριτήρια που περιλαμβά- νουν (1) το καθεστώς συντήρησης, (2) τα αιτή- ματα αλλαγών-βελτιώσεων, (3) την αντιμετώπι- ση σφαλμάτων, (4) την παραγωγικότητα, (5) την υποστήριξη χρηστών, (6) την ανατροφοδότηση από τους χρήστες, (7) την εξειδίκευση, και (8) τη δημοτικότητα-αποδοχή του Συστήματος». Κάθε κριτήριο αναλύεται σε επιμέρους κριτή- ρια, συνθέτοντας έτσι ένα συνολικό πλαίσιο α- ξιολόγησης του Πληροφοριακού Συστήματος, με στόχο την τεκμηρίωση της απόφασης αντικα- τάστασής του ή της συνέχισης συντήρησής του. Για τον έλεγχο της προαναφερθείσας υπόθεσης, πραγματοποιήθηκε έρευνα μέσω Διαδικτυακού ερωτηματολογίου. Απεστάλησαν προσκλήσεις συμπλήρωσης σε στελέχη Πληροφορικής όλων των δημόσιων Νοσοκομείων. Το ερωτηματολόγιο απευθυνόταν στους προϊστάμενους των αντίστοιχων μονάδων καθώς και τους διαχειρι- στές των Πληροφοριακών Συστημάτων. Από την επεξεργασία αναδείχθηκαν ως κριτήρια αντικα- τάστασης η παραγωγικότητα του συστήματος, η δημοτικότητά του όπως εκφράζεται από την ικα- νοποίηση των τελικών χρηστών, η διαθεσιμότητα υποστήριξης των χρηστών, και η επάρκεια του συμβολαίου συντήρησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):207—219
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, (2) Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αντικατάσταση πληροφοριακού συστήματος, συντήρηση πληροφοριακού συστήματος, αξιολόγηση πληροφοριακού συστήματος
Αλληλογραφία: Ι. Αποστολάκης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

Β. Παραγιούτσικος, Σ. Μουργελά, Κ. Κυργιάννης, Κ. Λιλιμπάκης, Κ. Πετρίτσης, Α. Σπανός

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η λεπτομηνιγγική καρκινωμάτωση αποτελεί σπάνια επιπλοκή του καρκίνου η οποία αφορά μεταστάσεις στις μήνιγγες, που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Εμφανίζεται σε >5% των ασθενών με καρκίνο συμπαγών οργά- νων και είναι ενδεικτική τελικού σταδίου. Σκοπός της εργασίας είναι η ανάδειξη της αξίας της πρώ- ιμης διάγνωσης της λεπτομηνιγγικής καρκινωμά- τωσης. Γυναίκα, ηλικίας 52 ετών, προσήλθε στην κλινική μας λόγω προοδευτικής αδυναμίας κάτω άκρων από μηνός. Έπασχε από καρκίνο μαστού από 3ετίας για τον οποίο είχε υποβληθεί σε μα- στεκτομή και χημειοθεραπεία. Λόγω της κλινικής εικόνας υπεβλήθη σε MRI Θ-ΟΜΣΣ που δεν ανέ- δειξε παθολογικά ευρήματα. Πραγματοποιήθηκε Οσφυονωτιαία Παρακέντηση (ΟΝΠ) στην οποία και βρέθηκαν καρκινικά κύτταρα στο εγκεφαλο- νωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Η αυξανόμενη συχνότητα επίπτωσης της μηνιγγικής καρκινωμάτωσης σε α- σθενείς με καρκίνο του μαστού έχει γίνει ένα σο- βαρό κλινικό πρόβλημα για τους ογκολόγους και νευροχειρουργούς, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν αυξημένη ευαισθησία, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις δυσανάλογης κλινικής εικόνας και εργαστηριακών ευρημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):220—223
Κέντρο Προέλευσης: Νευροχειρουργική Κλινική ΑΟΝΑ, «Ο Άγιος Σάββας», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λεπτομηνιγγική καρκινωμάτωση, καρκίνος μαστού
Αλληλογραφία: Σ. Μουργελά, Βικάτου 12, 115 24 Αθήνα • e-mail: sofiamou@otenet.gr

Κ. Αλεξάνδρου (1), Ν. Αλεξάνδρου (2), Β. Νικολόπουλος (1), Ί. Κωσταρά (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Παρουσιάζεται μια σπάνια περί- πτωση διαφυγής μετά από επιμήκη γαστρεκτομή για θεραπεία νοσηρής παχυσαρκίας. Η ασθενής έλαβε εξιτήριο την 4η μετεγχειρητική ημέρα κα- τόπιν ομαλής πορείας, και μετά από δύο ημέρες επανήλθε με κοιλιακό άλγος και σημειολογία σηπτικού συνδρόμου. Το συγγενικό περιβάλλον ανέφερε ότι είχε καταναλώσει σημαντική ποσό- τητα τροφών το ίδιο απόγευμα. Η ασθενής πα- ρουσίασε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια και καρδιακή ανακοπή, που οδήγησαν στον θάνατό της. Η ιατροδικαστική εξέταση ανέδειξε ρήξη της γραμμής συρραφής του στομάχου στο κάτω τμήμα αυτής. Αιτία θανάτου ήταν η μυοκαρδια- κή ισχαιμική βλάβη σε έδαφος καρδιακής υπερ- τροφίας, σε πλαίσιο σηπτικού συνδρόμου λόγω περιτονίτιδας. Από τη βιβλιογραφία προκύπτει η σπανιότητα των ρήξεων στο κάτω τμήμα της συρραφής. Στην προκειμένη περίπτωση η ρήξη προκλήθηκε από τη μη τήρηση των μετεγχειρητι- κών οδηγιών. Συμπεραίνεται η ζωτική σημασία της αυστηρής τήρησης αυτών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(3–4):224—226
Κέντρο Προέλευσης: (1) Αθηναϊκή MEDICLINIC, (2) Ευρωκλινική Αθηνών, Αθήνα, (3) ΙΑΣΩ General Hospital, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Επιμήκης γαστρεκτομή, γαστρική διαφυγή, μετεγχειρητικές οδηγίες
Αλληλογραφία: Αλεξάνδρου K, Δορυλαίου 24, 115 21 Αθήνα • e-mail: kalexsurg@yahoo.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανάγκη αποτελεσματικότερης αντιμετωπίσεως της οστεοπορώσεως (ΟΠ) εξα- κολουθεί να είναι επιτακτική. Απαραίτητες προϋ- ποθέσεις αποτελούν η επάρκεια σε βιταμίνη D και η ικανή φυσική δραστηριότητα και άσκηση. Από τα αντιαπορροφητικά (αντικαταβολικά) φάρμα- κα, τα αμινοδισφωσφονικά αποτελούν και σήμερα τα πλέον χρησιμοποιούμενα διεθνώς. Όμως, εμ- φανίζουν μέτρια και προοδευτικώς ελαττούμενη αποτελεσματικότητα και συζητούμενες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Μέτρια αποτελεσματικό- τητα παρουσιάζει και το denosumab (αντισώματα έναντι του RANKL). αλλά η δοσολογία και η ασφά- λεια επί μακροχρονίου χορηγήσεως εξακολουθεί να διερευνάται. Δεύτερης επιλογής θεωρούνται πλέον οι εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υ- ποδοχέων (SEPMs) και το ρανελικό στρόντιο (με αμφισβητούμενη αναβολική δράση). Τα πρώτα αναβολικά (τεριπαρατίδη και συναφή) λόγω μει- ονεκτημάτων (κυρίως μικρή διάρκεια αναβολικής δράσεως και επιτρεπτός χρόνος χορηγήσεως) πε- ριορίζονται στη βραχυχρόνια αντιμετώπιση της βα- ρειάς ΟΠ της σπονδυλικής στήλης. Δοκιμάζονται επί σης και διάφοροι συνδυασμοί με δισφωσφονικά ή denosumab για αύξηση του θεραπευτικού αποτε- λέσματος. Σημαντική εξέλιξη φαίνεται ν’ αποτελεί το romosozumab (αντίσωμα έναντι της σκληροστί- νης) με ισχυρή και παρατεταμένη αναβολική δρά- ση. Η αποκάλυψη των περισσότερων μηχανισμών που ρυθμίζουν την οστική ανακατασκευή καθοδη- γεί στην ανάπτυξη ουσιών με στοχευμένη δράση στον σκελετό, όπως το odanacatib (αναστολέας της καθεψίνης Κ). Ασφαλώς το ιδεώδες φάρμακο κατά της ΟΠ πρέπει να προκαλεί απο σύζευξη του ισχυρού δεσμού μεταξύ οστικού ανα βολισμού και καταβολισμού (παρατηρείται μερικώς με το romosozumab και το odanacatib). Το μέλλον προβλέπεται ευοίωνο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):87—110
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Οστεοπόρωση, δισφωσφονικά, denosumab, romosozumab, odanacatib, τεριπαρατίδη, ραλοξιφαίνη, ρανελικό στρόντιο, ασβέστιο, βιταμίνη D
Αλληλογραφία: Π.N. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Δάφνη-Υμηττός, Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Σ.Γ. Πανουσόπουλος (1), Κ.Μ. Στάμου (1), Φ. Ζάχαρη (2), Ι.Γ. Καραϊτιανός (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι ασθενείς που χρειάζονται επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση αποτελούν πάντα ένα σύνθε- το και απαιτητικό πρόβλημα για τη χειρουργική ομάδα. Το πρόβλημα αυτό επιτείνεται σημαντικά στους ασθε- νείς εκείνους που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή. Οι ασθενείς αυτοί συνεχώς πληθαίνουν, αφενός λόγω της μεγάλης προόδου που έχει συντελεστεί στην αναγνώρι- ση και θεραπεία των καταστάσεων που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο θρομβοεμβολικού επεισοδίου, αλλά και της συνεχιζόμενης γήρανσης του πληθυσμού. Οι δύο βασικοί πυλώνες του προβληματισμού που αφορά τη χρήση αντιπηκτικών είναι ο κίνδυνος αιμορραγίας και ο κίνδυνος φλεβικών θρομβοεμβολικών επεισοδί- ων. Οποιαδήποτε οξεία προσβολή οδηγεί τον ασθενή επειγόντως στο χειρουργείο κρύβει δυνητικά τον κίν- δυνο αιμορραγίας ακόμα και χωρίς την πρότερη χρήση αντιπηκτικών φαρμάκων, μέσω της οδού της υποξίας, υποθερμίας και οξέωσης. Στον αντίποδα, αυτή η ομάδα ασθενών συγκεντρώνει κατά κανόνα αρκετούς παράγο- ντες κινδύνου εμφάνισης θρομβοεμβολικών επεισοδίων, ενώ και μόνη η γενόμενη επέμβαση τους κατατάσσει στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Είναι σαφές ότι η έγκαι- ρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώ- σεων είναι έργο ομάδας ειδικών. Απαιτείται εξοικείω- ση της χειρουργικής ομάδας με ευρεία ποικιλία αιτίων παθολογικής πηκτικότητας, και με τους αντίστοιχους αλγορίθμους προς αντιμετώπισή των, αλλά και έγκαιρη ανάμειξη άλλων ειδικοτήτων όπου αυτό χρειάζεται.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):111—116
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νοσοκομείο «Metropolitan», (2) Νοσοκομείο «Iaso General», (3) Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος, θρομβοπροφύλαξη, απειλητική αιμορραγία, αναστροφή αντιπηκτικών, επείγουσα χειρουργική, τραύμα.
Αλληλογραφία: Σ.Γ. Πανουσόπουλος, Αλωπεκής 50–52, 106 76 Αθήνα • e-mail: akis_pan@yahoo.gr

A. Καρράς (1), M. Ρόζης (2), M. Σταματάκος (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα κατάγματα της πρώτης πλευράς εί- ναι σπάνια, αλλά όταν επισυμβαίνουν συνήθως είναι επικίνδυνα έως και θανατηφόρα. Η κλινική σημασία τους είναι ανάλογη των καταγμάτων της ενδέκατης και της δωδέκατης πλευράς, αφού είναι δυνατόν να υποσημαίνουν τη βλάβη των υποκείμενων οργάνων. Συγκεκριμένα η πρώτη πλευρά γειτνιάζει με τα υπο- κλείδια αγγεία, με το βραχιόνιο πλέγμα, με το πνευμο- νικό παρέγχυμα και οποιαδήποτε κάκωση σε αυτές τις δομές μπορεί να έχει ως επίπτωση αιμορραγία, πνευ- μοθώρακα, αιμοθώρακα, κινητικές και αισθητικές δια- ταραχές του άνω άκρου, ακόμη και θάνατο. Η πρώτη πλευρά, λόγω της θέσης της βαθιά μέσα στην περιοχή του τραχήλου, προστατεύεται από ισχυρά μυϊκά στοι- χεία, ως εκ τούτου απαιτείται μεγάλη άσκηση βίας για να προκληθεί κάταγμα αυτής. Όταν λοιπόν συμβαίνει αυτό σπάνια επέρχεται το κάταγμα μόνο στην πρώτη πλευρά, και συχνά επεκτείνεται και στις κάτωθι αυ- τής πλευρές, γι’ αυτό άλλωστε και σε πολυκαταγμα- τίες παρατηρούνται πολλαπλά κατάγματα πλευρών. Μεμονωμένο κάταγμα 1ης πλευράς μπορεί να παρατη- ρηθεί σε απότομη σύσπαση των μυών που καταφύονται σε αυτήν, σε επαναλαμβανόμενη σύσπαση των μυών, σε αθλητές (ιδίως σε νεαρούς ενήλικες), σε εξεργασίες που διηθούν την κορυφή του πνεύμονα και επεκτεί- νονται και στα γειτονικά ανατομικά στοιχεία, και σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις παροδικής οστεοπόρωσης της πρώτης πλευράς. Η διάγνωση της κάκωσης γίνε- ται αρχικά με την απλή ακτινογραφία και ακολουθεί η αξονική τομογραφία, όπου τίθεται με βεβαιότητα η διάγνωση του κατάγματος της πρώτης πλευράς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):117—120
Κέντρο Προέλευσης: (1) Δ΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο ΚΑΤ, Αθήνα, (2) Χειρουργική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Κορίνθου, Κόρινθος
Λέξεις Κλειδιά: Επιπλοκές, πρώτη πλευρά, κάταγμα, μηχανισμός κατάγματος
Αλληλογραφία: A. Καρράς, Κόνωνος 106α, 162 31 Βύρωνας, Αττική • e-mail: athanasios.karras@gmail.com

Ε. Βράκα (1), Π. Γαλάνης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η τοποθέτηση φίλτρων στην κάτω κοίλη φλέβα αποτελεί μια εναλλακτική ή συμπλη- ρωματική θεραπευτική παρέμβαση για την αντι- μετώπιση των επιπλοκών της εν τω βάθει φλεβο- θρόμβωσης. Οι μόνες κοινώς αποδεκτές ενδείξεις χρήσης των φίλτρων είναι η αντένδειξη χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής, καθώς και η αποτυχία αυ- τής. Μέχρι σήμερα έχουν δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές διάφορα μόνιμα φίλτρα, όπως το ατσάλινο ανοξείδωτο φίλτρο του Greenfield, το φίλτρο του Greenfield από τιτάνιο, το φίλτρο “Vena Tech”, το φίλτρο “Bird’s nest” το φίλτρο “Simon nitinol” κ.ά. Μεταγενέστερα, δημιουργήθηκαν και φίλτρα μι- κρής διάρκειας (προσωρινά). Ωστόσο, τόσο τα μό- νιμα φίλτρα, όσο και τα προσωρινά παρουσιάζουν μια σειρά επιπλοκών, οι οποίες υπαγορεύουν την προσεκτική χρήση τους στην κλινική πράξη. Οι πιο συχνές επιπλοκές είναι η πνευμονική εμβολή παρά την ύπαρξη του φίλτρου, οι επιπλοκές που μπορεί να συμβούν κατά την εισαγωγή του, η θρόμβωση τόσο στο σημείο εισόδου, όσο και στην κάτω κοίλη φλέβα, μέχρι και απόφραξη ή διάτρηση αυτής, κα- θώς και η μετανάστευση, η κάμψη και η θραύση του φίλτρου μετά από τη λανθασμένη τοποθέτησή του.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):121—133
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ακτινολογίας, «Αρεταίειο» Νοσοκομείο, (2) Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανε πι στήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αντιπηκτική αγωγή, εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, πνευμονική εμβολή, προσωρινά φίλτρα, φίλτρα κάτω κοίλης φλέβας
Αλληλογραφία: Π. Γαλάνης, Μικράς Ασίας 67, 115 27 Αθήνα • e-mail: pegalan@nurs.uoa.gr

Μ. Φυργιόλα, Ι. Σκόνδρας, Π. Μουμουλίδης, Α. Πασσαλίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η λεμφαδενική διόγκωση είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα στην παιδική ηλικία, κα- θώς και ένα σύνηθες τυχαίο εύρημα κατά την καθημερινή κλινική παιδιατρική εξέταση. H λεμ- φαδενοπάθεια συνήθως αποτελεί μια παροδική ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος σε μια εντοπισμένη ή γενικευμένη λοίμωξη, αλλά ενίοτε μπορεί να αποτελεί ένα δύσκολο διαγνω- στικό πρόβλημα. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν 50 ασθενείς στους οποίους έγινε διαγνωστική βιοψία ενός ή πε- ρισσότερων λεμφαδένων κατά το χρονικό διάστη- μα 2005–2012. Οι ενδείξεις βιοψίας ήταν η αύξηση του μεγέθους του λεμφαδένα παρά την κατάλλη- λη θεραπεία, την αποτυχία άλλων διαγνωστικών μεθόδων, καθώς και την υποψία κακοήθειας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στο σύνολο των 50 βιοψιών, 31 (62%) αφορούσαν καλοήθεις διαγνώσεις, ε- νώ 19 (38%) κακοήθεις. Από τις καλοήθεις, 15 (48%) αφορούσαν αντιδραστική λεμφαδενίτιδα, 14 (45%) φυματιώδη λεμφαδενίτιδα, ενώ 2 (7%) αφορούσαν τη νόσο του Castleman και τη ρευ- ματοειδή αρθρίτιδα. Στο σύνολο των κακοήθων διαγνώσεων, 17 (89%) αφορούσαν λεμφώματα, ενώ οι υπόλοιπες 2 (11%) αφορούσαν μελάνωμα και μεταστατικό θηλώδες καρκίνωμα θυρεοει- δούς. Σε 18 ασθενείς προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας (9–16 ετών), ανεξαρτήτως εντόπισης δι- ογκωμένων λεμφαδένων, νεοπλασία διαπιστώθη- κε σε 12 (67%), με προεξάρχοντα τα διάφορα λεμφώματα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οποιαδήποτε διόγκωση πε- ριφερικού λεμφαδένα που δεν υποστρέφει σε κάποιον βαθμό σε 4 εβδομάδες από τη διάγνω- ση, παρά τη φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να παραπέμπεται για βιοψία

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):134—138
Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Παιδοχειρουργικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων Π. & Α. Κυριακού, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παιδιά, λεμφαδενοπάθεια, βιοψία
Αλληλογραφία: Ι. Σκόνδρας, Ήβης 11, 152 34 Χαλάνδρι • e-mail: skondras@yahoo.gr

Β.Ε. Καλοδήμου (1), Ειρ. Μήτρου (2), Α. Βλαχούσης (2), Αικ. Φοίφα (3), Ν. Λεγάκης (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η πρώτη μεταμόσχευση ομφαλοπλα- κουντιακού αίματος (ΟΠΑ) πραγματοποιήθηκε με επιτυχία από την E. Gluckman στο Παρίσι, το 1988, σε ένα παιδί που έπασχε από αναιμία Fanconi. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα είναι το αίμα που πα- ραμένει στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα, αμέσως μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Το μεγαλύ- τερο ποσοστό των κυττάρων που περιέχονται στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα ανήκουν στα αρχέγο- να αιμοποιητικά κύτταρα. Από τα αρχέγονα αιμο- ποιητικά κύτταρα προέρχονται όλες οι σειρές των κυττάρων του αίματος. Ο λόγος που τα τελευταία χρόνια η μεταμόσχευση ομφαλοπλακουντιακού αί- ματος αποτελεί μια εναλλακτική πηγή για μεταμο- σχεύσεις, είναι ότι πλεονεκτεί σε σχέση με τη μετα- μόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από τον μυελό των οστών στα εξής: συμβατότητα δότη- λήπτη & η εύρεση μοσχευμάτων ΟΠΑ είναι δυνατή μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Παρουσιάζονται δύο περιπτώσεις βαριάς απλαστικής αναιμίας με θεραπεία αντιμετώπισης την αυτόλογη μεταμό- σχευση ομφαλοπλακουντιακού αίματος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(2):147—150
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Κυτταρομετρίας Ροής-Έρευνας & Αναγεννητικής Ιατρικής, (2) Τράπεζα Βλαστικών Κυττάρων, MedStem Services, (3) Τμήμα Αιμοδοσίας, (4) Τμήμα Κεντρικών Εργαστηρίων, Νοσοκομείο ΙΑΣΩ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ομφαλοπλακουντιακό αίμα (ΟΠΑ), μεταμόσχευση, CD 34+ κύτταρα, απόλυτος αριθμός, βιωσιμότητα, απλαστική αναιμία (ΑΑ)
Αλληλογραφία: Β.Ε. Kαλοδήμου, Τμήμα Κυτταρομετρίας Ροής-Έρευνας & Αναγεννητικής Ιατρικής – Nοσοκομείο ΙΑΣΩ, Λεωφ. Κηφισίας 37–39, 151 23 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: kalodimou@yahoo.gr

H.E. Κατσούλης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα κουμαρινικά αντιπηκτικά είναι ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ και έχουν ευρεία χρήση σε ασθενείς με χρόνια κολπική μαρμαρυγή, μηχανικές καρδιακές βαλβίδες, ιστορικό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης ή πνευμονικής εμβολής και αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, προκειμένου να προληφθούν θρομβοεμβολικές επιπλοκές. Η αντικατάσταση των κουμαρινικών αντιπηκτικών με ηπαρίνη κατά την περιεγχειρητική περίοδο πρέπει να  γίνεται μετά από στάθμιση του κινδύνου αιμορραγίας έναντι του κινδύνου εμφάνισης θρομβοεμβολικών επιπλοκών. Η χορήγηση ηπαρίνης, ιδιαιτέρως σε θεραπευτικές δόσεις, πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς μετρίου θρομβοεμβολικού κινδύνου που υποβάλλονται σε επεμβάσεις υψηλού αιμορραγικού κινδύνου. Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες δεν στηρίζονται σε ισχυρή τεκμηρίωση και χρειά­ζονται τυχαιοποιημένες προοπτικές μελέτες για να καθορίσουν τον ρόλο της περιεγχειρητικής αντικατάστασης των κουμαρινικών αντιπηκτικών με ηπαρίνη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(1):11—16
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Χειρουργικής Ογκολογίας, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Kουμαρινικά αντιπηκτικά, περιεγχειρητική αντικατάσταση με ηπαρίνη
Αλληλογραφία: Η.Ε. Κατσούλης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: hrkats@yahoo.co.uk

Η. Τσούγκος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η προϋπάρχουσα καρδιακή νόσος αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα περιεγ- χειρητικού κινδύνου σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Ο πε- ριεγχειρητικός χειρισμός ασθενών στους οποίους απαιτείται προσωρινή διακοπή της αντιθρομ- βωτικής αγωγής, εξαιτίας χειρουργικής ή άλλης αιματηρής παρέμβασης, είναι ένα συχνό κλινικό πρόβλημα. Η αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία προ- στατεύει τον ασθενή από τον κίνδυνο της περιεγ- χειρητικής θρομβώσεως ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τον κίνδυνο της περιεγχειρητικής αιμορραγίας. Η διακοπή της αντιπηκτικής αγωγής και η αντι- κατάστασή της από ενδοφλέβια ηπαρίνη ή από χαμηλού μοριακού βάρους υποδόρια ηπαρίνη (LMWH), μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο θρομβο- εμβολής αλλά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της μετεγχειρητικής αιμορραγίας. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε γαστροσκόπηση ή κολονοσκόπηση ή σε χειρουργική επέμβαση για καταρράκτη, υποβάλλονται στη διαδικασία χω- ρίς διακοπή της αντιπηκτικής τους αγωγής. Για όλες τις άλλες χειρουργικές πράξεις, η διακοπή τής από του στόματος αντιπηκτικής αγωγής και η απόφαση για επιθετική στρατηγική πρέπει να εξατομικεύεται, με βάση την εκτίμηση των κινδύ- νων του ασθενούς (κίνδυνος θρομβοεμβολής και αιμορραγίας). Δεν υπάρχουν αποδείξεις που να στηρίζουν την αλλαγή της παραδοσιακής προσέγ- γισης της διακοπής της αντιθρομβωτικής αγωγής μία εβδομάδα πριν τη χειρουργική επέμβαση. Η σωστή προεγχειρητική αξιολόγηση των ασθενών σε συνδυασμό με τον κατάλληλο σχεδιασμό τόσο του είδους της αναισθησίας όσο και της χειρουργικής επέμβασης μειώνει σημαντικά τον περιεγχειρητικό κίνδυνο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(1):17—23
Κέντρο Προέλευσης: Καρδιολόγος, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ασπιρίνη, αντιθρομβωτική αγωγή, κλοπιδογρέλη, μετεγχειρητική αιμορραγία
Αλληλογραφία: H. Τσούγκος, ΜD, PhD, FESC, Νηλέως 20, 118 51 Θησείο, Aθήνα • e-mail: tsougos@yahoo.com

Π.Α. Κληρίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η φλεβική θρομβοεμβολική νόσος (ΦΘΝ) είναι συχνή επιπλοκή για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις. Η πνευμονική εμβολή (ΠΕ) είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου αυτών των ασθενών η οποία μπορεί να προληφθεί. Ο κίνδυνος εκδήλωσης ΦΘΝ στους χειρουργικούς ασθενείς καθορίζεται από τον συν- δυασμό ενδογενών προδιαθεσικών παραγόντων του ασθενούς και από το είδος της επέμβασης. Συχνά, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση των κάτω άκρων (ΕΒΦΘ) μετεγχειρητικά είναι ασυμπτω- ματική και ως πρώτη εκδήλωση μπορεί να είναι η θανατηφόρος ΠΕ. Για τον λόγο αυτόν δεν μπο- ρεί η αντιμετώπιση του προβλήματος να στηριχθεί στην πρώιμη διάγνωση και θεραπεία της ΕΒΦΘ. Η πιο κατάλληλη στρατηγική θεωρείται η συστη- ματική προφύλαξη των ασθενών που βρίσκονται σε κίνδυνο εκδήλωσης ΕΒΦΘ. Για τον λόγο αυτόν εκδίδονται κατευθυντήριες οδηγίες από επιστη- μονικές ιατρικές εταιρείες και αναθεωρούνται περιοδικά με στόχο τη σωστή διαχείριση των α- σθενών αυτών. Υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά και μηχανικά μέσα θρομβοπροφύλαξης για τους χειρουργικούς ασθενείς. Η χορήγηση ηπαρινών χαμηλού μοριακού βάρους αποτελεί τη θεραπεία εκλογής έναντι όλων των άλλων αντιθρομβωτικών φαρμάκων. Σοβαρή επιπλοκή της χορήγησης ηπαρίνης αποτελεί η ανοσολογικής αιτιολογίας θρομβοπενία (Heparin-induced thrombocytopenia, HIT type II) η οποία σχετίζεται με υψηλά ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας. Η πρώιμη διάγνωση της ΗΙΤ τύπου ΙΙ φαίνεται ότι συμβάλλει σε καλύτερη έκβαση, γι’ αυτό σε όλους τους ασθενείς υπό ηπαρίνη πρέπει να ελέγχεται τακτικά ο αριθμός των αιμοπεταλίων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Καρδιολογικό Τμήμα, Αντικαρκινικό-Ογκολογικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος, πνευμονική εμβολή, κατευθυντήριες οδηγίες, θρομβοπροφύλαξη, ηπαρίνες χαμηλού μοριακού βάρους
Αλληλογραφία: Π.Α. Κληρίδης, Μυριοφύτου 52, 171 23 Ν. Σμύρνη • e-mail: pkliridis@gmail.com

Ε.Ι. Γρουζή

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι ασθενείς που λαμβάνουν αντι- πηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα έχουν ανάγκη άμεσης αναστροφής της δράσης αυτών επί αιμορραγίας ή επείγουσας επεμβατικής δι- αδικασίας. Στις περιπτώσεις αυτές, πρωταρχική σημασία έχει η διακοπή του φαρμάκου, ο χρόνος λήψης της τελευταίας δόσης, η γνώση του χρόνου υποδιπλασιασμού του, ενώ σημαντικές πληροφο- ρίες παρέχονται από το ιστορικό του ασθενούς σχετικά με την υπερδοσολογία, τη νεφρική λει- τουργία, τα συγχορηγούμενα φάρμακα, τη συν- νοσηρότητα, και τη θέση της αιμορραγίας. Τέλος ο εργαστηριακός έλεγχος είναι απαραίτητος για τον καθορισμό της θεραπευτικής στρατηγικής που θα ακολουθηθεί. Για την αναστροφή της δράσης των αντιθρομβωτικών φαρμάκων έχου- με στη διάθεσή μας πλάσμα και παράγωγά του [έγκαιρα κατεψυγμένο πλάσμα (FFP), κρυο- ΐζημα, προθρομβινικό σύμπλεγμα (PCC), ενερ- γοποιημένο προθρομβινικό σύμπλεγμα (aPCC), συμπυκνωμένο ινωδογόνο], καθώς και συμπυ- κνωμένα αιμοπετάλια που παρέχονται από τις Αιμοδοσίες, αλλά και φαρμακευτικούς παράγο- ντες όπως πρωταμίνη, βιταμίνη Κ, δεσμοπρεσσί- νη, τρανεξαμικό οξύ και ανασυνδυασμένο ενερ- γοποιημένο παράγοντα VII (r-FVIIa). Βασικές θεραπευτικές επιλογές επί μείζονος αιμορραγί- ας είναι η μετάγγιση ερυθρών για τη διατήρηση της αιμοσφαιρίνης, ενώ για την αναστροφή της δράσης της ηπαρίνης χορηγείται πρωταμίνη, και των αντιβιταμινών Κ βιταμίνη Κ και PCC. Επί μείζονος αιμορραγίας από τα νέα αντιπηκτικά ενδεχομένως έχει θέση η χορήγηση PCC, aPCC και r-FVIIa. Τέλος επί αιμορραγίας από τη δρά- ση αιμοπεταλιακών φαρμάκων χορηγείται με- τάγγιση αιμοπεταλίων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2014, 103(1):36—50
Κέντρο Προέλευσης: ΝΥ Αιμοδοσίας, Γενικό Αντικαρκινικό-Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών, «Ο Άγιος Σάββας», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Aντιπηκτικά φάρμακα, αντιαιμοπεταλικά φάρμακα, αναστροφή δράσης, αιμορραγία
Αλληλογραφία: Ε.Ι. Γρουζή, Δουκίσσης Πλακεντίας 30, 115 23 Αθήνα • e-mail: egrouzi@otenet.gr, egrouzi@yahoo.gr

Ι.Α. Δημητρούλης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση (IPF) είναι χρονία, προοδευτική, ινωτική νόσος του πνεύ- μονα, ακαθόριστης αιτιολογίας με λίγες θεραπευ- τικές επιλογές. Παράγοντες ανάπτυξης που δρουν ως μεσολαβητές για την εξέλιξη της νόσου μπορεί να αποδειχθούν σημαντικές θεραπευτικές επιλογές. Το BIBF-1120 (νιντεδανίβη), είναι ένας τριπλός α- ναστολέας της τυροσινικής κινάσης και δυνητικός α- νταγωνιστής των παραγόντων ανάπτυξης, όπως του εκ των αιμοπεταλίων προερχόμενου παράγοντα α- νάπτυξης, του αγγειακού ενδοθηλιακού παράγοντα ανάπτυξης και του βασικού παράγοντα ανάπτυξης των ινοβλαστών, που αξιολογείται σε κλινικές με- λέτες ως πιθανή θεραπεία της IPF. Η θεραπεία με νιντεδανίβη μπορεί να επιβραδύνει την επιδείνωση στην πνευμονική λειτουργία, να ελαττώσει τη συχνό- τητα των παροξύνσεων και να βελτιώσει την ποιό- τητα της ζωής σε ασθενείς με IPF. Η παρατήρηση αυτή μαζί με εκτενή δεδομένα φαρμακοκινητικής και ασφάλειας από μελέτες με νιντεδανίβη σε κα- κοήθειες, άνοιξαν τον δρόμο για την κλινική εφαρ- μογή του φαρμάκου αυτού στην IPF. Παρατηρήσεις από κλινικές μελέτες σε συνδυασμό με προκλινικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι η νιντεδανίβη μπορεί να αποτελέσει σημαντική θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με IPF (μελέτη TOMORROW).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):315—322
Κέντρο Προέλευσης: 6η Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρείο Διαμέσων Πνευμονιών, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διάμεσες πνευμονίες, ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση, παράγοντες ανάπτυξης, μεσολα- βητές, BIBF-1120, νιντεδανίβη, πνευμονικές κακοή- θειες, κλινικές μελέτες
Αλληλογραφία: Ι.Α. Δημητρούλης, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία»,6η Πνευμονολογική Kλινική, Λεωφ. Μεσογείων 152, 115 27 Aθήνα • e-mail: idimit@hotmail.com

Θ. Βλαχογιάννη, Αθ. Βαλαβανίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι εξωγενείς ή περιβαλλοντικοί παρά- γοντες έχει τεκμηριωθεί από πολυάριθμες έρευνες ότι αποτελούν πρωτογενείς αιτίες για την πρόκληση κακοήθων νεοπλασιών στον άνθρωπο. Η ποσοτική εκτίμηση κινδύνου έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά και τα μέτρα πρόληψης που θα μειώσουν τη νοσηρό- τητα και θνησιμότητα από διαφόρους τύπους καρ- κίνου. Μετά από πολλές μελέτες, οι παράγοντες που αναφέρονται στον «τρόπο ζωής» (lifestyle factors) σε σχέση με τις τεχνολογικές εξελίξεις του βιομηχανικού πολιτισμού (factors of industrial civilization) έχουν μεγαλύτερη σπουδαιότητα για την πρόκληση καρκι- νογένεσης. Ο καπνός του τσιγάρου, η διατροφή, τα αλκοολούχα ποτά, το εργασιακό περιβάλλον, οι μο- λύνσεις από ιούς, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, η παχυσαρκία, η έλλειψη φυσικής άσκησης και η ρύπανση του περι- βάλλοντος είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου. Στην ανασκόπηση αυτή περιγράφονται οι ποσοτικές εκτιμήσεις κινδύνου για κακοήθεις νεοπλασίες, η πορεία των ερευνών και τα στατιστικά δεδομένα, κυρίως για τις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Περιγράφονται επίσης οι τάσεις μείωσης των τελευ- ταίων δεκαετιών της θνησιμότητας από καρκίνο με ενημερωτικές εκστρατείες για το κάπνισμα και τη διατροφή, καθώς και η επιβίωση καρκινοπαθών με- τά από έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αγωγή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):323—335
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Kακοήθεις νεοπλασίες, τύποι καρκίνου, εξωγενείς ή περιβαλλοντικοί παράγοντες, διαχρονικές τάσεις, εκτίμηση κινδύνου
Αλληλογραφία: Αθ. Βαλαβανίδης, Αγίας Σοφίας 26, 171 23 Νέα Σμύρνη • e-mail: valavanidis@chem.uoa.gr

Ε.Π. Χριστοφορίδου (1), S.N. Kales (2), K. Χατζησταύρου (1), A. Λινού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έκθεση στο αρσενικό και το χρώμιο μέ- σω του πόσιμου νερού αποτελεί καίριο ζήτημα της δη- μόσιας υγείας. Πραγματοποιήσαμε ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας εξετάζοντας το ζήτημα της απεικόνισης-χαρτογράφησης της ρύπανσης των πηγών πόσιμου νερού από χρώμιο και αρσενικό με τη χρήση Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (GIS), και σε ορισμένες περιπτώσεις την αξιοποίηση αυτής στο πλαίσιο διεξαγωγής επιδημιολογικών με- λετών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων για δημοσιευμένες μελέτες μέχρι και τον Οκτώβριο του 2013. Η αναζήτηση και επιλογή των μελετών οδήγησε σε 17 πρωτογενείς μελέτες οι ο- ποίες συμφωνούσαν με όλα τα κριτήρια αποδοχής με- λετών που τέθηκαν. Τέσσερεις από τις μελέτες πραγ- ματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ, τρεις στο Μπανγκλαντές, τρεις στην Ινδία, δύο στο Ιράν, δύο στην Ελλάδα και από μία σε Τουρκία, Πορτογαλία και Ταϊλάνδη. Κοινός στόχος της πλειοψηφίας των μελετών ήταν να προσδιοριστούν οι κύριες αιτίες της ρύπανσης των υπογείων υδάτων της εκάστοτε περιοχής από μέταλλα και άλλα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων του χρωμί- ου και του αρσενικού, χαρτογραφώντας δεδομένα της ποιότητας των πηγών του πόσιμου νερού. Σε κάποιες μελέτες τα GIS όχι μόνον απεικόνισαν το μέγεθος του προβλήματος, αλλά στάθηκαν πολύτιμο εργαλείο στο να καταδειχθεί ότι η ρύπανση των υπογείων υδάτων της περιοχής ήταν ανθρωπογενής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):336—345
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα, (2) Τμήμα Περιβαλλοντικής Υγείας του Harvard School of Public Health, Cambridge, Mασσαχουσέτη, ΗΠΑ
Λέξεις Κλειδιά: Χρώμιο, αρσενικό, γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα, GIS, πόσιμο νερό
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Μ. Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Κ. Ντζέρος (1), Σ. Στοκίδης (2), Μ. Σταματάκος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ηλεκτροχειρουργική αποτελεί ένα ανεκτίμητο εργαλείο στη σύγχρονη χειρουργική και οι τελευταίες συσκευές διαθερμίας θεωρούνται απόλυτα ασφαλείς όταν χρησιμοποιούνται σωστά. Τα ατυχήματα κατά τη χρήση ηλεκτροχειρουργικής αφορούν σε ένα εύρος ιστών και περιοχών ακόμη και μακράν του χειρουργικού πεδίου. Συνηθισμένα ατυχήματα κατά τη χρήση μιας ηλεκτροχειρουρ- γικής συσκευής είναι η φωτιά, η έκρηξη και τα εγκαύματα. Ο συχνότερος τύπος ατυχημάτων με τη διαθερμία είναι τα εγκαύματα. Μπορεί να είναι ηλεκτρικά, θερμικά ή ακόμη και χημικά. Αφορούν τόσο στον ασθενή όσο και στον χειρουργό. Η μη τήρηση βασικών αρχών της ηλεκτροχειρουργικής, όπως η τοποθέτηση του ουδέτερου ηλεκτροδίου σε περιοχή που εμφανίζει μειωμένη παρουσία μυϊκής μάζας, οστικές προσεκβολές, αυξημένη τοπική πί- εση και διατήρηση υγρασίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και ολι- κού πάχους ηλεκτρικό/θερμικό έγκαυμα. Τα ατυ- χήματα στο χειρουργείο, ιδιαίτερα με τη διαθερμία, αποτελούν προβλήματα που διαφεύγουν συνήθως της προσοχής κατά τη διάρ κεια μιας επέμβασης. Ο έλεγχος της σωστής λειτουργίας της ηλεκτρο- χειρουργικής συσκευής και του κυκλώματός της αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έναρξη της χειρουργικής επέμβασης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):346—354
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ουρολογική Κλινική, ΓΝ Κορίνθου, (2) Ουρο λογική Κλινική, «Ο Άγιος Σάββας» Αντι καρ κινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα, (3) Χειρουργική Κλινική, ΓΝ Κορίνθου, Κόρινθος
Λέξεις Κλειδιά: Ηλεκτροχειρουργική, ατυχήματα διαθερμίας, ηλεκτρικά/θερμικά εγκαύματα
Αλληλογραφία: Κ. Ντζέρος, Σπύρου Λούη 9, 212 00 Άργος, Αργολίδα • e-mail: konstantinos.ntzeros@gmail.com

Δ. Σιούσιουρα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Το παρόν άρθρο έχει σκοπό να παρουσι- άσει το Συνδυαστικό Μοντέλο Ομαδικής Ψυχολογικής Παρέμβασης για ενήλικες ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ To Μοντέλο Ομαδικής Ψυχολο- γικής Παρέμβασης, διάρκειας 2 ετών, εφαρμόστηκε σε 32 ενήλικες ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 παράλληλα με την ιατρική αντιμετώπιση του διαβήτη. Τα δεδομένα της μελέτης συλλέχθηκαν με ποιοτική ανάλυση των επικρατέστερων τίτλων των συνεδριών της παρέμβα- σης, καθώς και με ποσοτικές μετρήσεις της γλυκοζυλιω- μένης αιμοσφαιρίνης πριν και μετά την παρέμβαση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα έδειξαν αφενός την ύπαρξη σημαντικών ποιοτικών διαφορών ανάμεσα στη θεματολογία του πρώτου και του δεύτερου χρόνου της παρέμβασης, και αφετέρου στην επίτευξη καλών ε- πιπέδων ρύθμισης του σακχάρου. Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι οι ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύ- που 1 αρχικά εστιάζουν στην απορρύθμιση του σακχάρου και στις επιπτώσεις αυτού στη ζωή τους, ενώ στην πορεία της θεραπευτικής παρέμβασης εντοπίζουν τους ψυχολο- γικούς παράγοντες που επιδρούν στην απορρύθμισή του. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το Συνδυαστικό Μοντέλο Ομα δι- κής Ψυχολογικής Παρέμβασης προτείνεται ως συμ πλη- ρωματικό στην αντιμετώπιση της νόσου, καθώς προ- σανατολίζεται στην ανθρωποκεντρική φροντίδα στην ιατρική πράξη και συνδυάζει όλες τις πτυχές της νόσου (βιολογικές, ψυχολογικές, ψυχοσωματικές).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):355—362
Κέντρο Προέλευσης: Ψυχιατρικό Τμήμα, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: ΣΔ1, ομαδική θεραπεία, συνδυαστικό μοντέλο ομαδικής παρέμβασης, ψυχολογική προσαρμογή, αυτοφροντίδα, άγχος, ποιότητα ζωής, κοινωνικό δίκτυο, επαναπροσδιορισμός του διαβήτη, γλυκαιμικός έλεγχος, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη
Αλληλογραφία: Δ. Σιούσιουρα, Υψηλάντου 43–45, 106 76 Αθήνα • e-mail: dsiousioura@yahoo.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης, Αικ.Ι. Ψαρρού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Περιγράφεται, για πρώτη φορά, περί- πτωση λευκής παχύσαρκης, μεσήλικης γυναίκας με οστεομαλάκυνση από έλλειψη βιταμίνης D και –απρό- σμενα– αμφοτερόπλευρη «εξαφάνιση» (απασβέστω- ση ή απομετάλλωση) της κεφαλής του μηριαίου, με συνύπαρξη αυτοάνοσης και μακροχρονίως ενεργού θυρεοροξικώσεως η οποία –σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα– επιδεινώνει την ανεπάρκεια της βιταμίνης D λόγω επιτάχυνσης του μεταβολισμού της. Πλήρης σχεδόν αποκατάσταση των βλαβών στις κεφαλές πα- ρατηρήθηκε με συντηρητική αγωγή εντός 6μήνου. Σοβαρότερες βλάβες στις κεφαλές των μηριαίων, που χαρακτηρίζονται ως οστεονέκρωση ή ανάγγειος νέ- κρωση από άλλα γνωστά ή άγνωστα αίτια χωρίς έλ- λειψη βιταμίνης D, είναι μη αναστρέψιμες ή μερικώς αναστρέψιμες. Συνεπώς, οι βλάβες στην ασθενή μας μπορεί να αποτελούν διαφορετική οντότητα και να ονομαστούν «αναστρέψιμη αφαλάτωση ή απομετάλ- λωση» ή να συνιστούν το αρχικό στάδιο της οστεονε- κρώσεως. Ανεξαρτήτως αιτιολογίας, η αποκλειστική σχεδόν εντόπιση των βλαβών στις κεφαλές των μηρι- αίων προφανώς σχετίζεται με πρόσθετους τοπικούς επιβαρυντικούς παράγοντες (μειωμένη –φυσιολογι- κά– αιμάτωση, μικροκατάγματα από μηχανική επι- βάρυνση).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):363—370
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Οστεομαλάκυνση, έλλειψη βιταμίνης D, θυρεοτοξίκωση, μεταβολισμός της βιταμίνης D, κεφαλή μηριαίου, αφαλάτωση, απομετάλλωση, οστεο νέκρωση, ανάγγειος νέκρωση, μικροκατάγματα, αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια (Hashitoxicosis)
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Δάφνη, Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Κ. Μαρκάτος (1), Γ. Τσουκαλάς (2), Δ. Κορρές (1), Γ. Ανδρούτσος (2), Ν. Ευσταθόπουλος (1), Β. Νικολάου (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η Χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης αρχίζει την ραγδαία εξέλιξή της από τις αρχές του 19ου αιώνα, για να φτάσει σήμερα να θεωρείται ένας σημαντικός αυτόνομος κλάδος της Νευροχειρουργικής και της Ορθοπαιδικής. Σκοπός αυτής της ιστορικής ανασκόπησης είναι η διερεύ- νηση και η αποτίμηση των εξελίξεων όσον αφορά στη χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης (ΣΣ) έως και την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η α- νασκόπηση αφορά στη δημιουργία και εξέλιξη του κλάδου στην Ελλάδα. Ιδιαίτερη έμφαση ακόμα δί- νεται στις πρώτες κατακτήσεις του συγκεκριμένου κλάδου καθώς και στους πρωτοπόρους ιατρούς και χειρουργούς (χειρουργούς, ορθοπαιδικούς και νευ- ροχειρουργούς) που στην ουσία εγκαινίασαν τη συ- γκεκριμένη υποειδικότητα καθώς και στο κλινικό και επιστημονικό έργο της εποχής. Τελικά καταδει- κνύεται η σημασία της προόδου της Ιατρικής και της τεχνολογίας που οδήγησαν στις πρώτες επιτυχί- ες και κατακτήσεις της συγκεκριμένης υποειδικό- τητας καθώς οι αντίξοες συνθήκες (κοινωνικές και επιστημονικές) που αντιμετώπισαν οι πρωτοπόροι του συγκεκριμένου κλάδου στην Ελλάδα ήταν πολ- λές. Με λίγες σποραδικές εξαιρέσεις οι νέες τεχνι- κές εμφανίζονται στην Ελλάδα με καθυστέρηση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(5–6):371—378
Κέντρο Προέλευσης: (1) Β΄ Ορθοπαιδική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας, Νέα Ιωνία, (2) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χειρουργική, Σπονδυλική Στήλη, ανασκόπηση, Μακκάς, Ελλάδα
Αλληλογραφία: Κ. Μαρκάτος, MD, Bsc, MSc, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Παναγή Βεργωτή 2, 281 00 Αργοστόλι, Κεφαλονιά • e-mail: gerkremer@yahoo.gr

Π. Αθανασίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) στους ηλικιωμένους ορίζεται ως η ΡΑ που εισβάλλει μετά την ηλικία των 60 ετών. Συγκριτικά με τη ΡΑ στους νεότερους ασθενείς χαρακτηρίζεται από μικρότερο λόγο γυναικών προς άνδρες και συχνά εισβάλλει οξέως με γενικά συμπτώματα. Υπάρχουν δύο υπο-ομάδες ΡΑ στους ηλικιωμένους. Η πρώτη υποομάδα έχει την κλασική κλινική εικόνα της ΡΑ ενώ η δεύτερη έχει κλινική εικόνα παρόμοια με αυτή της ρευματικής πολυμυαλγίας. Η ανίχνευση των αντισωμάτων έναντι των κυκλικών κιτρυλλιωμένων πεπτιδίων μπορεί να διαφοροδιαγνώσει τη δεύτερη υποομάδα από την αληθή ρευματική πολυμυαλγία. Η θεραπεία της ΡΑ στους ηλικιωμένους χρειάζεται σωφροσύνη και προσοχή επειδή υπάρχει ο κίνδυνος που σχετίζεται με την ηλικία και αφορά κυρίως στη νεφρική λειτουργία, στο κυκλοφορικό και στο πεπτικό σύστημα. Ο λόγος κινδύνου προς όφελος πρέπει να εκτιμάται με ακρίβεια για κάθε έναν ασθενή. Οι ηλικιωμένοι δεν πρέπει να στερούνται της χορήγησης των τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων αλλά και των βιολογικών παραγόντων που μπορεί να θέσουν υπό έλεγχο τη νόσο και να προστατεύσουν τον ασθενή από την αναπηρία, διαφυλάσσοντας την κινητικότητά του.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):239—244
Κέντρο Προέλευσης: Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύ­λος», Θεσ­σαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Ρευματοειδής αρθρίτιδα, ηλικιωμένοι, αντί-CCP αντισώματα, τροποποιητικά της νόσου φάρμακα, βιολογικοί παράγοντες
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Εθνικής Αντιστάσεως 161, 551 34 Θεσσαλονίκη • e-mail: pathanassiou@yahoo.gr

Θ. Μαρινάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το 2008 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βασίστηκε και σε νεότερες πληροφορίες για να κατατάξει τα Χρόνια Μυελοϋπερπλαστικά Νοσήματα. Έτσι στον διαγνωστικό αλγόριθμο προστέθηκε η κατάδειξη του παθολογικού κλώνου, που τεκμηριώνεται πλέον και με την παρουσία της JAK2V617F μετάλλαξης ή άλλων λιγότερο συχνών μοριακών δεικτών καθώς και την παρουσία ιστολογικών ευρημάτων από τη βιοψία μυελού. Στα «κλασικά» Ph αρνητικά Μυελοϋπερπλαστικά Νεοπλάσματα (Ph-MYN) περιλαμβάνονται η Αλη­θής Πολυκυτταραιμία (AΠ), η Ιδιοπαθής Θρομ­βο­κυττάρωση (ΙΘ) και η Πρωτοπαθής Μυελο­ΐνω­ση (ΠΜΙ). Λιγότερο συχνά Ph-ΜΥΝ είναι η Χρόνια Ουδετεροφιλική Λευχαιμία, η Χρόνια Ηω­σινοφιλική Λευχαιμία μη άλλως ταξινομούμενη, η Μαστοκυττάρωση και άλλες νοσολογικές οντότητες με χαρακτηριστικά μυελοϋπερπλαστικών νοσημάτων, που αναφέρονται ως Μυελοϋπερπλαστικά Νεοπλάσματα αταξινόμητα. Ως παράγοντες κινδύνου για την ΑΠ και την ΙΘ αναγνωρίζονται σήμερα η ηλικία >60 ετών και το ιστορικό προηγούμενης θρόμβωσης. Ως ασθενείς χαμηλού κινδύνου χαρακτηρίζονται αυτοί, που δεν διαθέτουν κανέναν από τους παραπάνω παράγοντες, ενώ αντίθετα αυτοί, που έχουν και έναν παράγοντα κινδύνου χαρακτηρίζονται ως ασθενείς υψηλού κινδύνου. Στην ΠΜΙ βαθμολογώντας παράγοντες με ανεξάρτητη αρνητική προγνωστική αξία (μεγάλη ηλικία, αναιμία, συστηματικά συμπτώματα, λευκοκυττάρωση, παρουσία βλαστών στο περιφερικό αίμα) διάφορα προγνωστικά συστήματα έχουν σχεδιαστεί σε σχέση με την επιβίωση, όπως το Διεθνές Προγνωστικό Σύστημα (IPSS) και το δυναμικό Διεθνές Προγνωστικό Σύστημα (DIPSS). Τα παραπάνω συστήματα συμβάλλουν σημαντικά στην εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή σε ασθενείς με ΠΜΙ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):245—256
Κέντρο Προέλευσης: Αιματολογική Κλινική, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Philadelphia αρνητικά μυελο­ϋπερ­πλαστικά νεοπλάσματα, αληθής πολυκυττα­ραιμία, ιδιοπαθής θρομβοκυττάρωση, πρωτοπαθής μυελοΐνωση, προγνωστικοί παράγοντες, ταξι­νό­μηση
Αλληλογραφία: Θ. Μαρινάκης, Αιματολογική Κλινική ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα • e-mail: tpmarin1@otenet.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Πρόσφατα το παρανεοπλασματικό σύνδρομο της ογκογενούς οστεομαλάκυνσης αναγνωρίζεται συχνότερα χάρις στις προόδους ως προς την αιτιοπαθογένεια, διάγνωση και εντόπιση. Προκαλείται από μικρούς, βραδείας αναπτύξεως, μεσεγχυματικού τύπου όγκους, που εκκρίνουν τη νεοανακαλυφθείσα ορμόνη FGF23, με αποτέλεσμα υποφωσφοραιμία από αύξηση της νεφρικής απέκκρισης φωσφόρου και ελάττωση της 1–25(ΟΗ)2D. Κλινικά εκδηλώνεται με ποικίλα και προοδευτικά επιδεινούμενα συμπτώματα (μυϊκή αδυναμία, οστικά άλγη, κατάγματα) καθώς και οστεομαλάκυνση ή ραχίτιδα. Η διαφορική διάγνωση από τις άλλες υποφωσφοραιμίες δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα δε από ορισμένες μορφές υποφωσφοραιμικής ραχίτιδας με ίδια κλινικά και βιοχημικά ευρήματα και αύξηση του FGF23. Αλλά και η ανεύρεση των όγκων αυτών είναι πολλές φορές δυσχερής ακόμα και με τις νεότερες απεικονιστικές τεχνικές λειτουργικής και ανατομικής εντοπίσεως και –σε ορισμένες περιπτώσεις– με εκλεκτική λήψη φλεβικού αίματος για μέτρηση του FGF23 ή και παρακέντηση για κυτταρολογική εξέταση και εκτίμηση του FGF23. H επιτυχής αφαίρεση του νεοπλάσματος συνεπάγεται ταχεία ίαση. Επί αδυναμίας εντοπίσεως αναγκαία είναι η αντιμετώπιση της υποφωσφοραιμίας, και επί εμφανίσεως τριτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού η χορήγηση ασβεστιομιμητικών. Νεότερες θεραπευτικές μέθοδοι όπως χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι του FGF23 υπόσχονται αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση. Επί αστοχίας ανευρέσεως του όγκου απαραίτητο είναι να επαναλαμβάνεται ο απεικονιστικός έλεγχος κατά περιόδους, μέχρι εντοπίσεως.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):257—268
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ογκογενής οστεομαλάκυνση, παρανεοπλασματικό σύνδρομο, αυξητικός παράγων ινοβλαστών (FGF23), φωσφοροουρικοί μεσεγχυματικοί όγκοι, υποφωσφοραιμία, συγγενείς ραχίτιδες, μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του FGF23, τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, ασβεστιομιμητικό, δραστική D (1–25(OH)2D, 1α(OH)D)
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Ε.Π. Χριστοφορίδου (1), S.N. Kales (2), Κ. Χατζησταύρου (1), Α. Λινού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έκθεση στο χρώμιο μέσω του πόσιμου νερού αποτελεί καίριο ζήτημα της δημόσιας υγείας. Πραγματοποιήσαμε συστηματική ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας εξετάζοντας τον συσχετισμό του καρκίνου με την έκθεση στο χρώμιο μέσω του πόσιμου νερού. Έρευνα πραγματοποιήθηκε στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Pubmed, The Cochrane Library και TOXLINE για δημοσιευμένες μελέτες στα αγγλικά το διάστημα Ιανουάριος 2000 – Απρίλιος 2013. Εντοπίστηκαν εννέα οικολογικές μελέτες και μια μετα-ανάλυση. Η πλειοψηφία αυτών διεξήχθη σε περιοχές με υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου στις πηγές πόσιμου νερού όπως η Κίνα, οι ΗΠΑ, το Μεξικό και η Ελλάδα. Ορισμένες μελέτες ανέφεραν υψηλότερα ποσοστά καρκίνου στις παραπάνω περιοχές συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό ή ομάδες ελέγχου με χαμηλότερη έκθεση. Η έκθεση στο χρώμιο εκτιμήθηκε χρησιμοποιώντας ομαδικές ή οικολογικές μετρήσεις στο πόσιμο νερό και με τη χρήση βιοδείκτη σε μια μελέτη. Επιπλέον, δύο μελέτες έλεγξαν και για άλλους συγχυτικούς παράγοντες πέραν της ηλικίας. Παρά ορισμένους μεθοδολογικούς περιορισμούς, η παρατήρηση θετικών συσχετισμών από αρκετές μελέτες αποτελεί ένδειξη για την ύπαρξη σχέσης αιτιότητας μεταξύ της έκθεσης σε υψηλές συγκεντρώσεις του εξασθενούς χρωμίου (ανώτερες των 50 μg/L) διά της καταπόσεως και της εμφάνισης καρκίνου, πιο συγκεκριμένα καρκίνου στομάχου και πνεύμονος. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σε χαμηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου και για σύντομη περίοδο έκθεσης επιδέχεται περαιτέρω διερευνήσεως.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):269—280
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα, (2) Τμήμα Περιβαλλοντικής Υγείας του Harvard School of Public Health, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ
Λέξεις Κλειδιά: Καρκίνος, χρώμιο, εξασθενές χρώμιο, πόσιμο νερό
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Μ. Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Ε. Καραμπλή (1), Αικ. Χατζάκη (2), Ν. Πολύζος (3), Κ. Σουλιώτης (4), Γ. Κυριόπουλος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών η δαπάνη υγείας στις ανεπτυγμένες χώρες σημείωσε αύξηση με ρυθμό υψηλότερο από τον ρυθμό αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Αν και η αναγκαιότητα συγκράτησης του ρυθμού αύξησης της δαπάνης υγείας αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας, η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν τη μεταβολή της δαπάνης υγείας και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων είναι απαραίτητη για τη χάραξη πολιτικής υγείας. Οι κυριότεροι παράγοντες όπως προκύπτουν από τη διεθνή βιβλιογραφία περιλαμβάνουν την τεχνολογική αλλαγή, την ασφάλιση, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και το επίπεδο υγείας του πληθυσμού, το διαθέσιμο εισόδημα και τις σχετικές τιμές των αγαθών και υπηρεσιών υγείας. Στο παρόν άρθρο επιχειρείται η συνοπτική παρουσίαση των ευρημάτων αναφορικά με την επίδραση των ανωτέρω παραγόντων στην ιστορική εξέλιξη της δαπάνης υγείας -τόσο μεμονωμένα όσο και σε συνδυασμό. Προκύπτει πως η τεχνολογική αλλαγή, η επέκταση της ασφαλιστικής κάλυψης και η αύξηση του εθνικού εισοδήματος ερμηνεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό της ιστορικής αύξησης της δαπάνης υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):281—289
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχο­λή Δη­μόσιας Υγείας, Αθήνα, (2) Τμήμα Ιατρι­κής, Δημο­κρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξαν­δρούπολη, (3) Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης, Δημο­κρίτειο Πα­νε­πιστήμιο Θράκης, Κομοτηνή, (4) Σχολή Κοινωνικών Επιστημών,
Λέξεις Κλειδιά: Δαπάνες υγείας, τεχνολογία υγείας, ηλικίωση, αύξηση πληθυσμού, εισόδημα, ΑΕΠ
Αλληλογραφία: Ε. Καραμπλή, Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: ekarabli@esdy.edu.gr

Γ.Α. Ρηγάτος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Αδαμάντιος Κοραής (1748–1833) με έξοχη κλασική παιδεία και γνώση γλωσσών, σπούδασε σε ώριμη ηλικία την Ιατρική στο Μονπελιέ. Αυτόπτης της Γαλλικής Επανάστασης, κατανόησε ότι η παιδεία ήταν αναγκαία για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη μακραίωνη δουλεία. Αφιέρωσε τη ζωή του σ’ αυτόν τον σκοπό εκδίδοντας τους αρχαίους μας συγγραφείς, γράφοντας πρωτότυπα έργα, ασκώντας διαφωτισμό, συντάσσοντας προτρεπτικά-επαναστατικά βιβλία, προωθώντας την ίδρυση σχολείων κ.λπ. Ο δύσκολος βιοπορισμός και η επισφαλής υγεία του δεν μπόρεσαν να περιορίσουν τη δραστηριότητά του, που τον καθιερώνει στην πρώτη θέση μεταξύ των «δασκάλων του Γένους».

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):290—296
Κέντρο Προέλευσης: Άμ. Επίκ. Καθηγητής Ιατρικής και Επίτ. Δρ Παιδα­γωγικού Τμήματος ΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Κοραής Αδαμάντιος, δάσκαλοι του γένους, νεοελληνικός διαφωτισμός, εκδόσεις αρχαίων ελλήνων ιατρών
Αλληλογραφία: Γ. Ρηγάτος, Φιλονόης 5, 157 73 Ζωγράφου • e-mail: rigmar@otenet.gr

Γρ.Ι. Τσουκαλάς (1), Μ.Ν. Σγάντζος (1,2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Ιπποκράτης στην πρόωρη εκείνη εποχή για την ιατρική, μελέτησε τις θεραπευτικές επιδράσεις της υδροθεραπείας και της ιαματικής λουτροθεραπείας ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστημονική τεκμηρίωση της άξιας τους ως θεραπευτικών μέσων. Με πληθώρα αναφορών κυρίως στα έργα του «Περί Υγρών Χρήσιος», «Περί αέρων και υδάτων και τόπων», «Περί Διαίτης» και «Περί Διαίτης Οξέων», περιγράφεται η θεραπευτική δράση του ύδατος στα διάφορα μέρη και όργανα του σώματος καθώς και στα διάφορα νοσήματα, ενώ καθορίζονται συγχρόνως οι σχετικές ενδείξεις και αντενδείξεις.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(4):297—302
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιστορία της Ιατρικής, (2) Εργαστήριο Ανατομίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα
Λέξεις Κλειδιά: Ιπποκράτης, υδροθεραπεία, ιαματική λουτροθεραπεία
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, Παγκράτι 116 33, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Ά. Πεφάνης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό των Petersdorf και Beeson, ως πυρετός αγνώστου αιτιολογίας (fever of unknown origin, FUO) χαρακτηρίζεται η εμπύρετος κατάσταση –με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της θερμοκρασίας σε επίπεδα >38,3 °C– που διαρκεί τουλάχιστον τρεις εβδομάδες και για την οποία δεν έχει τεθεί αιτιολογική διάγνωση μετά από τουλάχιστον μίας εβδομάδος νοσηλεία σε νοσοκομείο. Πριν τον χαρακτηρισμό του πυρετού ως FUO, πρέπει να έχει προηγηθεί ένα σύνολο εξετάσεων, οι οποίες να μην έχουν οδηγήσει στη διάγνωση του αιτίου του πυρετού. Διαγνωστικές τεχνικές για την ωφέλεια των οποίων υπάρχει τεκμηρίωση είναι η CT κοιλίας, τα σπινθηρογραφήματα, τα υπερηχογραφήματα κροταφικής αρτηρίας και κάτω άκρων και επί ενδείξεων οι βιοψίες ήπατος, κροταφικής αρτηρίας και δέρματος. Το ποσοστό αδιάγνωστου FUO μπορεί να φθάνει και το 30%. Οι μισοί από αυτούς τους ασθενείς θα παρουσιάσουν αυτόματη ύφεση του πυρετού, ενώ το 15% θα ανταποκριθεί σε NSAIDs, ή κορτικοειδή. Η σχετικά χαμηλή ειδικότητα, σε συνδυασμό με την υψηλή ευαισθησία, του F18-FDG PET/CT, διενεργούμενου αμέσως μετά τον αρχικό έλεγχο, μπορεί να θέσει τη διάγνωση ή να κατευθύνει τον περαιτέρω έλεγχο προς την τελική διάγνωση σε σημαντικό αριθμό ασθενών με FUO. Η διενέργεια μη αναγκαίου περαιτέρω ελέγχου ή η θεραπεία με κορτικοειδή μπορούν να αποφευχθούν όταν το αποτέλεσμα του F18-FDG PET/CT είναι αρνητικό.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):163—169
Κέντρο Προέλευσης: Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πυρετός άγνωστης αιτιολογίας, διάγνωση, F18-FDG PET/CT
Αλληλογραφία: Ά. Πεφάνης, Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Λεωφ. Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα • e-mail: apefan@med.uoa.gr

Π.Χ. Παπαγιώργης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο ορθοκολικός καρκίνος είναι μία από τις συχνότερες κακοήθεις νεοπλασίες παγκοσμίως, εμφανίζοντας ιδιαίτερα υψηλή συχνότητα στις ανεπτυγμένες χώρες, οφειλόμενη σε παράγοντες κινδύνου σχετιζόμενους με τον δυτικό τρόπο ζωής π.χ. διατροφή, παχυσαρκία, καθιστική ζωή. Παρατηρείται επίσης σημαντική διακύμανση της συχνότητας της νόσου ανάλογα με την ηλικία (αύξηση με την πρόοδο της ηλικίας) και το φύλο (συχνότερη στους άνδρες). Κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί σταθεροποίηση (και σε ορισμένες περιπτώσεις μείωση) της συχνότητας της νόσου στις δυτικές χώρες, ενώ η αντίθετη τάση (αύξηση) παρατηρήθηκε σε πολλές αναπτυσσόμενες περιοχές, οφειλόμενη στην υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής. Επιπρόσθετα, στις δυτικές χώρες, η ανατομική κατανομή της νόσου έχει μεταβληθεί προς όφελος των δεξιότερα εντοπιζόμενων όγκων «δεξιά ή εγγύς στροφή», οφειλόμενη, σε σημαντικό βαθμό, στη δημογραφική γήρανση, καθώς η συχνότητα όγκων δεξιάς εντόπισης είναι δυσανάλογα υψηλότερη στους ηλικιωμένους. Οι επιδημιολογικές τάσεις επιβάλουν την εφαρμογή συστηματικών προγραμμάτων screening σε άτομα ηλικίας >50 ετών, με την κολονοσκόπηση ως μέθοδο εκλογής. Παράλληλα, απαιτούνται στρατηγικές υιοθέτησης υγιεινών συμπεριφορών (έλεγχος σωματικού βάρους, άσκηση, περιορισμός κατανάλωσης κρέατος, αλκοόλ και καπνίσματος). Η ευρισκόμενη υπό κλινική έρευνα χρήση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAID) εμφανίζεται σαν ένα χρήσιμο εργαλείο πρόληψης της νόσου, ειδικότερα σε συγκεκριμένες ομάδες κινδύνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):170—179
Κέντρο Προέλευσης: Χειρουργικό Τμήμα, «Ιατρικό Κέντρο Αθηνών», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Oρθοκολικός καρκίνος, επιδημιολογία, παράγοντες κινδύνου, «δεξιά στροφή»
Αλληλογραφία: Π.Χ. Παπαγιώργης, Νεοσοίκων 35, 185 36 Πειραιάς • e-mail: ppapagiorg@teiath.gr

Σ.Γ. Πανουσόπουλος, Κ.Μ. Στάμου, Φ. Ζάχαρη, Ι.Γ. Καραϊτιανός

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η νεοπλασματική νόσος θεωρείται ανεξάρτητος παράγοντας για την εμφάνιση θρομβοεμβολικής νόσου (ΘΕΝ) και η ογκολογική θεραπεία συχνά επιπλέκεται απ’ αυτήν. Συχνότερα απαντούν επεισόδια από το φλεβικό σύστημα, είτε εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, είτε πνευμονική εμβολή. Το 20% περίπου του συνόλου των θρομβοεμβολικών επεισοδίων αφορά σε ογκολογικούς ασθενείς. Στους χειρουργικούς ασθενείς εν γένει, τα θρομβοεμβολικά επεισόδια είναι η δεύτερη συχνότερη μετεγχειρητική επιπλοκή, και μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου που μπορούν να προληφθούν. Είναι πλέον επιβεβλημένη η μακρόχρονη (40 ημέρες) μετεγχειρητική θρομβοπροφύλαξη για όλους τους ασθενείς που χειρουργούνται για καρκίνο στην κοιλία ή/και την πύελο. Τα φάρμακα εκλογής αυτή τη στιγμή είναι οι χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες, καθώς προσφέρουν πολύ καλό επίπεδο προστασίας έναντι επεισοδίων ΘΕΝ, ενώ είναι αρκετά ασφαλή και εύκολα στη χορήγηση φάρμακα. Παρά ταύτα, προκύπτουν προβληματισμοί που αφορούν στην επικινδυνότητα της χρήσης των διαθέσιμων αντιπηκτικών παραγόντων από ασθενείς που δεν νοσηλεύονται πλέον. Στο πλαίσιο αυτό έχουν κάνει την εμφάνισή τους νέοι αντιπηκτικοί παράγοντες Τα χαρακτηριστικά τους είναι η από του στόματος χορήγηση, το αυξημένο «παράθυρο» θεραπευτικής δράσης, και, τελικά, το συγκρίσιμο ή και μικρότερο κόστος. Κοινό πρόβλημα των νέων αυτών παραγόντων, και στόχος έρευνας παγκοσμίως, είναι ότι δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμα παράγοντες που να αντιστρέφουν την προκαλούμενη αντιπηξία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):180—187
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών, «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος, θρομβοπροφύλαξη, χειρουργική ογκολογία
Αλληλογραφία: Σ.Γ. Πανουσόπουλος, Λεωφ. Παστέρ 10, 115 21 Αθήνα • e-mail: akispan@yahoo.gr

Δ. Παυλοπούλου (1), Π. Καπράλος (2), Β.Α. Σεβαστιανός (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η χολόσταση ανεξαρτήτως αιτιολογίας προκαλεί συνήθως σε άλλοτε άλλο βαθμό κνησμό. Πιστεύεται ότι εμπλέκεται ένας πολυπαραγοντικός μηχανισμός στην αιτιολογία του χολοστατικού κνησμού. Πέρα από την άμεση δράση των χολικών αλάτων στις νευρικές απολήξεις, υπάρχουν ενδείξεις ότι το κεντρικό νευρικό σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο κυρίως μέσω του οπιοειδεργικού και του σεροτονικού συστήματος. Ενδογενή οπιοειδή δεσμεύονται σε κάποιον από τους τρεις οπιοειδεργικούς υποδοχείς προκαλώντας κνησμό. Αν και η γνώση αυτή προσφέρει επιπλέον θεραπευτικές δυνατότητες στην αντιμετώπιση αυτού του είδους κνησμού, ωστόσο δεν υπάρχουν επί του παρόντος σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες. Σκοπός της συγκεκριμένης ανασκόπησης είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της χορήγησης των ανταγωνιστών των οπιοειδών στην αντιμετώπιση του κνησμού που οφείλεται σε χολόσταση. Οι ανταγωνιστές των οπιοειδών που μελετήθηκαν είναι η ναλτρεξόνη, η ναλοξόνη και η ναλμεφένη. Φαίνεται ότι για τον καλύτερο έλεγχο του κνησμού και τον περιορισμό των ανεπιθύμητων ενεργειών απαιτείται αρχικά η χορήγηση ενδοφλεβίως ή υποδορίως μικρών δόσεων ναλοξόνης και εν συνεχεία η από του στόματος χορήγηση ναλμεφένης ή ναλτρεξόνης για τη συντήρηση του αποτελέσματος. Ωστόσο, χρειάζονται επιπλέον διπλά τυφλές διασταυρωμένες μελέτες, όχι μόνο ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο αλλά και συγκριτικές μεταξύ των ανταγωνιστών και των λοιπών θεραπευτικών επιλογών, ώστε να δημιουργηθούν επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση του χολοστατικού κνησμού.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):188—198
Κέντρο Προέλευσης: (1) Δ΄ Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», (2) B΄ Πανεπιστημιακή Παθολογική Kλινική, ΠΓΝΑ «Iπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χολόσταση, κνησμός, ανταγωνιστές των οπιο­ειδών
Αλληλογραφία: B. Σεβαστιανός, Λουίζης Ριανκούρ 3, 115 23 Αθήνα • e-mail: vsevastianos@gmail.com

Αθ.Γ. Αντωνόπουλος (1,2), Κλ. Εμμανουήλ (1), Αθ. Τρίκας (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η περιφερική αγγειοπάθεια (ΠΑ) εμφανίζεται στο 3–7% του γενικού πληθυσμού και στο 20% στα άτομα άνω των 75 ετών. Επηρεάζει σαφώς τη λειτουργική κατηγορία και την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών και αυξάνει την καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Η επίπτωσή της γενικά είναι μεγαλύτερη στους καπνιστές, στους διαβητικούς και στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο. Ακόμα και στην ασυμπτωματική ΠΑ (όπως αυτή ορίζεται από τη μείωση της πίεσης του σφυρο-βραχιονίου δείκτη) φαίνεται ότι υπάρχει μια ομάδα ασθενών υψηλού κινδύνου για καρδιακά και καρδιαγγειακά επεισόδια. Στην πλειονότητα των ασθενών, η νόσος παραμένει σταθερή και μόνο στο 20% επιδεινώνεται, εμφανίζοντας σοβαρά συμπτώματα. Η μη αντιμετώπιση της κριτικής ισχαιμίας μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ισχαιμικές αλλοιώσεις του άκρου που μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό. Ο κίνδυνος αυτός είναι μεγαλύτερος στους διαβητικούς ασθενείς. Επίσης, οι ασθενείς με κριτική ισχαιμία άκρου εμφανίζουν 25% ετήσια θνησιμότητα ενώ το 1/3 εξ αυτών θα χρειαστεί μεγαλύτερο ακρωτηριασμό μέσα στον πρώτο χρόνο. Η θεραπεία της ΠΑ ποικίλλει ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς αλλά και λόγω της εισόδου και ταχείας ανάπτυξης των ενδοαγγειακών μεθόδων. Από τις διάφορες κατευθυντήριες οδηγίες που κατά καιρούς έχουν δημοσιευθεί, ελάχιστες έχουν αναφερθεί στη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας ή/και οφέλους, στην αντιμετώπιση της ΠΑ. Όμως οι τελευταίες παράμετροι πρέπει να αποτελούν, εκτός των άλλων, ουσιώδες κριτήριο στην παροχή υπηρεσιών υγείας, οποιουδήποτε τύπου. Στην παρούσα ανασκόπηση αναλύονται οι αναθεωρημένες οδηγίες του NICE οι μόνες που περιλαμβάνουν και οικονομικά κριτήρια στην αντιμετώπιση της ΠΑ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):199—205
Κέντρο Προέλευσης: (1) Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΑ «Η Ελπίς», Αθήνα, (2) Di­parti­mento Cardiologia Medico-Chirurgica e Chirur­gia Toraco-Vascolare, Hesperia Hospital, Modena, Italy
Λέξεις Κλειδιά: Περιφερική αγγειοπάθεια, κατευθυντήριες οδηγίες, κόστος/αποτελεσματικότητα, διάγνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Αθ.Γ. Αντωνόπουλος, Λεωφ. Αλεξάνδρας 59, 114 74 Αθήνα • e-mail: athadon@gmail.com

Π.Ε. Χριστοφορίδου (1), S.N. Kales (2), K. Χατζησταύρου (1), A. Λινού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έκθεση στο αρσενικό μέσω του πόσιμου νερού αποτελεί καίριο ζήτημα της δημόσιας υγείας. Πραγματοποιήσαμε συστηματική ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας εξετάζοντας τον συσχετισμό του καρκίνου του ήπατος με την έκθεση στο αρσενικό μέσω του πόσιμου νερού. Έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων για δημοσιευμένες μελέτες μέχρι και τον Απρίλιο του 2012. Εντοπίστηκαν επτά οικολογικές, τρεις ασθενών-μαρτύρων και δύο μελέτες κοόρτης. Η πλειοψηφία αυτών διεξήχθη σε περιοχές με υψηλές συγκεντρώσεις σε αρσενικό όπως Ταϊβάν, Πακιστάν, Μπανγκλαντές, ΗΠΑ και Χιλή. Οι περισσότερες μελέτες ανέφεραν υψηλότερα ποσοστά καρκίνου του ήπατος στις παραπάνω περιοχές συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό ή ομάδες ελέγχου με χαμηλότερη έκθεση. Η έκθεση στο αρσενικό εκτιμήθηκε σε ατομικό επίπεδο σε δύο μόνο μελέτες και με τη χρήση βιοδείκτη σε μία. Επιπλέον, εννέα μελέτες έλεγξαν και για άλλους συγχυτικούς παράγοντες πέραν της ηλικίας. Όλες οι μελέτες κοόρτης και ασθενών-μαρτύρων στάθμισαν ως προς το κάπνισμα. Παρά ορισμένους μεθοδολογικούς περιορισμούς των μελετών (σε διάφορες περιοχές, με διαφορετικό σχεδιασμό), η παρατήρηση θετικών συσχετισμών από την πλειοψηφία των μελετών καταδεικνύει ύπαρξη σχέσης αιτιότητας μεταξύ της έκθεσης σε υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού και της εμφάνισης καρκίνου του ήπατος. Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του ήπατος σε χαμηλές συγκεντρώσεις αρσενικού και για σύντομη περίοδο έκθεσης επιδέχεται περαιτέρω διερεύνησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):206—223
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα, (2) Τμήμα Περιβαλλοντικής Υγείας του Harvard School of Public Health, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ
Λέξεις Κλειδιά: Kαρκίνος ήπατος, αρσενικό, πόσιμο νερό
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Κ. Λάιος (1), Α. Παπαχρήστου (2), Γ. Γάτσος (3), Στ. Γιάτσιου (4), Γρ. Τσουκαλάς (1), Γ. Ανδρούτσος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Οι αρχαίοι έλληνες ιατροί διακρίνονταν για τον ορθολογισμό τους τόσο στην αντιμετώπιση των νόσων, σωματικών και ψυχικών, όσων και στην προσέγγιση της συμπεριφοράς των ανθρώπων που μπορούσε να παρεκκλίνει από τους αποδεκτούς κανόνες τους. Μια τέτοια λογική προσέγγιση παρατηρείται και όταν εξετάζουν την περίπτωση του ενθεαστικού πάθους, δηλαδή της συνήθειας των πιστών κατά τη διάρκεια λατρείας προς τους θεούς να αυτοτραυματίζονται.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(3):224—226
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (3) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (4) Τμήμα Γενικής Ιατρικής, Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, Λάρισα
Λέξεις Κλειδιά: Eνθεαστικό πάθος, αυτοτραυματισμός, μανία, μελαγχολία
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Ευθ. Αραπογιάννη, Ευ. Χολόγκιτας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η Πρωτοπαθής Χολική Κίρρωση (ΠΧΚ) είναι μια χρόνια χολοστατική νόσος του ήπατος που αφορά κυρίως σε γυναίκες μέσης ηλικίας και χαρακτηρίζεται από την παρουσία θετικών αντιμιτοχονδριακών αντισωμάτων (ΑΜΑ). Στην παθογένεια της νόσου θεωρείται ότι εμπλέκεται συνδυασμός γενετικών παραγόντων και περιβαλλοντικών ερεθισμάτων. Η διάγνωση τίθεται όταν πληρούνται δύο από τα ακόλουθα τρία κριτήρια: (α) βιοχημικά ευρήματα χολόστασης (αύξηση της αλκαλικής φωσφατάσης και γ-GT), (β) παρουσία θετικών ΑΜΑ και (γ) ύπαρξη ιστολογικών ευρημάτων στη βιοψία του ήπατος συμβατών με ΠΧΚ. Οι ασθενείς είναι συνήθως ασυμπτωματικοί, ενώ η κόπωση και ο κνησμός αποτελούν τα δύο πιο συχνά συμπτώματα της νόσου. Η κίρρωση αναπτύσσεται σε προχωρημένα στάδια, ενώ πυλαία υπέρταση μπορεί να εμφανιστεί και σε προ-κιρρωτικό στάδιο. Για τη θεραπεία της νόσου, το αρκτοδεοξυχολικό οξύ (UDCA) σε δοσολογία 13–15 mg/kg/ημέρα είναι το μοναδικό εγκεκριμένο φάρμακο. Σε ασθενείς με μη ικανοποιητική βιοχημική ανταπόκριση στο UDCA μπορεί να δοκιμασθούν και άλλοι φαρμακευτικοί παράγοντες στα πλαίσια κλινικών μελετών. Τέλος, η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί τη μοναδική αποτελεσματική θεραπεία σε ασθενείς με μη αντιρροπούμενη κίρρωση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(2):87—98
Κέντρο Προέλευσης: Δ΄ Παθολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Ιππο­κράτειο», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Πρωτοπαθής χολική κίρρωση, χρόνια χολοστατικά νοσήματα, αρκτοδεοξυχολικό οξύ
Αλληλογραφία: Ευ. Χολόγκιτας, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Ιππο­κρά­τειο», Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42 Θεσσαλονίκη • e-mail: cholongitas@yahoo.gr

Α. Ματίκας, Μ. Μπακίρη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το πρωτοπαθές λέμφωμα του Κεντρι­κού Νευρικού Συστήματος είναι σπάνια οντότητα, αποτελώντας το 2–3% των πρωτοπαθών όγκων του ΚΝΣ και το 2–3% των non Hodgkin λεμφωμάτων. Παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια, η πρόγνωση των ασθενών με λέμφωμα του ΚΝΣ είναι πτωχή. Έγινε ανασκόπηση της αγγλόφωνης βιβλιογραφίας, εστιάζοντας κυρίως στα τελευταία 5 έτη. Η αναζήτηση έγινε μέσω της βάσης δεδομένων Pubmed έως τον Δεκέμβριο 2012 χρησιμοποιώντας τις λέξεις κλειδιά PCNSL, lymphoma/nervous, lymphoma/brain, AIDS/lymphoma. Παρουσιάζονται τα τελευταία δεδομένα που αφορούν τη σύγχρονη θεώρηση της βιολογίας της νόσου, τα νεότερα διαγνωστικά μέσα και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με πρωτοπαθές λέμφωμα του ΚΝΣ. Επίσης, περιγράφονται συνοπτικά όλοι οι σπάνιοι κλινικοί και ιστολογικοί τύποι της νόσου, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο πρωτοπαθές λέμφωμα ΚΝΣ που εμφανίζεται σε ασθενείς με AIDS. Η αποκρυπτογράφηση της βιολογίας της νόσου, η βελτιστοποίηση των διαγνωστικών μέσων και η εισαγωγή νέων θεραπειών πιστεύεται ότι θα οδηγήσουν σε βελτίωση της επιβίωσης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(2):99—121
Κέντρο Προέλευσης: Αιματολογική/Λεμφωμάτων Κλινική, ΠΓΝΑ «O Ευαγ­γελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λέμφωμα, ΚΝΣ, χημειοθεραπεία, HIV
Αλληλογραφία: A. Ματίκας, Καρβέλα 24, Αγία Παρασκευή, 153 42 Αθήνα • e-mail: almatikas@gmail.com

Χρ. Τεσσερομμάτη, Α. Κώτσιου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H δυσάρεστη εμπειρία που ορίζεται ως πόνος σχετίζεται με εγκατεστημένη ή επαπειλούμενη ιστική βλάβη. Ο πολφός αποτελεί άμεση πύλη αλγογόνων ερεθισμάτων μηχανικής, χημικής και μικροβιακής αιτιολογίας. Φωσφολιπίδια, κινίνες, ισταμίνη και σεροτονίνη ενεργοποιούν αλγογόνα ερεθίσματα απελευθερούμενα από νέκρωση/θάνατο κυττάρων, προκαλούν εκπόλωση στους υποδοχείς βλάβης-άλγους και μεταφέρονται μέσω αδ- και c-ινών του τριδύμου στο ΚΝΣ. Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ιβουπροφένη, ινδομεθακίνη) ενδείκνυνται στον πόνο φλεγμονώδους αιτιολογίας αναστέλλοντας τη σύνθεση προσταγλανδινών στην περιφέρεια και στο ΚΝΣ. Συνιστάται σταδιοποίηση του πόνου. Σε στάδιο 1 η παρακεταμόλη είναι αποτελεσματική. Στα στάδια 2–3 τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη συγχορηγούνται με βοηθητικά (adjuvant) αναλγητικά (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, αντιεπιληπτικά, τοπικά αναισθητικά) δίδοντας λύση και στον νευροπαθητικό πόνο. Τα τοπικά αναισθητικά που αποκλείουν τους διαύλους Να+ σταθεροποιούν την κυτταρική μεμβράνη και το δυναμικό ενεργείας, και με μικρές δόσεις κεταμίνης δρουν ικανοποιητικά στην εξαγωγή του 3ου γομφίου. Τα αντικαταθλιπτικά αναστέλλοντας την επαναπρόσληψη σεροτονίνης/νοραδρεναλίνης ενισχύουν την κατιούσα ανασταλτική οδό του πόνου. Τα αντιεπιληπτικά αναστέλλουν το δυναμικό ενεργείας αποκλείοντας τους διαύλους Να+. Η καψικαϊνη, τοπικά, ενδείκνυται στον νευροπαθητικό πόνο (ζωστήρα) κενώνοντας τις τελικές προσαγωγές νευρικές απολήξεις από την ουσία Ρ. Τα αντι­ισταμινικά σε τοπικές πλύσεις έχουν τοπική αναισθητική δράση. Η κλονιδίνη ενισχύει τη δράση των οπιούχων. Χορηγείται διαδερμικά, συστηματικά ή νωτιαία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(2):122—135
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Φαρμακολογίας, «Αρεταίειο» Νοσοκο­μείο, Ιατρική Σχολή, Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πόνος, μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οπιοειδή, κεταμίνη
Αλληλογραφία: Χρ. Τεσσερομμάτη, Εργαστήριο Φαρμα­κο­λογίας, «Αρεταίειο» Νοσοκομείο, M. Aσίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: ctesser@med.uoa.gr, pharmacy@aretaieio.uoa.gr

Α.Χ. Ντάτσης (1), Β. Πόλκα (2), Γ. Ζέρβας (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης αναφορικά με τη διαχείριση των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων (ΕΙΑ) στα νοσοκομεία του νομού Αιτωλοακαρνανίας. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν 25 στάδια απαραίτητα για τη σωστή διαχείριση των ΕΙΑ. Οι πληροφορίες συλλέχθηκαν με επιτόπια έρευνα καθώς και με χρήση δεδομένων των νοσοκομείων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η συνολική ποσότητα των ΕΙΑ (2009) ήταν 20.194 kg και 44.470 kg και το συνολικό κόστος μεταφοράς/τελικής επεξεργασίας περίπου 50.000 ευρώ και 126.000 ευρώ για τα νοσοκομεία Μεσολογγίου και Αγρινίου αντιστοίχως. Όσον αφορά στα 25 στάδια ελέγχου, διαπιστώθηκε η μη ύπαρξη ενεργού ομάδας εκπαιδευμένων ατόμων για τη διαχείριση των ΕΙΑ, έλλειψη σχεδίου αντιμετώπισης πιθανής ρύπανσης από τη διαφυγή ΕΙΑ στο περιβάλλον, απόρριψη ΕΙΑ στους κάδους κοινών απορριμμάτων, προβλήματα στην πυρασφάλεια, στον ευχερή καθαρισμό και απολύμανση του ειδικού χώρου προσωρινής αποθήκευσης των ΕΙΑ καθώς και ελλιπής σήμανση στα κουτιά συλλογής των ΕΙΑ. Επιπλέον προβλήματα είναι η ανύπαρκτη εκπαίδευση του προσωπικού και η σχετική αδιαφορία προς τη σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για τη βελτίωση της διαχείρισης των ΕΙΑ απαιτείται αρχικά γνώση της σχετικής νομοθεσίας και ενεργής ομάδα ειδικά εκπαιδευμένων ατόμων υπεύθυνων για τον συντονισμό των ενεργειών. Σημαντική είναι η συνεχής εκπαίδευση των εργαζομένων. Απαιτείται βελτίωση των χώρων προσωρινής αποθήκευσης ΕΙΑ και προστασία των ατόμων που ασχολούνται με τη συλλογή και μεταφορά τους. Επίσης ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην αντιμετώπιση πιθανής διασποράς ΕΙΑ στο περιβάλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(2):136—145
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργική Κλινική, ΓΝ Μεσολογγίου «Χατζη­κώ­στα», (2) Επιτροπή Διαχείρισης Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων, ΓΝ Μεσολογγίου, Μεσολόγγι, (3) Τομέας Υγειονομικής Μηχανικής και Υγιεινής Περιβάλλοντος, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα, δια­χείριση επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων, νομοθεσία διαχείρισης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων
Αλληλογραφία: Α.Χ. Ντάτσης, Οδός Ναυπάκτου, 302 00 Μεσολόγγι • e-mail: adatsis@gmail.com

Γρ. Τσουκαλάς, Μ. Καραμάνου, Γ. Γκενεράλης, Φ. Μαρινέλη, Γ. Ανδρούτσος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανάπτυξη της σύγχρονης οδοντιατρικής οφείλεται στο έργο και τα επιτεύγματα του Pierre Fauchard, ενός πρωτοπόρου Γάλλου οδοντιάτρου, ο οποίος έζησε το πρώτο μισό του 18ου αιώνα. Ο Fauchard εισήγαγε πλήθος καινοτομιών στην οδοντιατρική, όπως τον οδοντιατρικό τροχό. Σε αντίθεση με την τακτική των επιστημόνων της εποχής, μοιράστηκε τις γνώσεις του με τους συναδέλφους και τις δημοσίευσε στο σύγγραμμά του “Le chirurgien dentiste”. Ο Fauchard πέθανε στο Παρίσι, μαχόμενος την απάτη των τσαρλατάνων της οδοντιατρικής και την εκμετάλλευση των ασθενών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(2):146—150
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Iστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Fauchard, οδοντιατρική χειρουργική, οδοντιατρικός τροχός, ούρα, τερηδόνα

Ε.Ι. Γρουζή

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η φλεβική θρομβοεμβολική νόσος (ΦΘΝ) είναι η συχνότερη αιτία θανάτου σε νοσοκομειακούς ασθενείς που μπορεί να προληφθεί. Οι ηλικιωμένοι έχουν υψηλότερο κίνδυνο ΦΘΝ, λόγω υψηλού επιπολασμού προδιαθεσικών παραγόντων. Η κλινική διάγνωσή της στους ασθενείς αυτούς είναι δύσκολη, και ως εκ τούτου η χορήγηση επαρκούς θρομβοπροφύλαξης είναι καίριας σημασίας για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας. Ωστόσο, παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, σημαντικό ποσοστό νοσηλευόμενων υπερηλίκων παραμένει χωρίς θρομβοπροφύλαξη, κυρίως λόγω του κινδύνου εμφάνισης αιμορραγίας. Το πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί με εξατομικευμένη για κάθε ασθενή εκτίμηση της ισορροπίας μεταξύ του αναμενόμενου οφέλους και των κινδύνων της θρομβοπροφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψη τον ειδικό κίνδυνο ΦΘΝ σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και τον αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας επί διαταραχής της νεφρικής λειτουργίας ή σε συγχορήγηση φαρμάκων που επηρεάζουν την αιμόσταση. Τα μοντέλα εκτίμησης του κινδύνου ΦΘΝ που έχουν αναπτυχθεί για τους παθολογικούς ασθενείς, αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τη βελτίωση της χρήσης της θρομβοπροφύλαξης και στους ηλικιωμένους. Η φαρμακευτική θρομβοπροφύλαξη αποτελεί την αποτελεσματικότερη στρατηγική, ενώ η γρήγορη κινητοποίηση πρέπει να εφαρμόζεται το συντομότερο δυνατόν μετά την είσοδο των ασθενών στο νοσοκομείο. Τέλος, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι δυναμική και να τροποποιείται ανάλογα με τη μεταβολή των παραγόντων τόσο για αιμορραγία, όσο και για θρόμβωση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(1):11—25
Κέντρο Προέλευσης: ΝΥ Αιμοδοσίας, Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσο­κομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Hλικία, φλεβική θρομβοεμβολική νόσος, πνευμονική εμβολή, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, θρομβοπροφύλαξη
Αλληλογραφία: Ε.Ι. Γρουζή, Δουκίσσης Πλακεντίας 30, 115 23 Αθήνα • e-mail: egrouzi@otenet.gr, egrouzi@yahoo.gr

Κ. Ντάλλες (1), Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού που οφείλεται στη νόσο Graves, την τοξική πολυοζώδη βρογχοκήλη, το τοξικό αδένωμα και τις θυρεοειδίτιδες περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμάκων, ραδιενεργού ιωδίου και εγχείρηση. Στη νόσο Graves στην Ευρώπη και Ιαπωνία προτιμάται η χορήγηση αντιθυρεοειδικών φαρμάκων ή εγχείρηση, ενώ στις ΗΠΑ το ραδιενεργό ιώδιο. Και οι τρεις τρόποι θεραπείας μακροπρόθεσμα έχουν την ίδια επίδραση στην ποιότητα ζωής. Στην τοξική πολυοζώδη βρογχοκήλη και το τοξικό αδένωμα υπάρχει ομοφωνία ότι η θεραπεία εκλογής είναι η εγχείρηση. Αρχικά χορηγούνται φάρμακα σε όλες τις περιπτώσεις μέχρις ότου ο ασθενής γίνει ευθυρεοειδικός. Μετά αποφασίζεται η οριστική θεραπεία. Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι εκδήλωση της νόσου Graves. Η αντιμετώπιση είναι δυσχερής, καθώς μπορεί να είναι ανθεκτική στη θεραπεία. Στην ελαφρά θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια χορηγούνται μόνο τοπικά μέσα (αλοιφές, κολλύρια κ.λπ.). Στη μέτρια προς σοβαρή χορηγούνται κορτικοστεροειδή ενδοφλεβίως (καλύτερα αποτελέσματα) ή από του στόματος. Όταν η νόσος είναι ανθεκτική στη θεραπεία με κορτικοστεροειδή συνιστάται ακτινοβολία του οφθαλμού ή διορθωτικές επεμβάσεις του κόγχου ή/και των βλεφάρων. Στην επαπειλούσα την όραση για την οπτική νευροπάθεια απαιτείται άμεση iv χορήγηση γλυκοκορτικοειδών σε μεγάλες δόσεις και στη συνέχεια αποσυμπίεση του κόγχου. Πρόσφατες μελέτες με χορήγηση ριτουξιμάμπης ή σεληνίου έδειξαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη σοβαρή ή στην ελαφρά οφθαλμοπάθεια, αντίστοιχα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(1):26—36
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Φυσική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Ενδο­κρι­νο­λογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Κοργια­λένειο-Μπενάκειο» ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Yπερθυρεοειδισμός, αντιθυρεοειδικά δισκία, ραδιενεργό ιώδιο, εγχείρηση, θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Αλληλογραφία: I. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Δ. Θεοφιλόπουλος, Β. Σταθάκου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο καρκίνος αποτελεί συχνό φαινόμενο στην εποχή μας και συγκαταλέγεται στις κύριες αιτίες θανάτου στον ανθρώπινο πληθυσμό. Για τον λόγο αυτόν κρίνεται αναγκαία η έγκαιρη διάγνωση, εξασφαλίζοντας την πρόληψη και πιθανή αντιμετώπισή του. Η επιστήμη της γενετικής αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη αυτού, λειτουργώντας τόσο ως προγνωστικό όσο και διαγνωστικό εργαλείο. Ο καρκίνος είναι αποτέλεσμα μεταλλάξεων στο ανθρώπινο γονιδίωμα, που μπορούν είτε να περάσουν από τη μία γενιά στην επόμενη (κληρονομικές μεταλλάξεις), είτε να εμφανιστούν σποραδικά κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου (επίκτητες μεταλλάξεις). Οι μεταλλάξεις αυτές μπορεί να απορρυθμίσουν τη φυσιολογική δράση των γονιδίων, διαταράσσοντας τη λειτουργία πρωτεϊνών. Η γενετική στην κλινική ογκολογία έχει ως στόχο τον προσδιορισμό και χαρακτηρισμό δεικτών που μαρτυρούν την προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου τόσο σε ενήλικα άτομα, όσο και σε προεμφυτευτικό στάδιο. Παράλληλα, δύναται να βοηθήσει στον σχεδιασμό εξατομικευμένης θεραπείας για κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη ότι συγκεκριμένα χημειοθεραπευτικά σχήματα (εξαρτώμενα από μεταλλάξεις σε υποδοχείς γονιδίων) δρουν πιο αποτελεσματικά και με λιγότερη τοξικότητα (φαρμακογενετική). Η γενετική, σε συνδυασμό πάντα με την παραδοσιακή ογκολογία, αποτελεί έναν ελπιδοφόρο συνδυασμό για την αντιμετώπιση του καρκίνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(1):37—49
Κέντρο Προέλευσης: BioGenomica, Kέντρο Γενετικών Αναλύσεων και Ερευνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Γενετική, γονίδια, καρκίνος, σύνδρομα, φαρμακογενετική
Αλληλογραφία: Δ. Θεοφιλόπουλος, BioGenomica – Kέντρο Γενετικών Αναλύσεων και Ερευνών ΑΕ, Τενέδου 2, 152 35 Βριλήσσια, Αθήνα • e-mail: d.theofil@biogenomica.gr

Ι. Αποστολάκης, Δ. Αβούρης-Καλαμάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στο πλαίσιο άσκησης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, οι υγειονομικές μονάδες καθημερινά συγκεντρώνουν και επεξεργάζονται ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες πληροφορίας, σημαντικές για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Το γεγονός αυτό οδηγεί μονοσήμαντα στην υιοθέτηση και εφαρμογή λύσεων πληροφορικής προκειμένου να καταγραφεί και να επεξεργασθεί αποτελεσματικά ο μεγάλος όγκος των δεδομένων, που προέρχεται τόσο από τις ιατρικές-νοσηλευτικές όσο και από τις διοικητικο-οικονομικές λειτουργίες των μονάδων υγείας. Σκοπός της εργασίας είναι να δοθεί τo πλαίσιο λειτουργίας και διάχυσης Πληροφοριακών Υποδομών (με εστίαση στις «άυλες» υποδομές λογισμικού). Έτσι σε εθνικό επίπεδο, διατυπώνεται πρόταση ανάπτυξης ενός πλαισίου διοίκησης μέσω της ύπαρξης ενός νοσοκομείου οδηγού-συμβούλου σε κάθε υγειονομική περιφέρεια που θα αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των υφιστάμενων και μελλοντικών πληροφοριακών συστημάτων από το σύνολο των μονάδων υγείας. Η συλλογιστική εστιάζεται στο να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες και τις ικανότητες του εξειδικευμένου προσωπικού των μονάδων υγείας προκειμένου να επιτύχουμε οικονομίες κλίμακας. Αναλύοντας το προτεινόμενο πλαίσιο στο εθνικό σύστημα υγείας της χώρας, θα αποτυπώσουμε ζητήματα που προκύπτουν σε επίπεδο Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΥΥΚΑ), σε επίπεδο Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) και σε τοπικό επίπεδο (νοσοκομείο/κέντρο υγείας/περιφερειακό ιατρείο). Το προτεινόμενο πλαίσιο μπορεί να δώσει λύσεις υπό το πρίσμα της έμπρακτης υποστήριξης από όλα τα διοικητικά επίπεδα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(1):50—61
Κέντρο Προέλευσης: Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνιών, ηλεκτρονική υγεία, πληροφοριακά συστήματα-εφαρμογές, διοίκηση μονάδων υγείας
Αλληλογραφία: Ι. Αποστολάκης, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

Ε.Π. Χριστοφορίδου, Ε. Ριζά, Β. Σκουτέρης, Α. Λινού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το ζήτημα των χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) απασχολεί την κοινή γνώμη, τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και την επιστημονική κοινότητα. Η ανεπαρκής και ακατάλληλη διαχείριση των απορριμμάτων συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιείται απόπειρα σκιαγράφησης του σχετικού ευρωπαϊκού και εθνικού νομοθετικού πλαισίου αναφορικά στους ΧΥΤΑ και επιπλέον παρατίθεται ανασκόπηση της υπάρχουσας διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με τις επιπτώσεις της μη ορθής λειτουργίας τους στη δημόσια υγεία. Η Οδηγία 99/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων συνιστά το βασικό νομοθετικό κείμενο για την πρόληψη ή τη μείωση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων της υγειονομικής ταφής αποβλήτων, καθώς και για την προστασία της ανθρώπινης υγείας από τις αρνητικές επιδράσεις της τελικής διάθεσης των αποβλήτων. Τέλος, έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων για δημοσιευμένες μελέτες μέχρι και τον Οκτώβριο του 2012, η οποία απέδωσε 13 σχετικές μελέτες αναφορικά στις επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Συχνά διαπιστώθηκε η παρουσία βαρέων μετάλλων, καθώς επίσης και άλλων επιβλαβών ουσιών όπως η νιτρώδης αμμωνία και οι αρωματικοί και αλειφατικοί υδρογονάνθρακες. Σε περισσότερες από μία μελέτες παρατηρήθηκε αύξηση στις περιπτώσεις συγγενών ανωμαλιών. Καθίσταται λοιπόν ξεκάθαρο ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία από τους κινδύνους που «απορρέουν» από τους ΧΥΤΑ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2013, 102(1):62—69
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, δημόσια υγεία, νομοθεσία
Αλληλογραφία: E.Π. Χριστοφορίδου, Ιατρική Σχολή, Μ. Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Κ.Η. Κοσμάς (1), Χ. Τσομίδου (2), Σ. Λεράκης (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η στεφανιαία νόσος αποτελεί μία από τις πλέον συχνές αιτίες θανάτου παγκοσμίως. H C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, η λιποπρωτεΐνη (α), η ομο­κυστεΐνη και η λιποπρωτεϊνική φωσφολιπάση Α2 αποτελούν νέους παράγοντες, η εκτίμηση των οποίων, μόνων αλλά και σε συνδυασμό με τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου της στεφανιαίας νόσου, μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της δυνατότητας αποτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου. Η παρούσα ανασκόπηση σκοπό έχει την παρουσίαση των σύγχρονων κλινικών και επιστημονικών δεδομένων, όσον αφορά στον ρόλο της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, της λιποπρωτεΐνης (α), της ομοκυστεΐνης και της λιποπρωτεϊνικής φωσφο­λιπάσης Α2 στην αποτίμηση του στεφανιαίου κινδύνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):395—400
Κέντρο Προέλευσης: (1)Τμήμα Καρδιολογίας, Ιατρική Σχολή Mount Sinai, Ιατρικό Κέντρο Mount Sinai, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, (2)Γενική Κλινική Πειραιώς «Ιπποκράτης», Πειραιάς, (3)Τμήμα Καρδιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Emory, Atlanta, Georgia, ΗΠΑ
Λέξεις Κλειδιά: C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, λιποπρωτεΐνη (α), ομοκυστεΐνη, λιποπρωτεϊνική φωσφολιπάση Α2, στεφανιαία νόσος
Αλληλογραφία: C.E. Kosmas, 168-24 Powells Cove Blvd, Beech­hurst, NY 113 57, USA • e-mail: cekosmas1@gmail.com

Χ. Μαρκέτος, Δ. Μπισιρτζόγλου, Α. Ζέτος, Γ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το σύνδρομο Άνω Κοίλης Φλέβας (ΣΑΚΦ) αποτελεί εκδήλωση της μερικής ή ολικής απόφραξης της ροής αίματος στην άνω κοίλη από εξωτερική πίεση, απευθείας διήθηση ή θρόμβωση της φλέβας. Oφείλεται σε κακοήθεις παθήσεις, κυρίως στον καρκίνο του πνεύμονα και τα λεμφώματα. Καλοήθεις παθήσεις ενοχοποιούνται λιγότερο, ενώ τα τελευταία χρόνια η θρόμβωση της άνω κοίλης αποτελεί ένα ολοένα αυξανόμενο σε συχνότητα αίτιο. Οι κλινικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ερυθηματώδη και πληθωρική εμφάνιση προσώπου και τραχήλου, χαρακτηριστική διάταση των φλεβών του τραχήλου, του κορμού και των άνω άκρων, δύσπνοια, βήχα, θωρακικό άλγος, δυσφαγία, κεφαλαλγία και ζάλη. Η διάγνωση στηρίζεται στην ακτινογραφία θώρακα, την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, τη φλεβογραφία και τη μαγνητική αγγειογραφία, ενώ η ταυτοποίηση της υποκείμενης νόσου συχνά απαιτεί επεμβατικές μεθόδους όπως η βρογχοσκόπηση και η διαθωρακική βιοψία, η μεσοθωρακοσκόπηση και τέλος η ανοικτή βιοψία. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι σύνθετη περιλαμβάνοντας την ακτινοθεραπεία ή/και τη χημειοθεραπεία, τη θρομβολυτική και την αντιπηκτική αγωγή, την τοποθέτηση ενδοαυλικών διαστολέων, τη χειρουργική αποκατάσταση και την υποστηρικτική φροντίδα με τη χορήγηση, συνήθως, στεροειδών και διουρητικών. Η πρόγνωση εξαρτάται κυρίως από τον τύπο και την έκταση της υποκείμενης νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):401—416
Κέντρο Προέλευσης: Πνευμονολογικό Τμήμα, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνω κοίλη φλέβα, απόφραξη, διά­γνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Α. Ζέτος, Πνευμονολογικό Τμήμα, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα • e-mail: zetosa@yahoo.com

Αν. Καπάταης, Δ.Γ. Ζέρβας, Στ. Τίγκας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στις ανεπτυγμένες χώρες, η μη αλκοολικής αιτιολογίας λιπώδης διήθηση του ήπατος αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές χρόνιας ηπατικής νόσου. Σχετίζεται ισχυρά με τις διαιτητικές συνήθειες, την παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Κύριους στόχους της θεραπευτικής προσέγγισης αποτελούν η μείωση του σωματικού βάρους και η διαχείριση των κλινικών συνιστωσών του μεταβολικού συνδρόμου. Η παρούσα ανασκόπηση μελετά τον ρόλο της διατροφής στην εμφάνιση λιπώδους διήθησης του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας και τη συμβολή της διαιτητικής παρέμβασης ως θεραπευτικής στρατηγικής. Ειδικότερα ως προς τα χαρακτηριστικά της διαιτητικής παρέμβασης, παρατίθενται πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα με σκοπό να απαντηθούν τα ακόλουθα ερωτήματα: (a) Ποιο το ελάχιστο ποσοστό μείωσης του σωματικού βάρους που σχετίζεται με βελτίωση των επιπέδων των ηπατικών ενζύμων ή/και του βαθμού λιπώδους διήθησης; (β) Ποιος ο ενδεικνυόμενος ρυθμός απώλειας βάρους; (γ) Ποια η ενδεικνυόμενη σύνθεση της υποθερμιδικής δίαιτας σε θρεπτικά συστατικά;

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):417—431
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Παθολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα», Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λιπώδες ήπαρ μη αλκοολικής αιτιολογίας, λιπώδης διήθηση του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας, παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, ινσουλινοαντίσταση, διαιτητική παρέμβαση, δίαιτα, διατροφή
Αλληλογραφία: Δ.Γ. Ζέρβας, Α΄ Παθολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «H Αγία Βαρβάρα», Δωδεκανήσου 1, 123 51 Αγία Βαρβάρα, Αθήνα • e-mail: d.zervas@windowslive.com

Ι. Αποστολάκης (1), Αδ. Εγγλεζοπούλου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η εκπαίδευση που βασίζεται στις web 2.0 εφαρμογές αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πεδίο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Οι web 2.0 τεχνολογίες περιλαμβάνουν εύχρηστα εργαλεία όπως τα blogs, τα wikis, τα podcasts, τα vidcasts, το facebook, το twitter, το Youtube, τα Flickrs κ.ά. Εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι σε ένα πλαίσιο αυτονομίας, υπό το πρίσμα της επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, αναλαμβάνουν τον έλεγχο της εκπαίδευσής τους και έχουν τη δυνατότητα της συνεργασίας και της συλλογικής νοημοσύνης στη διαδικασία της διά βίου εκπαίδευσης άμεσα, έγκυρα και αποτελεσματικά. Σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι αφενός να αναδείξει πώς οι τεχνολογίες web 2.0 και το κοινωνικό λογισμικό μπορούν να είναι καταλύτες στην ιατρική και νοσηλευτική εκπαίδευση, στην ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων, και αφετέρου να ενθαρρύνει τους λειτουργούς υγείας στη χρήση των κοινωνικών μέσων (social media). Στοχεύει να λειτουργήσει ως κίνητρο χρήσης του κοινωνικού λογισμικού στην εκπαιδευτική διαδικασία στον υγειονομικό τομέα. Η δόμηση αυτοδύναμων εκπαιδευτικών σεναρίων, όπως αυτά παρουσιάζονται στο τέλος της παρούσας εργασίας, βασισμένων σε μαθησιακές στρατηγικές, εστιάζουν στην ενσωμάτωση της επιστημονικής γνώσης μέσα από την πρακτική άσκηση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):432—447
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, (2) Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκoμείο Αττικής, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: web 2.0 τεχνολογίες, ιατρική/νοσηλευτική εκπαίδευση, υγεία 2.0, κοινωνικό λογισμικό στην εκπαίδευση
Αλληλογραφία: Ι. Αποστολάκης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: gapostolakis@esdy.edu.gr

Στ. Γιάτσιου (1), Γρ. Τσουκαλάς (2), Γ. Γάτσος (2), Δ. Πριφτάκης (2), Ελ. Σαραφιανού (2), Κ. Γάτος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Παρουσιάζεται η περίπτωση γυναίκας, 68 ετών, με πολυσυστηματική ατροφία. Η πολυσυστηματική ατροφία είναι μία σχετικά σπάνια παρκινσονική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από ποικίλου βαθμού παρκινσονισμό και δυσλειτουργία της παρεγκεφαλίδας, της φλοιονωτιαίας οδού και του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η διαφοροδιάγνωσή της από τη νόσο του Πάρκινσον και τα υπόλοιπα παρκινσονικά σύνδρομα απαιτεί τη συνδρομή της ακτινολογίας και της πυρηνικής ιατρικής. Η εξέλιξη της εκφυλιστικής νόσου απαιτεί την εγρήγορση του κλινικού ιατρού για την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(6):448—454
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Γενικής Ιατρικής, Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, Λάρισα, (2) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (3) Νευρολογική Κλινική «Άγιος Γεώργιος», Αλυκές Βόλου, Βόλος
Λέξεις Κλειδιά: Πολυσυστηματική ατροφία, παρκινσονικά σύνδρομα, νευροεκφυλιστικές νόσοι, Πυρηνική Ιατρική
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Κ. Ντάλλες (1), Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο υπερθυρεοειδισμός περιλαμβάνει την αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα απευθείας από τον θυρεοειδή, καθώς και από άλλες πηγές εκτός του θυρεοειδούς. Είναι συχνή διαταραχή του θυρεοειδούς που οφείλεται σε ποικίλα αίτια. Μπορεί να είναι αυτοάνοσου αιτιολογίας, να οφείλεται σε αυτόνομη έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών από αυτόνομα ή τοξικά αδενώματα του θυρεοειδούς ή σε φλεγμονή που προκαλεί καταστροφή του παρεγχύματος και, τέλος, από εκτός του θυρεοειδούς παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών, όπως σε έκτοπο θυρεοειδικό ιστό από τις ωοθήκες ή από υπερβολική λήψη θυρεοειδικών ορμονών. Από το ιστορικό και την κλινική εικόνα, ανάλογα με τη σοβαρότητα του υπερθυρεοειδισμού συνήθως υπάρχει απώλεια σωματικού βάρους, ταχυκαρδίες και σπάνια κολπική μαρμαρυγή, κόπωση και μυϊκή αδυναμία με πολύ σπάνια περιοδική παράλυση, εφιδρώσεις, γαστρεντερικές και νευροψυχιατρικές διαταραχές, βρογχοκήλη και άλλα. Τέλος, στη νόσο Graves μπορεί να υπάρχουν εξωθυρεοειδικές εκδηλώσεις, όπως είναι η οφθαλμοπάθεια και το προκνημιαίο μυξοίδημα. O εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει τη μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, όπου η Τ3 και η Τ4 είναι αυξημένες, σπάνια η Τ4 είναι φυσιολογική, και η TSH ανεσταλμένη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):319—332
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Φυσική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθή­να, (2) Ενδο­κρι­νο­λογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Κοργια­λένειο-Μπενάκειο» ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Yπερθυρεοειδισμός, νόσος Graves, τοξική πολυοζώδης βρογχοκήλη, τοξικό αδένωμα, θυρεοειδίτις
Αλληλογραφία: I. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Α. Βάσση, Γ. Μίχα, Α. Μελισσάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η οξεία πνευμονική βλάβη (Transfusion Related Acute Lung Injury, TRALI) και η κυκλοφορική υπερφόρτωση (Transfusion Related Circulatory Over­load, TACO), που σχετίζονται με τη μετάγγιση αίματος και παραγώγων, αποτελούν δύο δυσδιάκριτα σύνδρομα. Τα κριτήρια διάγνωσης παρέμειναν ασαφή έως το 2004, ενώ πρόσφατα διαλευκάνθηκαν οι ορισμοί κλασικό και όψιμο TRALI. Σύμφωνα με τον FDA, το έτος 2010, το TRALI αποτέλεσε την πρώτη και το TACO τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά από μετάγγιση. Το πνευμονικό οίδημα που εκδηλώνεται, στο μεν TRALI οφείλεται σε αυξημένη τριχοειδική διαπερατότητα με κλινική εικόνα οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας (ARDS), στο δε TACO είναι καρδιογενές, υδροστατικό, με συμπτώματα συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Οι πιθανοί παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί του TRALI περιλαμβάνουν την αντίδραση αντιγόνου-αντισώματος, τη μετάγγιση βιολογικά δραστικών μεσολαβητών και την υπόθεση του «διπλού χτυπήματος». Στη διαφορική τους διάγνωση βοηθά η κλινική εξέταση, ο απεικονιστικός και ο εργαστηριακός έλεγχος, χωρίς σημαντική υπεροχή κάποιας μεθόδου. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η πρόληψη εμφάνισής τους μέσω κατάλληλης επεξεργασίας των παραγώγων αίματος, επιλογής υποψηφίων αιμοδοτών-ληπτών για το TRALI και του ρυθμού χορήγησης αίματος και παραγώγων για το TACO. Η θεραπεία και των δύο συνδρόμων είναι κυρίως υποστηρικτική. Η έγκαιρη και σωστή διάγνωση αποτελεί το καθοριστικότερο βήμα στην αντιμετώπισή τους.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):333—341
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ΑΟΝΑ «O Άγιος Σάβ­βας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πνευμονικό οίδημα, οξεία πνευμονική βλάβη, κυκλοφορική υπερφόρτωση, μετάγγιση αίματος και παραγώγων
Αλληλογραφία: Α. Βάσση, Δημητρακοπούλου 11, 121 34 Περιστέρι, Αθήνα • e-mail: applevass@yahoo.gr

Ευ.Π. Δημακάκος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το λεμφοίδημα –ένα από τα πιο γνωστά και συχνά νοσήματα των λεμφικών παθήσεων– είναι μια σοβαρή και χρόνια νόσος η οποία από τη στιγμή της εμφάνισής της, ειδικότερα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού, δημιουργεί έντονα ψυχολογικά προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αισθητική του άκρου, την κατάθλιψη και την αλλαγή του τρόπου ζωής των ασθενών επηρεάζοντας σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Λεμφοίδημα ονομάζεται η μη φυσιο­λογική συσσώρευση υγρού πλούσιου σε πρωτεΐνες στον μεσοκυτττάριο χώρο, το οποίο δημιουργεί χρόνια φλεγμονή και ίνωση στους υπερκείμενους ιστούς. Το λεμφοίδημα χωρίζεται σε πρωτοπαθές και δευτεροπαθές ενώ η θεραπεία του είναι κυρίως συντηρητική και λιγότερο χειρουργική. Ο στόχος της συντηρητικής θεραπείας είναι να βελτιώσει την κινητικότητα και την αισθητική του άκρου, να προστατέψει από λοιμώξεις και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η καλύτερη όμως θεραπεία του λεμφοιδήματος είναι η προληψή του: όσο πιο γρήγορα αρχίσει η θεραπεία του λεμφοιδήματος τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση του ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):342—346
Κέντρο Προέλευσης: Αγγειολογικό Ιατρείο, Ογκολογική Μονάδα, Γ΄ Παθο­λογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Λεμφοίδημα, καρκίνος μαστού, θεραπεία λεμφοιδήματος
Αλληλογραφία: Ευ.Π. Δημακάκος, Αισώπου 10, 151 22 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

M. Παλαιολόγου (1), Ι. Δελλαδέτσιμα (2), Nτ.Γ. Τηνιακού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
To CD138 (syndecan-1, Sdc-1) ανήκει στην οικογένεια των syndecan, διαμεμβρανικών πρωτεογλυκανών θειικής ηπαρίνης (heparin sulfate proteoglycans, HSPGs), οι οποίες παίζουν ρόλο στις αλληλεπιδράσεις του κυττάρου με άλλα κύτταρα και με το εξωκυττάριο στρώμα. Φυσιολογικά, το CD138 στον ενήλικα εκφράζεται στα επιθηλιακά κύτταρα και στα πλασματοκύτταρα. Η έκφραση του CD138 μεταβάλλεται σε φλεγμονώδεις και ινωτικές νόσους (νεφρίτιδα, αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, ίνωση σε διάφορα όργανα κ.ά.), στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ενώ, επιπλέον, διαδραματίζει ρόλο σε ιογενείς, βακτηριακές και παρασιτικές λοιμώξεις. Το CD138 εμπλέκεται σε κομβικά μονοπάτια μεταγωγής σήματος που διαταράσσονται στην καρκινογένεση και αφορούν στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, την απόπτωση, την αγγειογένεση, τη διήθηση και μετάσταση. Η ιστική ανοσοέκφρασή του (επιθηλιακή και των κυττάρων του στρώματος) μεταβάλλεται σε πολλούς τύπους καρκίνου και σχετίζεται με κλινικο-παθολογοανατομικές παραμέτρους και με την πρόγνωση των ασθενών, ενώ η διαλυτή μορφή του CD138 στον ορό προτείνεται ως δείκτης πτωχής πρόγνωσης για τους ασθενείς με καρκίνωμα του πνεύμονα. Το CD138 αποτελεί ελκυστικό ερευνητικό στόχο για την ανάπτυξη αντικαρκινικής θεραπείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(5):347—361
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας, (2) Α΄ Εργα­στήριο Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: CD138, syndecan-1, καρκίνωμα, φλεγμονή, διήθηση, μετάσταση, απόπτωση, αγγειογένεση, πρόγνωση
Αλληλογραφία: Ντ.Γ. Τηνιακού, Εργαστήριο Ιστολογίας-Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μ. Ασίας 75, 115 27 Γουδή, Αθήνα • e-mail: dtiniak@med.uoa.gr

Στ.Κ. Αρχοντάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ενημέρωση της ιατρικής κοινότητας σχετικά με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 15189: 2007 και η παράθεση σύντομων και περιεκτικών κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του προτύπου στην καθημέρα εργαστηριακή πράξη. Έγινε ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με την εφαρμογή του προτύπου ISO 15189: 2007 και παράλληλα μια συνοπτική αναφορά στη μέχρι τώρα εμπειρία από την εφαρμογή του Προτύπου στα πρώτα κλινικά εργαστήρια στη Χώρα μας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μελέτη των απαιτήσεων του προτύπου σχετικά με την Οργάνωση και Διοίκηση, το Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας, τον Έλεγχο Εγγράφων, τη χρήση εργαστηρίων δεύτερης γνώμης, τη διαχείριση των προμηθειών, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, τη διαχείριση παραπόνων και μη συμμορφώσεων, τη λήψη προληπτικών και διορθωτικών ενεργειών. Την τήρηση τεχνικών αρχείων, τη διενέργεια εσωτερικών ελέγχων, το προσωπικό του Εργαστηρίου, τους χώρους και τις περιβαλλοντικές συνθήκες εργασίας, τον εξοπλισμό του εργαστηρίου, τις προαναλυτικές, αναλυτικές και μετααναλυτικές διαδικασίες και τέλος την αναφορά αποτελεσμάτων. Το διεθνές πρότυπο ISO 15189:2007 αποτελεί ένα διεθνές μνημόνιο για την Ποιότητα των Κλινικών Εργαστηρίων. Η εφαρμογή του στη xώρα μας έχει ακόμα προαιρετικό χαρακτήρα, ωστόσο αποτελεί μία εκ των πραγμάτων υποχρέωση των εργαστηρίων, αυτών που θέλουν να ενταχθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα και αποδοτικότερα στο σύγχρονο ευρωπαϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Κυτταρολογικό Εργαστήριο, 401 ΓΣΝΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πιστοποίηση, διαπίστευση, κλινικά εργαστήρια, ISO 15189:2007
Αλληλογραφία: Στ. Αρχοντάκης, Ξενίας 1, 121 37 Περιστέρι Αθήνα • e-mail: fourfouras@yahoo.com

Δ. Πριφτάκης, Ν. Κρητικός, Γ. Τσουκαλάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
To MIBG είναι ένα ανάλογο της νορεπινεφρίνης το οποίο προσλαμβάνεται από τους προσυναπτικούς υποδοχείς επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης των μεταγαγγλιακών αδρενεργικών νευρώνων. Η κατανομή του μας επιτρέπει να απεικονίσουμε όργανα με πλούσια συμπαθητική νεύρωση, όπως η καρδιά. Οι ερευνητές παρατήρησαν πως ασθενείς με νόσο Parkinson παρουσίαζαν ελαττωμένη πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου 123Ι-MIBG στο σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου. Αυτό τους οδήγησε στη μελέτη του αν η μέθοδος αυτή μπορεί να αποβεί χρήσιμη ως συμπληρωματικός ή αναπληρωματικός δείκτης για τη νόσο του Parkinson. Η νόσος του Parkinson είναι μία σχετικά συχνή νευροεκφυλιστική ασθένεια σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών με σοβαρά κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα. Η διάγνωσή της τίθεται από την κλινική εικόνα. Το χαρακτηριστικό της παθολογοανατομικό εύρημα είναι η ανεύρεση σωματίων Lewy, που είναι παθολογικά συσσωρεύματα α-συνουκλεΐνης, στους νευρώνες. Η διαφορική της διάγνωση από άλλες συνουκλεϊνοπάθειες και ταυοπάθειες είναι συχνά δυσχερής. Το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με 123Ι-MIBG είναι μία μέθοδος η οποία είναι αρκετά ασφαλής και αξιόπιστη ως συμπληρωματική εξέταση στη διάγνωση της νόσου Parkinson, στη διαφορική της διάγνωση από άλλα παρκινσονικά σύνδρομα και στην πρόγνωση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Πυρηνικής Ιατρική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου, MIBG, νόσος Parkinson, άνοια, συνουκλεϊνοπάθειες, ταυοπάθειες, σωμάτια Lewy
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Ι. Κώστογλου-Αθανασίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η μελατονίνη είναι ορμόνη που παράγεται από το κωνάριο ή επίφυση. Η ορμόνη συν­τίθεται χημικά και σήμερα χρησιμοποιείται στη θεραπευτική. Οι θεραπευτικές εφαρμογές της μελατονίνης είναι πολλές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του ύπνου, για την αντιμετώπιση της αϋπνίας και για την αντιμετώπιση του delayed sleep phase syndrome. Η μελατονίνη χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του jet lag, δηλαδή της διαταραχής του οργανισμού που παρατηρείται μετά από μακρές πτήσεις κατά την άφιξη στον τόπο προορισμού για πτήσεις κατά τις οποίες διασχίζονται μέχρι 8 ζώνες χρόνου και προ και μετά την πτήση όταν διασχίζονται >8 ζώνες χρόνου. Η ορμόνη είναι ένα φυσικό ισχυρό αντιοξειδωτικό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιοξειδωτικό. Φαίνεται ότι έχει αντιγηραντική δράση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αυτή τη δράση της. Η μελατονίνη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στη θεραπευτική του καρκίνου, προληπτικά για την πρόληψη της εμφάνισης καρκίνου και συμπληρωματικά, ως συμπληρωματική θεραπεία σε άλλες μορφές θεραπείας του καρκίνου και για την πρόληψη της εμφάνισης επιπλοκών από τις θεραπείες αυτές. Μελλοντικά, η ορμόνη φαίνεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπευτική της νόσου Alzheimer για την αναστολή της προόδου της νόσου και ως θεραπεία για την πρόληψη της σηπτικής καταπληξίας, λόγω της ανοσοενισχυτικής δράσης της.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):243—249
Κέντρο Προέλευσης: Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝ Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο», ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μελατονίνη, θεραπευτική δράση, αϋπνία, jet lag, καρκίνος, αντιγήρανση
Αλληλογραφία: Ι. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σημαντικές γνώσεις προέκυψαν πρό­σφατα σχετικά με τους πολύπλοκους μηχανισμούς ομοιοστασίας του ασβεστίου και του φωσφόρου από τις 3 ορμόνες (ΡΤΗ, βιταμίνη D, FGF23). Συνοπτικά η ΡΤΗ αυξάνεται επί ελάττωσης του ασβεστίου και αύξησης του φωσφόρου, και ελαττώνεται επί αύξησης του ασβεστίου, της 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνης D και πιθανόν και του FGF23. Aυξάνει την οστεοβλαστική δραστηριότητα (έμμεσα την οστεοκλαστική) και την 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D, ελαττώνει τη σωληναριακή επαναπορρόφηση του φωσφόρου και αυξάνει εκείνη του ασβεστίου με τελικό αποτέλεσμα αύξηση του ασβεστίου και ελάττωση του φωσφόρου στο αίμα. Η 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D αυξάνεται από την ΡΤΗ και ελαττώνεται από το ασβέστιο, τον φώσφορο και τον FGF23. Aυξάνει την εντερική απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου και τον FGF23 και ελαττώνει την ΡΤΗ, με τελικό αποτέλεσμα αύξηση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα. Ο FGF23 αυξάνεται από τον φωσφόρο και την 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D και ελαττώνεται από το ΡΗΕΧ και την DMP1. Προκαλεί φωσφορουρία, ελάττωση της 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνης D και πιθανόν και της ΡΤΗ. Διαταραχές των πολύπλοκων διαδικασιών ομοιοστασίας του ασβεστίου και του φωσφόρου από παθολογικές μεταλλάξεις εμπλεκομένων γονιδίων ερμηνεύουν την αιτιοπαθογένεια πλήθους νόσων ή συνδρόμων, όπως οι διαταραχές της παραθυρεοειδικής λειτουργίας, οι κληρονομικές μορφές ραχίτιδας και οι σπάνιες διαταραχές της αναπτύξεως του σκελετού ή ασβεστώσεων, και αυξάνουν τις ελπίδες για αποτελεσματική αντιμετώπισή τους στο άμεσο μέλλον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):250—262
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ασβέστιο, φωσφόρος, παραθορμόνη (ΡΤΗ), βιταμίνη D [1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D και 25(ΟΗ)βιταμίνη D], αυξητικός παράγοντας ινοβλα­στών (FGF23), φωσφοροτονίνες (PHEX, DMP1, FGF7, sFRP-4), ογκογονίδια, ενδοκρινικά σύνδρομα, κληρονομικές ραχίτιδες
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Α. Καρράς (1), Α. Σακκάς (1), Μ. Σταματάκος (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η οστική εντόπιση της εχινοκοκκίασης είναι πολύ σπάνια νόσος και ως εκ τούτου απαιτείται αυξημένου βαθμού υποψία από τον θεράποντα ιατρό προκείμενου να γίνει πρώιμη διάγνωση και άρα αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της. Πρόκειται για παρασιτική νόσο που προκαλείται κυρίως από τον ταινιοσκώληκα Echinococcus granulosus. Έχει ιδιαίτερη προτίμηση στο ήπαρ και στους πνεύμονες, ενώ στα οστά είναι σπάνια. Η οστική εντόπισή της είναι συνήθως δευτερογενής λόγω της αιματογενούς διασποράς της νόσου. Οι κλινικές εκδηλώσεις, οι ορολογικές δοκιμασίες και ο απεικονιστικός έλεγχος μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση, στη διαφορική διάγνωση και τέλος στη θεραπεία της νόσου τόσο φαρμακευτικής όσο και χειρουργικής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):263—267
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ορθοπαιδική Κλινική, (2) Χειρουργική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, Καρδίτσα
Λέξεις Κλειδιά: Echinococcus granulosus, υδατιδική νόσος, εχινοκοκκίαση, οστά, διάγνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Αθ. Καρράς, Υψηλάντου 23, 431 00 Καρ­δί­τσα • e-mail: athanasios.karras@gmail.com

Ε.Π. Χριστοφορίδου, Ε. Ριζά, Κ. Χατζησταύρου, Β. Σκουτέρης, Α. Λινού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανεπαρκής και ακατάλληλη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων (ΙΑ) συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας (ΥΑΕ) στις Υγειονομικές Μονάδες (ΥΜ). Στην παρούσα εργασία αρχικά παρουσιάζεται το ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων από τη σκοπιά της ΥΑΕ και ειδικότερα σχετικά με τους τραυματισμούς από αιχμηρά-μολυσματικά αντικείμενα. Το προσωπικό των ΥΜ, καθώς και οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας-διάθεσης των αποβλήτων εκτίθενται στον κίνδυνο μόλυνσης από ΙΑ. Η κρισιμότητα του ζητήματος αναδεικνύεται από πρόσφατες διεθνείς μελέτες. Σύμφωνα με την ΠΟΥ το 2000, 21.000.000 άνθρωποι μολύνθηκαν από τον HBV (32% των νέων μολύνσεων παγκοσμίως), 2.000.000 από τον HCV (40%) και 260.000 από τον HIV (5%) εξαιτίας πλημμελούς διαχείρισης IA με συνέπεια 49.000, 24.000 και 210.000 θανάτους αντίστοιχα (WHO 2004). Επιπλέον, το 40% των κρουσμάτων ηπατίτιδας Β και C των επαγγελματιών υγείας οφείλεται σε επαγγελματική έκθεση και κυρίως σε τραυματισμούς από αιχμηρά αντικείμενα, κυρίως βελόνες. Στην παρούσα μελέτη, παρουσιάζεται το συναφές νομοθετικό πλαίσιο με έμφαση στις ελλείψεις της κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ) ΗΠ/37591/2031/2003 και συγκρίνεται η ΚΥΑ με την πρόσφατη Οδηγία 2010/32/ΕΕ σχετικά με την πρόληψη των τραυματισμών από αιχμηρά αντικείμενα στον νοσοκομειακό και υγειονομικό τομέα. Τέλος, γίνεται επισκόπηση των φορέων με αρμοδιότητα διενέργειας ελέγχων στις ΥΜ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):268—284
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατι­στικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αιχμηρά αντικείμενα, ιατρικά από­βλητα, ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία, νομοθεσία
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Μ. Aσίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Αθ. Βήτας (1), Π. Τηλαβερίδης (2), Ι. Σοκολάκης (3), Χ. Σεμερτζίδης (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της μελέτης είναι η αξιολόγηση των τοπικών εγχύσεων βεταμεθαζόνης-λιδοκαΐνης σε δύσκολες περιπτώσεις ασθενών με οσφυαλγία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Συμπεριελήφθησαν 104 διαδοχικοί ασθενείς, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες με βάση το υλικό της έγχυσης που έγινε στο σημείο της μέγιστης έντασης του πόνου στην οσφυϊκή μοίρα: (α) ομάδα ενεργού θεραπείας (ΟΕΘ), όπου χορηγήθηκε βηταμεθαζόνη+λιδοκαΐνη+ενέσιμο ύδωρ και (β) ομάδα εικονικής παρέμβασης (ΟΕΠ), όπου χορηγήθηκε μόνο ενέσιμο ύδωρ. Επρόκειτο για τυχαίο δείγμα πληθυσμού που είχε εξαντλήσει τις συντηρητικές θεραπευτικές συστάσεις ή που δεν μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει. Μετρήθηκε η ένταση του πόνου πριν και μετά την έγχυση με τη χρήση δεκαβάθμιας αναλογικής κλίμακας αυτοαξιολόγησης του πόνου από τον ασθενή. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Βρέθηκε ότι στην ΟΕΘ η ένταση του πόνου μειώθηκε σημαντικά λίγα λεπτά μετά την οσφυϊκή έγχυση από 7,47±1,4 σε 4,52±1,1, P<0,003, κάτι που δεν συνέβη στην ΟΕΠ (μείωση από 7,61±1,3 σε 6,84±1,2, P=NS). Σε παρόμοια επίπεδα καταγράφηκαν τα αποτελέσματα που αφορούσαν στον χρόνο αποθεραπείας και την αποκατάσταση της λειτουργικής ικανότητας των ασθενών (4,25±0,6 ημέρες για τους ασθενείς της ΟΕΘ και 9,8±3,7 ημέρες αντιστοίχως για αυτούς της ΟΕΠ, P<0,0001). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η οσφυϊκή ενεσοθεραπεία που εφαρμόστηκε προσφέρει σημαντικά αναλγητικά οφέλη σε ασθενείς με επίμονη οσφυαλγία, επιφέροντας γρήγορη επάνοδο στην εργασία και τις προηγούμενες ασχολίες. Χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ασφάλειας, ενώ το συνολικό θεραπευτικό κόστος είναι ελάχιστο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):285—301
Κέντρο Προέλευσης: (1)Περιφερειακό Ιατρείο Δοξάτου, Κέντρο Υγείας Προ­­σο­τσάνης, (2)Ορθοπαιδική Κλινική, ΓΝ Δράμας, (3)Περιφερειακό Ιατρείο Σιδηρονέρου,(4) Β΄ Παθολογική Κλινική, ΓΝ Δράμας
Λέξεις Κλειδιά: Οσφυαλγία, τοπική έγχυση, βηταμεθαζόνη, λιδοκαΐνη
Αλληλογραφία: Αθ.Γ. Βήτας, Σωτήρος 3, 661 00 Δράμα • e-mail: athanasiosgvitas@yahoo.gr

Γ. Τσουκαλάς, Λ. Βελλόπουλος, Δ. Πριφτάκης, Ν. Κρητικός, Α. Ζάγκλης, Ε. Σαραφιανού, Ν. Μπαζιώτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η δευτεροπαθής υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια (ΔΥΠΟ) ή σύνδρομο Marie-Bamberger, είναι ένα σπάνιο παρανεοπλασματικό σύνδρομο, με άγνωστο παθογενετικό μηχανισμό, που συναντάται συχνότερα σε μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC). H διάγνωση επιβεβαιώνεται από την παρουσία πληκτροδακτυλίας και αρθραλγίας κατά την κλινική εξέταση, και περιοστίτιδος στο σπινθηρογράφημα οστών. Το σύνδρομο γενικώς λύεται με αντιμετώπιση της υποκείμενης κακοήθειας. Οι επιλογές συμπτωματικής αντιμετώπισης, συμπεριλαμβανομένων των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών παραγόντων, της οκτρεοτίδης, των διφωσφονικών και της χειρουργικής αντιμετώπισης προκαλούν συχνά δίλημμα για τους ιατρούς. Παρουσιάζουμε μια περίπτωση ασθενούς με NSCLC, που έπασχε από δευτεροπαθή υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια, αντιμετωπίστηκε με διφωσφονικά και τα συμπτώματά του μειώθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(4):302—306
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Δευτεροπαθής υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια, σύνδρομο Marie-Bam­berger, μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, παρανεοπλασματικό σύνδρομο, σπινθηρογράφημα οστών
Αλληλογραφία: Δ. Πριφτάκης, Ξενοκράτους 41, 106 76 Αθήνα • e-mail: d84priftakis@gmail.com

Στ.Θ. Λιάτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA), μαζί με την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή (EASD) εξέδωσαν τον Απρίλιο του 2012 νέες συστάσεις (θέσεις) για την αντιμετώπιση της χρόνιας υπεργλυκαιμίας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η ανάγκη για την επικαιροποίηση των συστάσεων προέκυψε από τη διαρκή δημοσιοποίηση νέων πληροφοριών και τη χρησιμοποίηση αρκετών νέων φαρμάκων έναντι της υπεργλυκαιμίας που τέθηκαν τα τελευταία χρόνια στην κυκλοφορία. Ο νέος αλγόριθμος χαρακτηρίζε­ται από τη σημασία που προσδίδει στην εξατομίκευση της θεραπείας καθώς σε ολόκληρο το κείμενο γίνεται πράγματι προσπάθεια, για πρώτη φορά, να προσαρμοσθούν, κατά το δυνατόν, οι οδηγίες με βάση τις ανάγκες των ασθενών. Στον νέο θεραπευτικό αλγόριθμο προτείνονται τέσσερα πρακτικά θεραπευτικά βήματα. Καθένα από αυτά πρέπει να συνδυάζεται απαραιτήτως με συντονισμένη προσπάθεια υγιεινοδιαι­τητικής παρέμβασης. Στο πρώτο βήμα συνιστάται η χορήγηση μετφορμίνης. Στο δεύτερο και τρίτο βήμα η μετφορμίνη συνδυάζεται με ένα ή δύο ακόμη φάρμακα, αντίστοιχα. Η επιλογή του δεύτερου και τρίτου φαρμάκου γίνεται κυρίως με βάση τις επιμέρους ιδιότητες της κάθε ουσίας σε συνάρτηση με τα κλινικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του εκάστοτε ασθενούς. Στο τέταρτο βήμα συνιστάται η χορήγηση ινσουλίνης (εφόσον αυτή δεν έχει επιλεγεί στο δεύτερο ή τρίτο στάδιο). Η εντατικοποίηση της ινσουλινοθεραπείας αποτελεί το τελικό στάδιο της αντιμετώπισης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Διαβητολογικό Κέντρο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Υπεργλυκαιμία, διαβήτης τύπου 2, συστάσεις, κατευθυντήριες οδηγίες
Αλληλογραφία: Στ.Θ. Λιάτης, Α΄ Προπαιδευτική Παθολο­γική Κλινική, Διαβητολογικό Κέντρο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αγίου Θωμά 17, 115 27 Αθήνα • e-mail: s.liatis@yahoo.com

Γ. Τσουκαλάς, Μ. Καραμάνου, Λ. Βλαδίμηρος, Φ. Μαρινέλη, Γ. Ανδρούτσος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο έλληνας γιατρός Παύλος Ιωάννου το 1861 κατά τη μετεκπαίδευσή του στη χειρουργική στη Βιέννη, πραγματοποίησε σε γυναίκα 36 ετών ολική μαστεκτομή για καρκίνο. Την περίπτωση αυτή δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 1861 σε Ελληνικό περιοδικό. Η επέμβαση αυτή του Ιωάννου αποτελεί την πρώτη δημοσιευμένη εγχείρηση για καρκίνο μαστού της νεοελληνικής βιβλιογραφίας. Στην εργασία μας παρουσιάζουμε αυτή την ενδιαφέρουσα περίπτωση και σημειώνουμε στιγμιότυπα και πληροφορίες από τη ζωή και το επιστημονικό έργο του καθηγητή Παύλου Ιωάννου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):183—186
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καθηγητής Παύλος Ιωάννου, μαστεκτομή, Νοσοκομείο των Αφροδισίων Nοσημάτων, Josef Hyrtl, Μαιευτήριο Αθηνών «Αλεξάνδρα»
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγ­κρά­τι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

E. Kατιρτζόγλου, Α.Μ. Πολίτης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στις ανοϊκές συνδρομές και επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις τόσο στους ασθενείς όσο και στους φροντιστές. Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα θεωρούνται από τις σοβαρές αιτίες επιβάρυνσης των συγγενών των ασθενών με άνοια και την πλέον σημαντική παράμετρο επιδείνωσης της ποιότητας ζωής των ίδιων των ασθενών. Ο επιπολασμός των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων αγγίζει το 90%, ενώ το κάθε νευροψυχιατρικό σύμπτωμα εμφανίζει διαφορετικά ποσοστά επιπολασμού στα διαφορετικά είδη άνοιας, αλλά και διαφορετικό τρόπο κλινικής έκφρασης. Κατατάσσονται σε πέντε κύριες κατηγορίες: επιθετικότητα, κατάθλιψη, απάθεια, αυξημένη κινητική δραστηριότητα, ψύχωση. Η υπερθυμία, οι διατροφικές αλλαγές και οι διαταραχές ύπνου δεν εντάσσονται σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες αλλά αποτελούν εξίσου σημαντικά νευροψυχιατρικά συμπτώματα. Η πορεία τους ποικίλλει και είναι ανεξάρτητη από τη σταδιακή έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Νευροπαθολογικές και λειτουργικές νευροαπεικονιστικές μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία των συμπεριφορικών διαταραχών συνδέεται με συγκεκριμένες περιοχές εγκεφαλικής δυσλειτουργίας και εκφύλισης. Αν και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις αποτελούν την πρώτη επιλογή για την αντιμετώπισή τους, ωστόσο μεγάλη είναι η ποικιλία των φαρμακευτικών σκευασμάτων που έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):195—208
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Ψυχογηριατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Nευροψυχιατρικά συμπτώματα, άνοια
Αλληλογραφία: A.Μ. Πολίτης, Μονάδα Ψυχογηριατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 74, 115 28 Αθήνα • e-mail: apolitis@med.uoa.gr

Α. Ευθυμίου, Π. Σακκά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι μη φαρμακευτικές θεραπείες στην άνοια έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον όλο και περισσοτέρων επαγγελματιών υγείας και έρχονται να συμπληρώσουν τη φαρμακευτική θεραπεία. Η νοητική εκπαίδευση, η νοητική ενδυνάμωση, η σωματική άσκηση αποτελούν μόνο ένα μέρος των μη φαρμακευτικών θεραπειών για ανθρώπους με Άνοια και Ήπια Νοητική Διαταραχή (ΗΝΔ). Η αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών έχει απασχολήσει τους επαγγελματίες υγείας που δραστηριοποιούνται στον χώρο, ενώ δίδεται έμ­φαση στους μεθοδολογικούς περιορισμούς των ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί. Παρόλ’ αυτά, τα τελευταία χρόνια έχουν διατυπωθεί κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) οι οποίες προτείνουν τις μη φαρμακευτικές θεραπείες ως θεραπεία επιλογής σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):209—213
Κέντρο Προέλευσης: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μνήμη, νοητικές λειτουργίες, νοητική άσκηση, νόσος alzheimer
Αλληλογραφία: A. Ευθυμίου, Μάρκου Μουσούρου 89, 116 36 Αθήνα • e-mail: kentroalz@ath.forthnet.gr

Σ.Γ. Πανουσόπουλος (1), Κ.Μ. Στάμου (2), Ι.Γ. Καραϊτιανός (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι γνωσιακές διαταραχές καθιστούν δυσχερή την επικοινωνία με τον ασθενή, ορθώνοντας εμπόδια στη λήψη του σωστού ιστορικού, τη διάγνωση, αλλά και την αξιολόγηση της πορείας της θεραπείας. Περιπλέκουν επίσης τη φάση ανάρρωσης και αποκατάστασης. Η άνοια, στο ένα άκρο του φάσματος των γνωσιακών διαταραχών, συνδέεται με αυξημένη επίπτωση επιπλοκών, με τους ασθενείς να παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες που καθιστούν απαραίτητη την προσεκτική σχεδίαση και υλοποίηση της χειρουργικής θεραπείας. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκεται η μετεγχειρητική γνωσιακή διαταραχή, μία οντότητα που μέχρι πρότινος συνδεόταν με επεμβάσεις στεφανιαίας παράκαμψης. Εντούτοις, θεωρείται σχετικά συχνό φαινόμενο στους ηλικιωμένους χειρουργικούς ασθενείς με σημαντικές επιπτώσεις για την πορεία της υγείας τους. Η αιτιολογία του παραμένει αντικείμενο έρευνας, ενώ οδηγεί και σε νέες οπτικές θεώρησης του ασθενούς με γνωσια­κές διαταραχές. Οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν χειρουργικό πρόβλημα και είτε ήδη πάσχουν από γνωσιακές διαταραχές είτε τις εμφανίζουν κατά τη διάρκεια της περιεγχειρητικής περιόδου, αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα που αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ιδιαίτερα λόγω της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού. Χρειάζονται λεπτομερείς μελέτες, με σκοπό την αποσαφήνιση του βέλτιστου τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων υγείας που παρουσιάζουν αυτοί οι ασθενείς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):214—217
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», (2) Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, μετεγχειρητική γνωσιακή διαταραχή, χειρουργική
Αλληλογραφία: Σ.Γ. Πανουσόπουλος, Λ. Παστέρ 10, 115 21 Αθήνα • e-mail: akis_pan@yahoo.gr

Ι. Κατσούρη (1), Μ. Τσολάκη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στην καθημερινή κλινική πράξη ο ιατρός καλείται ολοένα και συχνότερα να εκτιμήσει την ικανότητα ενός ατόμου με νόσο Alzheimer (NA) να συνεχίσει ή μη την οδήγηση. Λόγω του αυξανόμενου ποσοστού των ηλικιωμένων με άνοια και των κινδύνων πρόκλησης ατυχημάτων, η εξεύρεση ενός αξιόπιστου εργαλείου αξιολόγησης της οδηγητικής ικανότητας του ατόμου κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντική. Στην εξέταση της ικανότητας οδήγησης έχουν χρησιμοποιηθεί νευροψυχολογικές δοκιμασίες, προσομοιωτές οδήγησης (driving simulators), καθώς και η αξιολόγηση σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης (on-road testing). Τα αποτελέσματα σχετικά με την αξιοπιστία των παραπάνω δοκιμασιών στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης είναι μικτά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(3):218—230
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Εργοθεραπείας, ΤΕΙ Αθήνας, Αθήνα, (2) Γ΄ Νευ­ρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, νόσος Alzheimer, οδήγηση, νευροψυχολογικές δοκιμασίες, προσομοιωτής οδήγησης, αξιολόγηση σε πραγματικές συνθήκες οδή­γησης
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Ν. Σκαρμέας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι αιτίες που προκαλούν τη νόσο Alzheimer (ΝΑ) δεν είναι γνωστές. Φαίνεται ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν 3 γονίδια που μεταδίδονται με πιθανότητα 50% από τους γονείς στα παιδιά. Ωστόσο τα γονίδια αυτά αφορούν στη σπάνια «οικογενή» μορφή της νόσου που αντιπροσωπεύει το 2–3% και που αρχίζει σε πολύ νεαρά ηλικία (π.χ. ηλικία 50, 40 ή και 30 ετών). Γενετικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν κάποιο, αλλά μικρότερο, ρόλο και στη συχνή «σποραδική» μορφή της νόσου από την οποία πάσχει το 97–98% των ασθενών. Ωστόσο, στην παρούσα φάση αλλά και στο άμεσο μέλλον οι γενετικοί αυτοί παράγοντες δεν είναι ούτε πλήρως γνωστοί ούτε τροποποιήσιμοι. Ταυτόχρονα, μη γενετικοί-περιβαλλοντικοί παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου. Οι παράγοντες αυτοί συμπεριλαμβάνουν: ηλικία, φύλο, σύνδρομο Down, καρδιαγγειακούς παράγοντες (διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία), κάπνισμα, τραυματικές κακώσεις, κατάθλιψη, φάρμακα (ορμόνες όπως οιστρογόνα, αντιυπερτασικά, αντιδυσλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη κ.λπ.), παράγοντες επηρεάζοντες το νοητικό απόθεμα (IQ, εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές και κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση κ.λπ.) και διατροφικούς παράγοντες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):92—96
Κέντρο Προέλευσης: Νευρολογική Κλινική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, νόσος Alzheimer, πρόληψη, παράγοντες κινδύνου
Αλληλογραφία: Ν. Σκαρμέας, Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας 72, 115 28 Αθήνα • e-mail: ns@columbia.edu

O. Γκατζήμα, Μ. Τσολάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η παθογένεια της άνοιας είναι πολυ­παρα­γοντική. Ένας πολύ σημαντικός, ωστόσο, παράγοντας κινδύνου στην άνοια είναι η κληρονομικότητα. Στην άνοια που οφείλεται στη Νόσο Alzheimer, υπάρχουν γονίδια υπεύθυνα για την εκδήλωση της ασθένειας στην οικογενή της μορφή, τα οποία είναι το γονίδιο της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (Amyloid Precursor protein, APP) στο χρωμόσωμα 21, το γονίδιο της πρεσενιλίνης 1 (Presenilin 1, PSEN1) στο χρωμόσωμα 14 και το γονίδιο της πρεσενιλίνης 2 (Presenilin 2, PSEN2) στο χρωμόσωμα 1, καθώς και προδιαθεσικά γονίδια στη σποραδική μορφή της, όπως το γονίδιο της Απολιποπρωτεΐνης Ε (Apolipoprotein E-ΑΡΟΕ), το γονίδιο της κλα­στερίνης (CLU), το γονίδιο του υποδοχέα του συμπληρώματος 1 (CR1) και το γονίδιο της πρωτεΐνης Phosphatidylinositol binding clathrin assembly (PICALM). Στην αγγειακή άνοια τα υπεύθυνα γονίδια μπορεί να προδιαθέτουν ή να προστατεύουν από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όπως στο χρωμόσωμα 12 (12p13). Ακόμη το γονίδιο της απακετυλάσης της ιστόνης 9 (HDAC9), καθώς και ένα καινούργιο γονίδιο στο χρωμόσωμα Χ κοντά στο γονίδιο του υποδοχέα των ανδρογόνων (androgen-receptor gene AR) σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου. Στη μετωποκροταφική άνοια τα κυριότερα γονίδια βρίσκονται στο χρωμόσωμα 17 (της πρωτεΐνης microtubule-associated protein tau) (MAPT) και στο χρωμόσωμα 9. Στην περίπτωση της άνοιας με σωμάτια Lewy, υπάρχουν ενδείξεις για το γονίδιο της α-συνουκλεΐνης (SNCA) και της πρεσενιλίνης-1 (PSEN1).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):97—105
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Απολιποπρωτεΐνη Ε, προδιαθεσικά γονίδια, νόσος Alzheimer, APP, PS1, PS2 μεταλλάξεις
Αλληλογραφία: M. Τσολάκη, ΓΝ «Γ. Παπανικολάου», ΑΠΘ, 570 10 Εξοχή, Θεσσαλονίκη • e-mail: tsolakim1@ath.forthnet.gr

Α. Μούγιας, Αθ. Μούγιας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο υψηλός επιπολασμός των ανοϊκών συνδρόμων και η μεγάλη επιβάρυνση που προκαλεί η άνοια στους ασθενείς αλλά και τους φροντιστές τους, καθιστά απαραίτητη την καλή γνώση της συμ­πτωματολογίας των διαφορετικών τύπων άνοιας. Περίπου οι μισοί ασθενείς με άνοια πάσχουν από άνοια τύπου Alzheimer, η οποία θεωρείται πρότυπο άνοιας και έχει μια πιο σταδιακή πορεία στον χρόνο. Ασθενείς με αγγειακή άνοια παρουσιάζουν συχνά εστιακά νευρολογικά σημεία και συμπτώματα και διαφορετική πορεία στον χρόνο. Βέβαια, η διαφοροδιάγνωση της αγγειακής άνοιας από την άνοια τύπου Alzheimer είναι δύσκολη, οι δύο νόσοι συχνά συνυπάρχουν και οι καρδιαγγειακοί παράγοντες αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άνοιας τύπου Alzheimer και όχι μόνο αγγειακής άνοιας. Οι ασθενείς που πάσχουν από άνοια με σωμάτια Lewy παρουσιάζουν παρκινσονισμό, οπτικές ψευδαισθήσεις και ευρεία μεταβολή των γνωστικών τους λειτουργιών. Τέλος, η μετωποκροταφική άνοια εκδηλώνεται σε νεότερους ασθενείς σε σχέση με τους άλλους τύπους άνοιας και συχνά παρουσιάζονται ψυχιατρικές εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκονται μερικές φορές λανθασμένα ως ψυχιατρικά περιστατικά. Η εκπαίδευση των συγγενών πάνω στη συμπτωματολογία του κάθε υπότυπου άνοιας κρίνεται πολύ σημαντική και μπορεί να τους βοηθήσει στη δύσκολη καθημερινότητά τους με τον ανοϊκό ασθενή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):106—111
Κέντρο Προέλευσης: Ψυχο­γη­ριατρική Εταιρεία «Ο Νέστωρ», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, νόσος του Alzheimer, αγγειακή άνοια, άνοια με σωμάτια Lewy, μετωποκροταφική άνοια
Αλληλογραφία: Α. Μούγιας, Ι. Δροσοπούλου 22, 112 57 Αθήνα • e-mail: amougias@gmail.com

Μ. Σιαπέρα (1), Μ. Τσολάκη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σποραδική νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι πολυπαραγοντική και ετερογενής νόσος. Μέχρι σήμερα η διάγνωση είναι κυρίως κλινική. Τα κυριότερα καθιερωμένα κλινικά κριτήρια είναι τα κριτήρια NINCDS-ADRDA (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke-Alzheimer’s Disease and Related Disorders Association) ενώ πρόσφατα προτάθηκαν τα νεότερα κριτήρια από την ομάδα εργασίας του National Institute on Aging και της Alzheimer’s Association. Η ΝΑ μπορεί να προκληθεί από διαφορετικούς μηχανισμούς που όλοι φαίνεται τελικά να καταλήγουν στις ίδιες κοινές χαρακτηριστικές βλάβες της ασθένειας, τις νευροϊνιδιακές αλλοιώσεις και στις β-αμυλοειδικές πλάκες. Επομένως, η αναγνώριση διαφορετικών υποομάδων της νόσου, οι οποίες μπορεί να αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς αιτιο­παθογενετικούς μηχανισμούς, θα μπορούσε να βελτιώσει την ακρίβεια της διάγνωσης, να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών φαρμακολογικών παρεμβάσεων, εξειδικευμένων για την κάθε υποομάδα. Αυτούς τους σκοπούς μπορεί να εξυπηρετήσει η εύρεση και ταυτοποίηση βιολογικών δεικτών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):112—127
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Φαρμακολογίας, (2) Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στο­τέ­λειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Άνοια, Alzheimer, βιολογικοί δείκτες, διαγνωστικά κριτήρια
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Μ. Τσολάκη, Ι. Μαυρουδής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σήμερα η καλύτερη αντιμετώπιση της άνοιας είναι ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής, εκπαίδευσης, νευροαποκατάστασης των ασθενών και συμβουλευτικής των συγγενών-περιθαλπόντων. Για 90 ολόκληρα χρόνια, από τότε που για πρώτη φορά ο Alois Alzheimer περιέγραψε τη νόσο Alzheimer (NA) κλινικά και νευροπαθολογικά, οι ιατροί παρακολουθούσαν τη συνεχή έκπτωση στις νοητικές λειτουργίες, στις καθημερινές δραστηριότητες καθώς επίσης και τις διαταραχές συμπεριφοράς χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν θεραπευτικά. Τα τελευταία 20 χρόνια, κάποια φάρμακα πέρασαν τη δοκιμασία της συμπτωματικής αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας στη ΝΑ και έτσι σήμερα υπάρχει η ευκαιρία φαρμακευτικής αντιμετώπισης της άνοιας ενώ η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση γνώρισε στις μέρες μας, επίσης, μεγάλη πρόοδο. Μέχρι να βρεθούν φάρμακα που θα τροποποιούν τη ΝΑ η καλύτερη χρήση των διαθέσιμων φαρμακευτικών ουσιών είναι πολύ σημαντική. Τα ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί μέχρι σήμερα στην τρέχουσα φαρμακευτική αντιμετώπιση της άνοιας είναι πότε πρέπει να σταματάμε τη φαρμακευτική αγωγή, ποιοι ασθενείς είναι εκείνοι που θα απαντήσουν στην αγωγή, ποιοι βιολογικοί δείκτες θα καθορίσουν αυτή την απάντηση. Μελλοντικά περιμένουμε φάρμακα που θα τροποποιούν τη νόσο, όπως είναι τα εμβόλια, η γενετική θεραπεία και η εφαρμογή των βλαστοκυττάρων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101(2):128—154
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Νευρολογική Κλινική, ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Ιατρική Σχολή, Αρι­στοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Φαρμακευτική αντιμετώπιση, άνοια, νόσος Alzheimer, μελλοντικές θεραπείες
Αλληλογραφία: Μ. Τσολάκη, Δεσπεραί 3, 546 21 Θεσσα­λονίκη • e-mail: tsolakim1@ath. forthnet.gr

Κ.Η. Κοσμάς (1), Δ. Σκληρός (2), Χ. Τσομίδου (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Από το 1985 μέχρι σήμερα πολλές κλινικές μελέτες έχουν γίνει για να εξετάσουν τα αποτελέσματα της χορήγησης ω-3 λιπαρών οξέων στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων. Ο ρόλος των ω-3 λιπαρών οξέων έχει μελετηθεί μεταξύ άλλων στη στεφανιαία νόσο, τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, τη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, την κολπική μαρμαρυγή και τις κοιλιακές αρρυθμίες. Η παρούσα ανασκόπηση σκοπό έχει την παρουσίαση και ανάλυση των κλινικών και επιστημονικών δεδομένων των αφορώντων στον ρόλο των ω-3 λιπαρών οξέων στην καρδιαγγειακή νόσο. Επιπλέον, παρατίθενται ορισμένα στοιχεία που αφορούν στις διαφορές στην καρδιαγγειακή δράση του εικοσιπενταενοϊκού (EPA) και του εικοσιδυεξαενοϊκού οξέος (DHA).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):16—27
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Καρδιολογίας, Ιατρικό Κέντρο Mount Sinai, Ιατρι­κή Σχολή Mount Sinai, Nέα Υόρκη, ΗΠΑ, (2) Πα­θολογικό Τμήμα, «Θεραπευτήριο Υγεία», Αθήνα, (3) Δ΄ Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, εικοσιπενταενοϊκό οξύ, εικοσιδυεξαενοϊκό οξύ, καρδιαγγειακή νόσος
Αλληλογραφία: C.E. Kosmas, 168-24 Powells Cove Blvd., Beechhurst, NY 113 57, USA • e-mail: ckosmas@nyc.rr.com

Αλ. Πολυμέρης (1), Α. Πολυμέρης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, ο οποίος αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου στους άνδρες, ενέχει ιδιαίτερες δυσκολίες. Η εκτίμηση της όξινης προστατικής φωσφατάσης στην αρχή και του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στη συνέχεια συνέβαλαν στην πρώιμη διάγνωση του προστατικού καρκίνου. Με την ευρεία εφαρμογή της μέτρησης του PSA στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) αυξήθηκε σημαντικά η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του προστάτη και παράλληλα σε ένα σημαντικό αριθμό ανδρών έγινε υπερδιάγνωση και ως εκ τούτου υπερθεραπεία. Είναι γεγονός ότι η εκτίμηση του PSA έχει πολλά μειονεκτήματα και δεν μπορεί με ακρίβεια να διαφοροδιαγνώσει τον προστατικό καρκίνο από την καλοήθη υπερπλασία που είναι ιδιαίτερα συχνή στον ανδρικό πληθυσμό. Έτσι προέκυψε η ανάγκη βελτίωσης της διαγνωστικής ακρίβειας του PSA αφενός αλλά και η ανακάλυψη νέων δεικτών της νόσου αφετέρου. Με την παρούσα ανασκόπηση επιχειρείται η καταγραφή των νεότερων δεδομένων που αφορούν στην πρώιμη διάγνωση του προστατικού καρκίνου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):28—38
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Β΄ Ενδο­κρινολογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Kαρκίνος προστάτη, ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), καρκινικοί δείκτες
Αλληλογραφία: A. Πολυμέρης, Καρδίτσης 20, 152 31 Χα­λάνδρι, Αθήνα • e-mail: antonispolymeris@gmail.com

E. Δημακάκος (1), Ι. Καραϊτιανός (2), Ε. Σκληρός (3), Κ. Σουλιώτης (4), Α. Σωτηρόπουλος (5), Κ. Συρίγος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός αυτής της εργασίας ήταν να μελε­τηθούν: (α) πόσο ενημερωμένοι είναι οι ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια για την πάθησή τους, (β) τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία που εμφανίζουν καθώς και (γ) η φαρμακευτική αντιμετώπιση που εφαρμόσθηκε. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήσαμε 224 άτομα τα οποία είχαν φλεβική ανεπάρκεια. Σε όλα τα άτομα δό­θηκε ένα ειδικό ερωτηματολόγιο και έγινε προσω­πική συνέντευξη και εξέταση από την ειδικά για αυτή την έρευνα εκπαιδευμένη ομάδα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι οι ασθενείς έλαβαν τις πρώτες πληροφορίες τους για τη νόσο, κατά το ίδιο ποσοστό, από τους ιατρούς, από τους συγγενείς-φίλους και από τους φαρμακοποιούς. Τα συμπτώματα της χρονίας φλεβικής ανεπάρκειας ήταν πιο έντονα την καλοκαιρινή περίοδο στο 26,8% αλλά ένας στους δύο ασθενείς ανέφεραν ότι τα συμπτώματά τους υπήρξαν καθόλη τη διάρκεια του έτους. Η φαρμακευτική αγωγή που έλαβαν οι ασθενείς περιελάμβανε φλαβονοειδή στο 26% των περιπτώσεων, μη φλαβονοειδή στο 9,5% και τοπικές κρέμες στο 9,5%. Το 76% ανάφερε ότι ήταν ικανοποιημένοι από τη φαρμακευτική αγωγή. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για την ενημέρωση των ασθενών, όπως ενημερωτικές και εκπαιδευτικές ημερίδες και σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες από τα κέντρα που ασχολούνται με τη χρονία φλεβική ανεπάρκεια, ώστε να επιτευχθεί σωστή σχέση και επικοινωνία μεταξύ ιατρού και ασθενούς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):39—45
Κέντρο Προέλευσης: (1)Αγγειολογικό Ιατρείο, ΓΝΝΘΑ «Η Σω­τηρία» (2)Γ΄ Χειρουργική Κλινική, Αντι­καρ­κινικό, Ογκολογικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», (3)Κέντρο Υγείας Νεμέας, (4)Πανε­πιστή­μιο Κοινωνικών Επιστημών, (5)Γ΄ Παθολογική Κλι­νική, ΓΝ Νίκαιας «Άγιος Παντε­λεή­μων»
Λέξεις Κλειδιά: Ευαισθητοποίηση των ασθενών, θεραπεία, πληθυσμιακή μελέτη, χρονία φλεβική ανεπάρκεια
Αλληλογραφία: Ε. Δημακάκος, Αισώπου 10, 151 22 Μα­ρούσι, Αθήνα • e-mail: edimakakos@yahoo.gr

Γ. Τσουκαλάς (1), Α. Κουσούλης (2), Φ. Γεντίμη (3), Α. Τζοβάρας (4), Ι. Τσουκαλάς (5)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1940, στη φτωχή και τότε μαραζωμένη από τον πόλεμο χώρα μας, συντελείται μία από τις πιο σημαντικές στιγμές όσον αφορά στις διακομιδές νεογνών στην Ελλάδα. Το 1947 οι μαίες του «Ιδρύματος Μαρίκα Ηλιάδη Δωρεά Έλενας Ε. Βενιζέλου», η τέως Διευθύνουσα Μαία Χαρά Βογιατζάκη και η μαία Χρυσούλα Μισιρλή-Βατάκογλου, θεωρώντας τη διακομιδή άρρωστων νεογνών καθήκον τους ξεκινούν την πρώτη προσπάθεια «Μεταφοράς Νεογνών». Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη διακομιδή άρρωστων νεογνών της σύγχρονης ιστορίας στον κόσμο. Οι Αμερικανίδες Μαίες της Νέας Υόρκης άρχισαν να κάνουν μεταφορές νεογνών το 1948 και πέρασαν στην Ιστορία της Ιατρικής εσφαλμένα ως οι πρώτες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2012, 101 (1):51—54
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», (2) Σύλλογος Νέων Γιατρών, (3) Ιδιωτικό Μαιευτήριο «Μη­τέρα», (4) Α΄ Παθολογική Ογκολογική Κλινική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (5) Ιδιώτης Ιατρός, Χανιά, Κρήτη
Λέξεις Κλειδιά: Διακομιδή νεογνών, μαιευτήριο «Μαρίκα Ηλιά­­δη», Χαρά Βογιατζάκη, Χρυσούλα Μισιρλή-Βατά­κο­γλου
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (1), Π. Αθανασίου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα αυτοφλεγμονώδη νοσήματα είναι κατηγορία νοσημάτων στα οποία παρατηρείται ενεργοποίηση της ενδογενούς ανοσίας. Τα νοσήματα αυτά χαρακτηρίζονται από επεισόδια οξείας φλεγμονής και είναι σπάνια νοσήματα όπως τα σχετιζόμενα με την κρυοπυρίνη περιοδικά σύνδρομα (cryopyrin associated periodic syndromes, CAPS) και λιγότερο σπάνια όπως ο οικογενής Μεσογειακός πυρετός. Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) είναι αυτοφλεγμονώδης νόσος. Η ενεργοποίηση της οδού της ιντερλευκίνης-1 στον ΣΔ2 οδηγεί στη φλεγμονή των νησιδίων του παγκρέατος και τη συνακόλουθη καταστροφή τους. Η αναστολή της οδού της ιντερλευκίνης-1 στον ΣΔ2 μπορεί μακροπρόθεσμα να προλάβει την καταστροφή τους, την επακόλουθη ανεπάρκεια της ινσουλίνης και τη θεραπευτική ανάγκη χορήγησης ινσουλίνης στη νόσο και βραχυπρόθεσμα να βελτιώσει τη μεταβολική ρύθμιση. Η θεραπευτική χορήγηση παραγόντων που αναστέλλουν την οδό της ιντερλευκίνης-1 έχει αποδειχθεί ότι έχει ενεργό θεραπευτική επίδραση στον ΣΔ2 και βελτιώνει τη μεταβολική ρύθμιση στους ασθενείς. Φαίνεται ότι φάρμακα όπως το anakinra και το canakinumab, που αναστέλλουν την οδό της ιντερλευκίνης-1, θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να βρουν θεραπευτική θέση στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):243—246
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπε­νάκειο» ΕΕΣ, Αθήνα, (2)Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος», Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, αυτοφλεγμονώδη νοσήματα, ιντερλευκίνη-1, anakinra, canakinumab
Αλληλογραφία: Ι. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Κ.Η. Κοσμάς (1), Κ. Φιλίππου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Κατά την τελευταία 25ετία πολλές κλινικές μελέτες έχουν δείξει ισχυρή, αντιστρόφως ανάλογη σχέση, μεταξύ των επιπέδων της HDL-χοληστερόλης και της πιθανότητας ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου. Όμως, μερικά νεότερα κλινικά και επιστημονικά δεδομένα έρχονται να αμφισβητήσουν την καθολική ισχύ του κανόνα ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της HDL-χοληστερόλης στο αίμα, τόσο μικρότερος είναι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος. Τα δεδομένα αυτά προβάλλουν τη σημασία της λειτουργικότητας της HDL ως παράγοντος καθοριστικού του βαθμού της υπό της HDL προσφερομένης καρδιαγγειακής προστασίας. Η λειτουργικότητα της HDL καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το γενετικό υπόβαθρο εκάστου ατόμου αλλά εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως η διατροφή, το κάπνισμα ή και η λήψη ορισμένων φαρμάκων. Λίαν προσφάτως, έχει αποδειχθεί ότι η ικανότητα του ορού του αίματος να προάγει την αποκομιδή της χοληστερόλης από τα μακροφάγα κύτταρα, αποτελεί άριστο μέτρο της λειτουργικότητας της HDL και σχετίζεται ευθέως με τον βαθμό προστασίας έναντι της ανάπτυξης αποφρακτικής στεφανιαίας νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):247—252
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τμήμα Καρδιολογίας, Ιατρικό Κέντρο Mount Sinai, Ιατρική Σχολή, Mount Sinai, Nέα Υόρκη, ΗΠΑ, (2) Ιδιωτικό Ιατρείο, Ν. Ηράκλειο Αττικής, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: HDL, λειτουργικότητα, LDL, χοληστερόλη, τορσετραπίμπη, Apo A-I Milano, καρδιαγγειακά επεισόδια
Αλληλογραφία: C.E. Kosmas, 168-24 Powells Cove Blvd., Beechhurst, NY 113 57, USA • e-mail: ckosmas@nyc.rr.com

Ε.Ε. Δελλαπόρτα, Κ.Ε. Γκούμας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (ΗΟ), σύμφωνα με το τελευταίο consensus του 2011, ορίζεται ως μία χρονία αντιγονοεξαρτώμενη νόσος, που χαρακτηρίζεται από κλινικά συμπτώματα δυσλειτουργίας του οισοφάγου και διήθηση αυτού από ηωσινόφιλα. Απαντάται συνήθως σε Καυκάσιους άρρενες ηλικίας 20 έως 40 ετών και η σχέση της με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) είναι πολύπλοκη, αφού υπάρχει αλληλοεπικάλυψη τόσο κλινικά όσο και ιστολογικά. Η παθογένεια της νόσου είναι υπό μελέτη. Πρόσφατα έχει υποτεθεί ότι αποτελεί μια ανοσολογική απάντηση τύπου 2 των βοηθητικών Τ-λεμφοκυττάρων (Τh-2), μετά από την έκθεση του οισοφαγικού βλεννογόνου σε εισπνεόμενα ή με την τροφή σχετιζόμενα αλλεργιογόνα, σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα. Κλινικά η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί ως δυσφαγία σε στερεά, ενσφήνωση βλωμού, οπισθοστερνικός καύσος, άσθμα, βράγχος φωνής, κινητικές διαταραχές οισοφάγου ή μη ανταποκρινόμενη σε PPI’s ΓΟΠΝ. Η διάγνωση γίνεται ενδοσκοπικά με λήψη βιοψιών (απαιτούνται τουλάχιστον 15 ηωσινόφιλα/κοπ), εφόσον η νόσος περιορίζεται στον οισοφάγο και αποκλεισθούν άλλα νοσήματα με οισοφαγική ηωσινοφιλία. Οι ασθενείς με ΗΟ συνήθως έχουν συνυπάρχουσα αλλεργική προδιάθεση, κυρίως σε τροφές, σε μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Οι θεραπευτικές επιλογές της νόσου είναι: χρονίως δίαιτα, με αποκλεισμό αλλεργιογόνων τροφών από τη διατροφή, χρήση τοπικών κορτικοστεροειδών και ενδοσκοπική διαστολή του οισοφάγου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):253—261
Κέντρο Προέλευσης: Γαστρεντερολογική Κλινική, ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπε­νάκειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, γασ­τρο­οισοφαγική παλινδρόμηση, αλλεργία
Αλληλογραφία: Ε.Ε. Δελλαπόρτα, Ομήρου 24, 151 27 Με­λίσσια, Aθήνα • e-mail: nicmardel@yahoo.co.uk

Δ. Κατρίνης, Κ. Κοτροκόης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα παράσιτα θεωρούνται αναδυόμενα παθογόνα που προκαλούν ανθρώπινες λοιμώξεις. Οι τροφιμογενείς παρασιτικές νόσοι γενικά αναγνωρίζονται δύσκολα και υποεκτιμώνται, εξαιτίας των ανεπαρκών μεθόδων διάγνωσης, καταγραφής και αναφοράς. Ωστόσο, πολλές περιπτώσεις λοιμώξεων σε ανθρώπους έχουν εμφανιστεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής τροφής, η αύξηση στα διεθνή ταξίδια, η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, η άνοδος του ποσοστού των ευπαθών ομάδων πληθυσμού αλλά και τα βελτιωμένα διαγνωστικά εργαλεία είναι μερικοί από τους παράγοντες που σχετίζονται με την αυξημένη επίπτωση και διάγνωση των τροφιμογενών παρασιτώσεων. Τα παράσιτα ποικίλλουν σε μέγεθος, από μονοκύτταροι οργανισμοί (πρωτόζωα) ως και σκώληκες ορατοί κάποιες φορές με το ανθρώπινο μάτι (έλμινθες). Οι ασθένειες δε που προκαλούν μπορεί να είναι από ήπιες ως και σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή. Στην παρούσα ανασκόπηση θα δώσουμε στοιχεία για τα συχνότερα τροφιμογενή παράσιτα, την επιδημιολογία τους, την κλινική εικόνα και θεραπεία των νόσων που προκαλούν, με έμφαση στα μέτρα πρόληψης και ελέγχου. Θα παρέχουμε επίσης και κάποια από τα διαθέσιμα ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):262—274
Κέντρο Προέλευσης: Τομέας Διατροφής και Χρόνιων Νοσημάτων, ΕΣΔΥ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παρασιτικές νόσοι, τροφιμογενής, πρωτόζωα, έλμινθες, διατροφική αλυσίδα, μέτρα πρόληψης
Αλληλογραφία: Δ. Κατρίνης, Μ. Μερκούρη 66, 152 38 Χαλάνδρι • e-mail: dimitriskatrinis@yahoo.com

Ελ. Αναστασάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η προεκλαμψία αποτελεί πολυσυστηματική νόσο που απασχολεί την ιατρική κοινότητα για δεκαετίες τώρα. Η εκτεταμένη έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί δεν έχει διαφοροποιήσει τη συχνότητα της νόσου, αλλά ούτε έχει βελτιώσει σημαντικά τον τρόπο πρόληψής της. Κύριο ανασταλτικό παράγοντα αποτελεί η παθογένεια της νόσου, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Παρόλ’ αυτά, έχουν γίνει σημαντικές ερευνητικές προσπάθειες από μεγάλα ερευνητικά κέντρα για την πρώιμη διάγνωση της νόσου. Η Doppler υπερηχογραφία αποτελεί καλό προγνωστικό δείκτη, καθώς προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την έμβρυο-πλακουντιακή μονάδα. Μεγάλες προοπτικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι αυξημένες αντιστάσεις κατά την Doppler εξέταση των μητριαίων αρτηριών μπορούν να προβλέψουν πρώιμα την πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):275—280
Κέντρο Προέλευσης: Γυναικολογική Κλινική, Ναυτικό Νοσοκομείο, Αθη­νών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Προεκλαμψία, υπέρταση, Doppler μητριαίων αρτηριών, πρόβλεψη
Αλληλογραφία: Ελ. Αναστασάκης, Κουντουριώτου 14, 152 35 Άνω Βριλήσσια, Αθήνα • e-mail: loufty28@yahoo.gr

Ε.Π. Χριστοφορίδου (1), S.N. Kales (2), K. Χατζησταύρου (1), M. Στολτίδη (1), A. Λινού (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η περιοχή των Οινοφύτων ήταν αρχικά αγροτική. Μετά από την έκδοση σειρά διυπουργικών-προεδρικών αποφάσεων που διευκόλυναν την εγκατάσταση βιομηχανιών και επέτρεπαν τη διάθεση των λυμάτων στον Ασωπό ποταμό, μετατράπηκε σε έντονα βιομηχανική με πρόβλημα ρύπανσης κυρίως από βαρέα μέταλλα. Η παρούσα εργασία στόχο έχει τη σκιαγράφηση του ζητήματος της ρύπανσης των πηγών πόσιμου νερού των Οινοφύτων από βαρέα μέταλλα βιομηχανικής προέλευσης και τη σύντομη καταγραφή υφιστάμενων σχετικών μετρήσεων της εγχώριας βιβλιογραφίας αλλά και μέσω αρμόδιων υπηρεσιών. Σύμφωνα με στοιχεία του δήμου το 1996 μετρήθηκε συγκέντρωση Cr+6 ίση με 54 μg/L σε παροχή πόσιμου νερού. Το 2003 σημειώθηκαν 4 μετρήσεις Cr από 50,3 έως 54,9 μg/L. Υπερβάσεις του ανώτατου ορίου για το As σημειώθηκαν κατά τα έτη 2004, 2008 και τον Pb το 2003. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΓΜΕ σε 35 δείγματα ανιχνεύθηκε συγκεντρώσεις Cr+6 ανώτερες των 10 μg/L και ανώτερη τιμή τα 156 μg/L. Επιπλέον, αυξημένες τιμές Ni, As και Pb παρατηρήθηκαν σε θέσεις εκατέρωθεν της κοίτης του Ασωπού και σε περιοχές των Οινοφύτων, Σχηματαρίου και Αυλώνας. Τέλος, μελέτη του Γεωλογικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε υπερβάσεις των ανώτατων ορίων στο Cr και As. Συμπερασματικά, οι αυξημένες συγκεντρώσεις των βαρέων μετάλλων είναι πιθανό αποτέλεσμα της βιομηχανικής ρύπανσης της περιοχής με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):281—287
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Aθήνα, (2) Τμήμα Περιβαλ­λοντικής Υγείας, Harvard School of Public Health, USA
Λέξεις Κλειδιά: Βαρέα μέταλλα, χρώμιο, αρσενικό, μόλυβδος, πόσιμο νερό, Οινόφυτα
Αλληλογραφία: Ε.Π. Χριστοφορίδου, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: echristof@med.uoa.gr

Κ. Στεφανίδης, Δ. Τσιόλιας, Χ. Κολοφούση, Ι. Καλογερόπουλος, Αικ. Ταβερναράκη, Σ. Μπενάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η οξεία διάμεση πνευμονία αποτελεί μία ταχέως εξελισσόμενη νόσο αγνώστου αιτιολογίας. Χαρακτηρίζεται από ιστολογικά ευρήματα διάχυτης κυψελιδικής βλάβης και συνήθως παρουσιάζεται σε προηγουμένως υγιή άτομα. Η περιγραφή των ακτινολογικών ευρημάτων τόσο της ακτινογραφίας θώρακος όσο και της αξονικής τομογραφίας σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είναι περιορισμένη λόγω του μικρού αριθμού περιστατικών. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η περιγραφή των ακτινολογικών ευρημάτων ενός περιστατικού οξείας διάμεσης πνευμονίας, η συσχέτιση της ακτινολογικής εικόνας με τα ιστολογικά στάδια της νόσου καθώς και η σύντομη βιβλιογραφική ανασκόπηση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):288—293
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, ΠΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Οξεία διάμεση πνευμονία, ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία θώρακος
Αλληλογραφία: Κ. Στεφανίδης, Σειρήνων 87, 175 61 Παλ. Φάληρο, Αθήνα • e-mail: kostef77@gmail.com

Ι. Κώστογλου-Αθανασίου, Δ. Στεφανόπουλος, Κ. Τζιώρας, Α. Καρφή

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το σύνδρομο HDR (Hypoparathyroi­dism, Deafness, Renal dysplasia syndrome) ή σύνδρομο Barakat αποτελεί σπάνια κλινικοεργαστηριακή οντότητα που περιλαμβάνει την παρουσία υποπαραθυρεοειδισμού, νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας και νεφρικής δυσπλασίας. Οφείλεται σε μεταλλάξεις του GATA3 γονιδίου που εδράζεται στο ΧΡ.10p15 και κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα τύπο. Παρουσιάζεται ασθενής με κλινική συμπτωματολογία, εργαστηριακά και απεικονιστικά ευρήματα του συνδρόμου HDR ή Barakat. Άνδρας, 51 ετών, Καυκάσιας φυλής, με ιστορικό χρονίας υπασβεστιαιμίας υπό αγωγή, βαρηκοΐας άμφω και απλασίας αριστερού νεφρού, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με υπερτονία κορμού και άκρων και πλήρη έκπτωση επιπέδου συνείδησης. Από τον έλεγχο τεκμηριώθηκε η συνύπαρξη (α) βαριάς υπασβεστιαιμίας και υπερφωσφαταιμίας σε έδαφος σοβαρού υποπαραθυρεοειδισμού, (β) νεφρικής απλασίας με συνοδό χρονία νεφρική ανεπάρκεια και (γ) αμφοτεροπλεύρου νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας. Συνυπήρχε ανεπάρκεια της βιταμίνης D και ήπια υπομαγνησιαιμία. Συμπερασματικά, πρόκειται για σπανιότατο σύνδρομο, άλλη περίπτωση του οποίου δεν υπάρχει περιγεγραμμένη στην ελληνική βιβλιογραφία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(5–6):294—299
Κέντρο Προέλευσης: Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝA «Κοργιαλένειο-Μπε­νάκειο» ΕΕΣ, Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σύνδρομο Barakat, σύνδρομο HDR, υποπαραθυρεοειδισμός, νευροαισθητήριος βαρη­κοΐα, νεφρική δυσπλασία
Αλληλογραφία: Ι. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Δ. Δημητρουλόπουλος, Π. Κατερίνης, Δ. Ξυνόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος (ΗΚΚ) είναι ο 6ος πιο συχνός παγκοσμίως. Αποτελεί την 3η πιο συχνή κοινή αιτία θανάτου σχετιζόμενου με καρκίνο και αντιστοιχεί στο 85% με 90% των πρωτοπαθών καρκίνων του ήπατος. Οι περισσότεροι ασθενείς με ΗΚΚ νοσούν επίσης από συνυπάρχουσα κίρρωση, η οποία αποτελεί και τον βασικότερο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αυτής της κακοήθειας. Έως και το εγγύς παρελθόν, η διάγνωση του ΗΚΚ σχεδόν πάντοτε γινόταν αφού η νόσος ήταν σε προχωρημένο στάδιο και όταν οι ασθενείς ήταν ασυμπτωματικοί και παρουσιάζονταν με διά­φορους βαθμούς έκπτωσης της ηπατικής λειτουργίας. Σε αυτό το σημείο, καμιά θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα ή δεν επέφερε σημαντική αύξηση της επιβίωσης. Στις μέρες μας, το Sorafenib είναι το μόνο εγκεκριμένο συστηματικά χορηγούμενο φάρμακο για τη θεραπεία του προχωρημένου ΗΚΚ και θεωρείται το νέο πρότυπο αναφοράς για τη φροντίδα των ασθενών που διατηρούν επαρκή ηπατική λειτουργία. Πολλοί άλλοι μοριακοί στοχευμένοι παράγοντες βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια κλινικής και προκλινικής ανάπτυξης, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμούς. Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια αυτών των παραγόντων τελούν υπό διερεύνηση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):163—179
Κέντρο Προέλευσης: Γαστρεντερολογική Κλινική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ηπατοκυτταρικός καρκίνος, θεραπεία, sorafenib
Αλληλογραφία: Δ. Δημητρουλόπουλος, Παρνασσού 35, 152 34 Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: dimdim@otenet.gr

Κ. Αθανασάκης (1) Κ. Σουλιώτης (1,2), Γ. Κυριόπουλος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το κάπνισμα έχει αναδειχθεί ως ένας σημαντικότατος παράγοντας θνησιμότητας καθώς η επίπτωσή του παγκοσμίως έχει υπολογισθεί σε περίπου 3 εκατομμύρια θανάτους κατ’ έτος. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι θάνατοι ετησίως που αποδίδονται σε νοσήματα που σχετίζονται αιτιολογικά με το κάπνισμα ανέρχονται σε 500.000 ενώ, στην Ελλάδα σε 20.000. Η επιβάρυνση που προκαλεί στα οικονομικά των συστημάτων υγείας και ασφάλισης υγείας το υψηλό φορτίο νοσηρότητας, καθώς και η σοβαρότητα και πολυπλοκότητα των καταστάσεων υγείας με τις οποίες σχετίζεται αιτιολογικά το κάπνισμα, έχουν απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό τη σχετική επιστημονική συζήτηση τα τελευταία χρόνια. Ερευνητικά ευρήματα καταδεικνύουν ότι η δαπάνη από το κάπνισμα υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ, συνολικά, σε απόλυτες τιμές, η σχετική επιβάρυνση έχει υπολογισθεί ότι ξεπερνά τα 130 δισ. € (τιμές 2000). Στην Ελλάδα οι σχετικές ερευνητικές προσπάθειες είναι περιορισμένες, ωστόσο, αδρές εκτιμήσεις προσεγγίζουν της δαπάνες υγείας ως συνέπεια του καπνίσματος στα 3,3 εκατ. € ετησίως, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 15% περίπου των δαπανών υγείας. Η σημαντική επίπτωση του καπνίσματος στις δαπάνες υγείας στη χώρα μας, υπογραμμίζει την ανάγκη τόσο για τη λήψη μέτρων περιορισμού του, όσο και για την εντατικοποίηση των ερευνητικών προσπαθειών στο πεδίο της οικονομικής αξιολόγησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(2):109—115
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δη­μόσιας Υγείας, (2) Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Λέξεις Κλειδιά: Κάπνισμα, δαπάνες υγείας, κόστος της νόσου, άμεσο κόστος, έμμεσο κόστος, αόρατο κόστος
Αλληλογραφία: Κ. Σουλιώτης, Αμαρ. Αρτέμιδος 36–38, 151 24 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: soulioti@hol.gr

Κ. Βαλεοντής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι πέντε βασικότερες έννοιες της Ορολογίας είναι: το «αντικείμενο», τα «χαρακτηριστικά», η «έννοια», η «κατασήμανση» και ο «ορισμός». Αντικείμενο είναι κάθε τι – ατομικό και μεμονωμένο – αντιληπτό μέσω των αισθήσεων ή συλληπτό μέσω του ανθρώπινου νου. Οι ιδιότητες των αντικειμένων «αφαιρούνται» στον ανθρώπινο νου ως χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά συνδυάζονται με μοναδικό τρόπο και σχηματίζουν μονάδες γνώσης: έννοιες. Οι έννοιες είναι οι νοητικοί αντιπρόσωποι των αντικειμένων. Ως νοητικά κατασκευάσματα για να εξωτερικευθούν χρειάζεται να παρασταθούν με στοιχεία που μπορούν να αποδοθούν με αισθητά μέσα. Δύο τέτοιες παραστάσεις των εννοιών είναι ο ορισμός και η κατασήμανση· ο πρώτος καταδηλώνει την έννοια (την παριστάνει περιγραφικά), ενώ η δεύτερη την υποδηλώνει (την παριστάνει συμβατικά). Το αντικείμενο, τα χαρακτηριστικά, η έννοια, ο ορισμός και η κατασήμανση είναι οι «πρωταγωνιστές της γνώσης». Η συμμετοχή τους αναλύεται σε μια σειρά «δρόμων της γνώσης» τόσο σε ενδογλωσσικό επίπεδο όσο και σε διαγλωσσικό.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):194—205
Κέντρο Προέλευσης: Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ), Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Γνώση, γλώσσα, oρολογία, αντικείμενο, χαρακτηριστικά, έννοια, ορισμός, κατασήμανση, όρος, όνομα, σύμβολο
Αλληλογραφία: Κ. Βαλεοντής, Καραμανλάκη 18, 112 53 Αθήνα • e-mail: valeonti@otenet.gr

Κ. Βαλεοντής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι πέντε βασικότερες έννοιες της Ορολογίας είναι: το «αντικείμενο», τα «χαρακτηριστικά», η «έννοια», η «κατασήμανση» και ο «ορισμός». Αντικείμενο είναι κάθε τι – ατομικό και μεμονωμένο – αντιληπτό μέσω των αισθήσεων ή συλληπτό μέσω του ανθρώπινου νου. Οι ιδιότητες των αντικειμένων «αφαιρούνται» στον ανθρώπινο νου ως χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά συνδυάζονται με μοναδικό τρόπο και σχηματίζουν μονάδες γνώσης: έννοιες. Οι έννοιες είναι οι νοητικοί αντιπρόσωποι των αντικειμένων. Ως νοητικά κατασκευάσματα για να εξωτερικευθούν χρειάζεται να παρασταθούν με στοιχεία που μπορούν να αποδοθούν με αισθητά μέσα. Δύο τέτοιες παραστάσεις των εννοιών είναι ο ορισμός και η κατασήμανση· ο πρώτος καταδηλώνει την έννοια (την παριστάνει περιγραφικά), ενώ η δεύτερη την υποδηλώνει (την παριστάνει συμβατικά). Το αντικείμενο, τα χαρακτηριστικά, η έννοια, ο ορισμός και η κατασήμανση είναι οι «πρωταγωνιστές της γνώσης». Η συμμετοχή τους αναλύεται σε μια σειρά «δρόμων της γνώσης» τόσο σε ενδογλωσσικό επίπεδο όσο και σε διαγλωσσικό.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):194—205
Κέντρο Προέλευσης: Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ), Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Γνώση, γλώσσα, oρολογία, αντικείμενο, χαρακτηριστικά, έννοια, ορισμός, κατασήμανση, όρος, όνομα, σύμβολο
Αλληλογραφία: Κ. Βαλεοντής, Καραμανλάκη 18, 112 53 Αθήνα • e-mail: valeonti@otenet.gr

Α.Α. Τέντες (1), Χ. Καραμβέρη (1), Ο. Κορακιανίτης (2), Κ.Μ. Στάμου (3), Ν. Κουρκουτσάκης (4), Π. Πρασόπουλος (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το μεσοθηλίωμα του περιτοναίου είναι σπάνια κακοήθης νοσολογική οντότητα, η οποία μέχρι πρότινος είχε δυσμενεστάτη πρόγνωση. Η πρόγνωση της νόσου έχει βελτιωθεί σημαντικά με την κατανόηση της βιολογικής συμπεριφοράς της νόσου, τη διενέργεια εκτεταμένης κυτταρομείωσης, η οποία στοχεύει στην εξαίρεση του μακροσκοπικά ορατού όγκου, όπως και τη χορήγηση περιεγχειρητικής ενδοπεριτοναϊκής χημειοθεραπείας, η οποία στοχεύει στην εκρίζωση του μικροσκοπικού υπολειμματικού όγκου. Σκοπός της εργασίας είναι η περιγραφή τεσσάρων περιπτώσεων διάχυτου κακοήθους μεσοθηλιώματος του περιτοναίου, οι οποίες αντιμετωπίσθηκαν με εκτεταμένη κυτταρομειωτική χειρουργική εξαίρεση του όγκου και περιεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):206—210
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργική Κλινική, (2) Αναισθησιολογικό Τμήμα, ΓΝ Διδυμοτείχου, Διδυμότειχο, (3) Χειρουργική Κλινι­κή Βιοκλινική Αθηνών, Αθήνα, (4) Ακτινολογικό Εργα­στήριο, ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης, Αλεξαν­δρούπολη
Λέξεις Κλειδιά: Διάχυτο κακόηθες μεσοθηλίωμα του περιτοναίου, κυτταρομειωτική χειρουργική, περιεγχειρητική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία
Αλληλογραφία: A.Α. Τέντες, Χειρουργική Κλινική, ΓΝ Διδυμοτείχου, 683 00 Διδυ­μότειχο • e-mail: atentes@did-hosp.gr

Κ. Παντελιάς (1), Ν. Παπαϊωάννου (2), Χ. Πιπιλή (1), Ν. Μπακιρτζή (2), Ε. Ντέντα (1), Ε. Γράψα (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανάγκη χειρουργικής επέμβασης στην κοιλιακή χώρα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για ασθενείς σε συνεχή φορητή περιτοναϊκή κάθαρση (ΣΦΠΚ). Η λαπαροσκοπική επέμβαση αποτελεί εναλλακτική λύση. Η παρουσία κακοήθους εξεργασίας του νεφρού αποτελεί επίσης σημαντικό πρόβλημα για τη διατήρηση των ασθενών στη μέθοδο. Με την παρούσα εργασία θα θέλαμε να παρουσιάσουμε την επιτυχή αφαίρεση νεφρού, λόγω κακοήθους εξεργασίας, με λαπαροσκοπική μέθοδο χωρίς την ανάγκη διακοπής της μεθόδου, σε γυναίκα 76 ετών, η οποία βρισκόταν σε θεραπεία με περιτοναϊκή κάθαρση λόγω τελικού σταδίου Χρόνιας Νεφρικής Νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):211—213
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νεφρολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αρε­ταίειο» Νοσοκομείο, (2)Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Νο­σο­κομείο «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χρόνια νεφρική νόσος, κακοήθης εξεργασία νεφρού, περιτοναϊκή κάθαρση
Αλληλογραφία: Κ. Παντελιάς, Οίτης 13, 121 33, Αθήνα • e-mail: drkpantelias@yahoo.com

Γρ. Τσουκαλάς (1), Ε. Πουλάκου-Ρεμπελάκου (1), Μ. Παπαγρηγορίου-Θεοδωρίδου (2), Γ. Τσουκαλάς (3), Γ. Ανδρούτσος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στην Κροτωναία σχολή, την οποία πιθανώς ίδρυσε ο Πυθαγόρας, εκπαιδεύτηκαν αρκετές γυναίκες, οι οποίες έχοντας ίσες ως προς τους άνδρες μαθητές ευκαιρίες εξελίχθηκαν σε διάσημες ιατρούς. Μπορεί αρχικά να έδρασαν ως μαίες-ιατροί, όμως στη συνέχεια έδωσαν τα διαπιστευτήριά τους και σε άλλους τομείς της ιατρικής, όπως την παιδιατρική, την ψυχολογία και τις πρώτες βοήθειες. Ίδρυσαν μάλιστα και γυναικείο «Σύλλογο» φιλοσόφων-ιατρών. Οι περισσότερο γνωστές ήταν η Θεανώ, η Αισάρα, η Τιμύχα, η Μιύα και η Αργινώτη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):214—218
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) A´ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Πανεπιστήμιο Αθηνών, (3) Ιδιώτης ιατρός Χα­νιά
Λέξεις Κλειδιά: Κροτωναία Σχολή, Πυθαγόρας, γυναίκες ιατροί, Θεανώ, Αισάρα
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

E. Σταματοπούλου (1), A. Δημητριάδου (2), Γρ. Τσουκαλάς (3), Π. Τσιαβή (4), Κ. Φωτιάδου (5), Σ. Γιάτσιου (6), Π. Δημητριάδης (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το 1863, μετά από κληροδότημα του Θεαγένη Χαρίση, ιδρύεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης το «Θεαγένειο» Νοσοκομείο. Το «Θεαγένειο» άντεξε στον χρόνο, καταστράφηκε από πυρκαγιά, πέρασε δύο παγκόσμιους πολέμους, αλλά συνεχίζει και λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Ξεκίνησε ως Γενικό Παθολογικό Νοσοκομείο, μετατράπηκε λόγω των πολέμων σε Στρατιωτικό και Χειρουργικό, και τελικά το 1957 μετατρέπεται σε Αντικαρκινικό Ινστιτούτο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(3):219—223
Κέντρο Προέλευσης: (1) A΄ Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Σερρών, Σέρρες, (2)Ακτινολογικό Εργαστήριο, ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη, (3) Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (4) Μικροβιολογικό Εργαστήριο, ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη, (5) Αρχαιολόγος, (6)
Λέξεις Κλειδιά: Θεαγένης Χαρίσης, Θεαγένειο, Αλέξανδρος Συμεωνίδης, Αντικαρκινικό Ινστιτούτο
Αλληλογραφία: Π. Δημητριάδης, Πέτρου Λεβαντή 57, 552 36 Πανόραμα, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη • e-mail: padim12@yahoo.gr

Κ. Αθανασάκης (1,4), Κ. Σουλιώτης (2), Ι. Τούντας (3), Ά. Χατζάκης (4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ασυμμετρία μεταξύ των διαθέσιμων πόρων και των συνεχώς αυξανόμενων υγειονομικών αναγκών, καθιστά απαραίτητη τη συνεχή διαδικασία λήψης αποφάσεων κατανομής των υγειονομικών πόρων, μια διεργασία κοινή για το συνόλο, σχεδόν, των οργανωμένων συστημάτων υγείας διεθνώς. Η διαδικασία αυτή είναι αναγκαίο να υποστηρίζεται από ένα στέρεο μεθοδολογικό πλαίσιο ορθολογικής κατανομής των πόρων, κυρίαρχο ρόλο στον οποίο διαδραματίζουν τα οικονομικά της υγείας και η οικονομική αξιολόγηση των παρεμβάσεων υγείας. Η υπέρταση, ένας από τους σημαντικότερους τροποποιήσιμους παράγοντες επιβάρυνσης του φορτίου νοσηρότητας λόγω μεγέθους και σημασίας, αποτελεί ένα κατ΄ εξοχήν πεδίο εφαρμογής των οικονομικών της υγείας. Υπό το φως της παραπάνω διαπίστωσης, σκοπό της παρούσας κριτικής ανασκόπησης αποτελεί η παρουσίαση της υπερτασικής νόσου υπό την οπτική των οικονομικών της υγείας, με ειδικότερη εστίαση στην οικονομική αξιολόγηση της αντιυπερτασικής θεραπείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημό­σιας Υγείας, Αθήνα, (2) Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Σχολή Κοινωνικών Επι­στη­μών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κόρινθος, (3) Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο
Λέξεις Κλειδιά: Yπέρταση, ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας, οικονομική αξιολόγηση
Αλληλογραφία: K. Aθανασάκης, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: kathanasakis@esdy.edu.gr

Π.Χ. Παπαγιώργης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η εκτεταμένη μελέτη της καρκινογένεσης στο παχύ έντερο την τελευταία 20ετία, έχει επιτρέψει τη σε μεγάλο βαθμό κατανόηση των μηχανισμών που είναι υπεύθυνοι για την εξέλιξη από το φυσιολογικό εντερικό επιθήλιο στον σχηματισμό αδενώματος και τελικά καρκίνου. Έχουν επίσης προσδιοριστεί τα γονίδια των οποίων οι μεταβολές θεωρούνται κομβικά σημεία αυτής της πορείας (γνωστής ως ακολουθία αδενώματος-καρκινώματος). Μέχρι τώρα τρεις διακριτές οδοί καρκινογένεσης έχουν διαπιστωθεί: η χρωματοσωματική αστάθεια (CIN), η μικροδορυφορική αστάθεια του DNA (MSI) και η υπερμεθυλίωση του DNA (CIMP). Οι γενετικές διαφορές αυτών των μηχανισμών αντανακλώνται στους διαφορετικούς φαινοτύπους τους, με διαφορές στις πρόδρομες μορφές, στα παθολογοανατομικά και κλινικά χαρακτηριστικά, και πιθανώς στην πρόγνωση και την ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία (η συσχέτιση των τελευταίων με συγκεκριμένες γονιδιακές και χρωματοσωματικές μεταβολές βρίσκεται σε φάση προχωρημένης κλινικής διερεύνησης). Οι υπάρχουσες σήμερα κλινικές εφαρμογές περιλαμβάνουν τις στοχευμένες θεραπείες στη μεταστατική νόσο με μονοκλωνικά αντισώματα εναντίον συγκεκριμένων γονιδίων (αντι-EGFR και αντι-VEGF). Περιλαμβάνουν επίσης τον προσδιορισμό των περιπτώσεων με κληρονομική μορφή της νόσου, καθιστώντας δυνατή την κατάλληλη παρακολούθηση των ιδίων και των στενών συγγενών τους. Στο μέλλον αναμένεται ότι η εφαρμογή περιεκτικών test πολλαπλών μοριακών δεικτών στα ιστολογικά δείγματα των όγκων, θα καθορίζει την πρόγνωση και θα επιτρέπει την εξατομίκευση της θεραπείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(2):100—112
Κέντρο Προέλευσης: Χειρουργικό Τμήμα, «Ιατρικό Κέντρο» Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Oρθοκολικός καρκίνος, καρκινογένεση, CIN, MSI, CIMP
Αλληλογραφία: Π.X. Παπαγιώργης, Νεοσοίκων 35, 185 36 Πειραιάς • e-mail: ppapagiorg@teiath.gr

Σ. Φιλιππίδου, Α. Βανταράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Για περισσότερο από έναν αιώνα οι εντερόκοκκοι προβληματίζουν τους ερευνητές αφενός ως προς την ταξινόμηση, την παθογονικότητα, την επιδημιολογία, την ανθεκτικότητά τους στα αντιμικροβιακά, και αφετέρου τη διασπορά τους στο περιβάλλον. Οι εντερόκοκκοι αποτελούν μέρος της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας ανθρώπων και ζώων. Έχουν τη δυνατότητα να επιβιώνουν στο υδάτινο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτω από αντίξοες, σε μερικές περιπτώσεις, περιβαλλοντικές συνθήκες. Ιδιαίτερα με την παράλληλη παρουσία άλλων μικροοργανισμών έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσουν γενετικό υλικό, το οποίο περιλαμβάνει γονίδια μολυσματικότητας και ανθεκτικότητας στα αντιμικροβιακά. Οι εντερόκοκκοι αποτελούν σημαντικό δείκτη κοπρανώδους μόλυνσης του περιβάλλοντος και για τον λόγο αυτόν κρίνεται απαραίτητος ο έλεγχός τους στο πόσιμο νερό, στα νερά αναψυχής, καθώς και στα τρόφιμα. Στον άνθρωπο προκαλούν βακτηριαιμία, ενδοκαρδίτιδα και λοιμώξεις του ουροποιητικού, ενώ μπορούν επίσης να απομονωθούν από τραύματα, καθετήρες ή να προκαλέσουν μετεγχειρητικές λοιμώξεις. Μέχρι και τη δεκαετία του ’90, οι ερευνητές πίστευαν πως οι λοιμώξεις αυτές προκαλούνταν κυρίως από εντερόκοκκους της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας των ασθενών. Με την ανάπτυξη μοριακών μεθόδων έχει καταδειχθεί πως μέσο διασποράς τους μπορεί να είναι και το περιβάλλον, γεγονός που καθιστά τη μελέτη της οικολογίας τους και την επιδημιολογική τους επιτήρηση ζωτικής σημασίας έργο για τη Δημόσια Υγεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(2):113—126
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας, Εργαστή­ριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα
Λέξεις Κλειδιά: Εντερόκοκκοι, επιδημιολογία, δημόσια υγεία, περιβαλλοντική επιτήρηση
Αλληλογραφία: A. Βανταράκης, Μονάδα Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας, Εργαστή­ριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών, 265 04 Ρίο, Πάτρα • e-mail: avantar@med.upatras.gr

Χρ. Τεσσερομμάτη, Α. Κώτσιου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα φυτικά παρασκευάσματα επηρεάζουν ουσιαστικά τη λειτουργία του οργανισμού και όταν λαμβάνονται με συμβατική φαρμακευτική αγωγή οι αλληλεπιδράσεις είναι πολύ πιθανές, συνεπώς λανθασμένα πιστεύεται ότι τα φυτά ως θεραπευτικά μέσα είναι ακίνδυνα. Οι ασθενείς συνήθως δεν αναφέρουν τη λήψη φυτικών παρασκευασμάτων υποεκτιμώντας τη σημασία τους, ενώ τα περισσότερα από αυτά δεν είναι γνωστά στους ιατρούς, αφού δεν τα διδάσκονται κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ δύο φαρμάκων μπορεί να αφορούν στη φαρμακοκινητική τους ή τη φαρμακοδυναμική τους. Φυτά που επηρεάζουν (παρεμποδίζουν ή επιταχύνουν) την απορρόφηση είναι τα: ψύλιο-Platango psyllium, αλόη-Aloe Vera, σέννα-Senna alexandrina, κασκάρα-Rhamnus purshiana, λιναρόσπορος-Linum usitatissimum, αλτέα νερομολόχα-Althaea officinalis. Φυτά που επηρεάζουν την κατανομή (εκτόπιση από θέσεις σύνδεσης με πρωτεÀνες) είναι τα: φιλιπέντουλα-Filipendula ulmaria, ιτιά-Salix nigra. Φυτά που επηρεάζουν τον μεταβολισμό (με την αναστολή ή την επαγωγή των ηπατικών ενζύμων) είναι τα: γλυκύριζα-Glycyrrhiza glabra, υπερικό το διάτρητο-Hypericum perforatum ή St. John’s Wort, σίλυβο ή γαϊδουράγκαθο-Silybum marianum. Γενικά ασθενείς υπό αγωγή με φάρμακα στενού θεραπευτικού πλάτους (κυκλοσπορίνη, διγοξίνη, υπογλυκαιμικά, λίθιο, φαινυτοΐνη, προκαϊναμίδη, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και βαρφαρίνη) πρέπει να αποθαρρύνονται να κάνουν χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων φυτικής προέλευσης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(2):127—135
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πα­νε­πιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φάρμακα φυτικής προέλευσης, συνθετικά φάρμακα, μεταβολές δραστικότητας, αλληλεπιδράσεις, αντενδείξεις
Αλληλογραφία: Xρ. Τεσσερομμάτη, Μικράς Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: ctesser@med.uoa.gr

Μ. Γκέλη (1), Σ. Απέργης (1), Ε. Τερζάκης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα τερατώματα αποτελούν το 20% των ωοθηκικών όγκων. Είναι συνήθως κυστικά και περιέχουν συμπαγή στοιχεία. Παρουσιάζονται τρεις περιπτώσεις θηλέων αναπαραγωγικής ηλικίας που προσήλθαν στο Τμήμα μας για υπερηχογραφικό έλεγχο κοιλίας λόγω διογκώσεως στην ελάσσονα πύελο και άλγους που δεν υφίετο με την αναλγητική αγωγή τους τελευταίους μήνες. Τα υπερηχογραφικά ευρήματα ήταν ενδεικτικά κυστικού τερατώματος ωοθήκης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Ακτινοδιαγνωστικό Τμήμα, Μονάδα Υπερηχοτο­μογραφίας, (2) Β΄ Γυναικολογική Κλινική, Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Tεράτωμα, υπερηχογράφημα, ωοθήκη
Αλληλογραφία: M. Γκέλη, Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αμπελόκηποι, Αθήνα • e-mail: myrgel@gmail.com

Γ.Α. Ρηγάτος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Εκτός από τα εθνικά και τα άλλα ποιήματά του ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε και ορισμένα σατιρικά στιχουργήματα, σχολιάζοντας με τον τρόπο του πρόσωπα και καταστάσεις της εποχής και του τόπου του. Ο λόγιος γιατρός Διονύσιος Ροΐδης, άνθρωπος ιδιόρρυθμος, μεγαλομανής και προβληματικός στην καθημερινότητά του, αποτέλεσε αντικείμενο σάτιρας του εθνικού ποιητή. Μαζί με τον Ροΐδη σατιρίζονται και άλλοι γιατροί, αλλά και η ίδια η ιατρική της εποχής, με την πληθώρα των ποικίλων φαρμακευτικών υλικών, το ιδιότυπο γλωσσικό ιδίωμα στη λατινική γλώσσα κ.λπ. Η αποδεικνυόμενη ορθή χρήση των ονομασιών υλικών και σκευασμάτων παραπέμπει στην αναγραφή της συνταγής από γιατρό. Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Πλανίτερο, συμφοιτητή του μετέπειτα Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και φίλο Ιταλών και Ζακυνθινών λογίων και του ίδιου του Σολωμού. Η μελέτη του σολωμικού στιχουργήματος προσφέρει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση των ιατρικών και φαρμακευτικών γνώσεων, αλλά και της κλινικής πρακτικής και της γλώσσας των πρώτων δεκαετιών του 19ου αιώνα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(2):140—145
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρός, συγγραφέας
Λέξεις Κλειδιά: Διονύσιος Σολωμός, Διονύσιος Ροΐδης, Κωνσταντίνος Πλανίτερος, σάτιρα της ιατρικής, «Το Ιατροσυμβούλιον»
Αλληλογραφία: Γ.Α. Ρηγάτος, Φιλονόης 5, 157 73 Ζωγράφου, Αθήνα • e-mail: gerasimosrigatos@yahoo.gr

Γ. Τσουκαλάς (1), Ε. Χωρέμη (2), Α. Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το αρχαίο Ασκληπιείο της νήσου Πεπαρήθου, σημερινή Σκόπελος, ήταν κτισμένο σε ειδυλλιακή τοποθεσία, ένα χιλιόμετρο από τη Χώρα. Η μανία της θάλασσας το έφερε στην επιφάνεια στις αρχές της δεκαετίας 1960. Η ταύτιση του μνημείου έγινε με τη βοήθεια των ευρημάτων και κυρίως αξιοποιώντας την επιγραφή ΑΣΚΛ… μίας ενσφράγιστης κεράμου. Το κεντρικό κτήριο περιβάλλεται από στοά και η συλλατρεία με τον Απόλλωνα και την Άρτεμη ήταν πιθανή. Το μνημείο χρονολογείται στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και αντανακλά τον πολιτισμό των Πεπαρηθίων, αλλά και τη σημασία που απέδιδαν οι πρόγονοί μας στην ολιστική φροντίδα των πασχόντων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(2):146—150
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Επιγραφικό Μουσείο, (3) ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ΥΠΠΟΤ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πεπάρηθος, Σκόπελος, Ασκλη­πιείο
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Ε.Ι. Δήμου, Β.Χ. Παπαδημητρόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Δύο κατηγορίες φαρμάκων είναι εγκεκριμένα για τη θεραπεία της χρονίας ηπατίτιδας Β, οι ιντερφερόνες και τα νουκλεοσ(τ)ιδικά ανάλογα. Λόγω της ευρείας χρήσης των νουκλεοσ(τ)ιδικών αναλόγων και της ανάγκης για μακροχρόνια χορήγηση, η ασφάλειά τους αποτελεί μείζον θέμα. Οι ιντερφερόνες έχουν το πλεονέκτημα της συγκεκριμένης διάρκειας θεραπείας, είναι όμως μέτριας αποτελεσματικότητας, χορηγούνται παρεντερικά και έχουν πολλαπλές ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι πιο συχνές είναι η γριπώδης συνδρομή, η καταστολή του μυελού και οι διαταραχές του ψυχισμού, αντενδείκνυνται δε σε μη αντιρροπούμενη κίρρωση. Τα νουκλεοσ(τ)ιδικά ανάλογα πλεονεκτούν στην από του στόματος χορήγηση, η θεραπεία όμως είναι μακροχρόνια. Η λαμιβουντίνη είναι ασφαλής, έχει όμως υψηλά ποσοστά ιικής αντοχής. Η τελμπιβουντίνη αυξάνει τη CK στο 16% των ασθενών και σπανίως προκαλεί μυοπάθεια, μυοσίτιδα, περιφερική νευροπάθεια. Ο συνδυασμός της με πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη είναι απαγορευτικός λόγω υψηλού ποσοστού περιφερικής νευροπάθειας. Η εντεκαβίρη είναι ασφαλές φάρμακο, με σχεδόν μηδενική ιική αντοχή στους πρωτοθεραπευόμενους ασθενείς, όχι όμως και στους ασθενείς με προηγούμενη θεραπεία ή αντοχή στη λαμιβουντίνη. Προσοχή απαιτείται στη χορήγησή της στη μη αντιρροπούμενη κίρρωση, διότι έχουν ανακοινωθεί περιστατικά γαλακτικής οξέωσης. Η αντεφοβίρη και η τενοφοβίρη λόγω δυνητικής νεφροτοξικότητας απαιτούν τακτικό έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας. Η θεραπεία με τενοφοβίρη έχει συσχετιστεί επίσης με μείωση της οστικής πυκνότητας. Αντοχή στην τενοφοβίρη δεν έχει ανακοινωθεί.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):11—22
Κέντρο Προέλευσης: Ηπατολογική Μονάδα, Γ΄ Παθολογική Κλινική, Νοσο­κομείο «Ερρίκος Ντυνάν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χρονία ηπατίτιδα Β, νουκλεοσ(τ)ιδι­κά ανάλογα, ιντερφερόνη
Αλληλογραφία: Ε.Ι. Δήμου, Παρνασσού 41, 152 34 Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: emd1970@otenet.gr

Μ. Σταματάκος (1), Ν. Παυλέρου (2), Λ. Γρηγοράκος (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το παγκρεατικό συρίγγιο είναι μια μη φυσιολογική επικοινωνία μεταξύ παγκρέατος και άλλων οργάνων λόγω διαρροής των παγκρεατικών εκκρίσεων από τον κατεστραμμένο παγκρεατικό πόρο. Διακρίνεται σε εξωτερικό συρίγγιο, το οποίο επικοινωνεί με το δέρμα μέσω του κοιλιακού τοιχώματος και σε εσωτερικό, το οποίο επικοινωνεί με τα γειτονικά κοιλιακά όργανα ή κοιλότητες. Τα παγκρεατικά συρίγγια μπορεί να προκληθούν από παγκρεατική νόσο, τραύματα ή χειρουργικές επεμβάσεις. Ωστόσο το πιο συχνό αίτιο για τη δημιουργία τους είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις (στομάχου, δωδεκακτύλου, παγκρέατος, σπληνός), με την παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή (Whipple’s) να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας. Η εκτομή του παγκρέατος είναι χειρουργικά μια πολύ απαιτητική διαδικασία, λόγω όμως των πρόσφατων εξελίξεων και της βελτίωσης των συνθηκών στη χειρουργική του παγκρέατος, αποτελεί πλέον την καθιερωμένη θεραπεία για διάφορες καλοήθεις και κακοήθεις διεργασίες του παγκρέατος και της περιοχής του φύματος του Vater. Ενώ η θνητότητα μετά την παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή έχει μειωθεί σε ποσοστό κάτω του 3–5%, η μετεγχειρητική νοσηρότητα, ακόμα και σε μεγάλα εξειδικευμένα κέντρα, παραμένει εξαιρετικά υψηλή, περίπου 30–50%, με τα παγκρεατικά συρίγγια να ευθύνονται κατά κύριο λόγο για το μεγάλο αυτό ποσοστό.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):23—34
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας, Καρδίτσα, (2) Κλινική Νευρολογίας και Κλινικής Νευροφυσιολογίας, Κλινική Vest, Νοσοκομείο Knap­pschafts Krankenhaus Recklinghausen, Recklinghausen, Γερμανία, (3) Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Αθ
Λέξεις Κλειδιά: Παγκρεατικά συρίγγια, αίτια, προγνωστικοί παράγοντες, αντιμετώπιση
Αλληλογραφία: M. Σταματάκος, Νικηταρά 65, Καρδίτσα, 431 00, Ν. Καρδίτσας • e-mail: mixalislak@gmail.com

Ρ. Σαραμάντου, Χ. Λαμπρογιώτα, Α. Μελισσάκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η συνεχής αύξηση του γηριατρικού πληθυσμού έχει σαν αποτέλεσμα μεγάλο ποσοστό ηλικιωμένων ασθενών να υποβάλλεται σε χειρουργικές επεμβάσεις και να έχει ανάγκη νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Η επιτυχής μετεγχειρητική αντιμετώπιση προϋποθέτει τη γνώση της φυσιολογίας της γήρανσης και την προσαρμογή των θεραπευτικών χειρισμών στις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες των ασθενών αυτών. Αν και η θνητότητα είναι μεγαλύτερη στους ηλικιωμένους (>65 ετών) ασθενείς, η ηλικία δεν αποτελεί ούτε τον κύριο ούτε τον καθοριστικό παράγοντα έκβασης στη ΜΕΘ και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν κριτήριο αποκλεισμού εισαγωγής σ’ αυτήν. Η βαρύτητα της νόσου, η συνοσηρότητα, η λειτουργική κατάσταση πριν την είσοδο στη ΜΕΘ ή το νοσοκομείο διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο. Στη λήψη αποφάσεων κρίνεται απαραίτητη η συνεκτίμηση όλων των παραμέτρων και δεδομένων, ώστε να αποφεύγεται κάθε είδος κοινωνικού ρατσισμού έναντι των ηλικιωμένων αλλά παράλληλα να γίνεται ορθολογική διαχείριση των πεπερασμένων πόρων υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):35—44
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ΑΟΝΑ «Άγιος Σάβ-βας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Γηριατρικός χειρουργικός ασθενής, ΜΕΘ, μετεγχειρητική αντιμετώπιση, έκβαση
Αλληλογραφία: Χ. Λαμπρογιώτα, Γερακίου 25, 114 43 Σεπόλια, Αθήνα • e-mail: chrysa.lbrgt@windowslive.com

Μ.Β. Καρύδη, Δ. Βασιλοπούλου, Ε. Σαββίδου, Κ. Μπέρδου, Κ. Τσαναή, Α. Ραμπαβίλας, Κ.Ν. Στεφανής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σχιζοφρένεια χαρακτηρίζεται από ένα σύνθετο κλινικό προφίλ που περιλαμβάνει γνωστικά και κοινωνικά ελλείμματα, τα οποία δημιουργούν δυσκολίες στην ανεξάρτητη διαβίωση, καθώς και στην κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα των ασθενών. Ο σχεδιασμός και η λειτουργία της Μονάδας μας στοχεύει στην εφαρμογή ενός πλήρους θεραπευτικού συστήματος αλληλοσυμπληρούμενων υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και επαγγελματικής επανένταξης. Η παρουσίαση ενός πιλοτικού θεραπευτικού επαγγελματικού και αποκαταστασιακού προγράμματος για χρόνιους ψυχωσικούς ασθενείς με έμφαση στη βελτίωση των γνωστικών, κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων. Η μεθοδολογία μας βασίζεται στον σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου θεραπευτικού πλάνου, περιλαμβάνοντας τακτές αξιολογήσεις της ψυχοπαθολογίας, της γνωστικής και εργασιακής λειτουργικότητας, καθώς και την αξιολόγηση του αυτοστιγματισμού με σταθμισμένα ψυχομετρικά εργαλεία. Το δείγμα αποτελείται από 203 (142 άνδρες και 61 γυναίκες) μέλη του προγράμματος, ηλικίας από 18 έως 55 ετών. Κατά τη διάρκεια της συμμετοχής στο πρόγραμμα, η εργασιακή λειτουργικότητα των ασθενών βελτιώθηκε σημαντικά, όπως καταδεικνύει η επίδοσή τους στην ΚΕΙΕΠ (1η μέτρηση: 90,1±19,6-2η μέτρηση: 100,0±21,9-3η μέτρηση: 104,4±26,3). Η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος παροχής υπηρεσιών που επιτρέπει την ενεργό εμπλοκή των ασθενών μπορεί να θεωρηθεί ως ένας πιθανός θεραπευτικός παράγοντας που ευνοεί την ένταξη των ψυχωσικών ασθενών στην κοινότητα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):45—53
Κέντρο Προέλευσης: Ειδική Μονάδα Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης (ΕΜΑΕΕ) του Ερευνητικού Πανεπιστη­μιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ)
Λέξεις Κλειδιά: Aποκατάσταση, ψυχοκοινωνική, επαγγελματική, σχιζοφρένεια
Αλληλογραφία: Μ.Β. Καρύδη, Σωρανού του Εφεσσίου 2, 115 27 Αθήνα • e-mail: monapokat@epipsi.gr

Α. Κουσούλης (1), Γ. Τσουκαλάς (1), Α. Τζοβάρας (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, η σύγχρονη γενετική μηχανική πραγματοποιεί μία σειρά χειρουργικών μεταμοσχεύσεων, στις οποίες χρησιμοποιείται ξενομόσχευμα για την επίτευξη του επιθυμητού λειτουργικού ή αισθητικού αποτελέσματος. Σε άλλες περιπτώσεις, με τον ανασυνδυασμό του DNA, οι ερευνητές δημιουργούν οργανισμούς που εμπεριέχουν γενετικό υλικό δύο ή περισσοτέρων ειδών. Οι οργανισμοί αυτοί είναι δυνατόν να εισαχθούν για θεραπευτικούς σκοπούς στον άνθρωπο ή να παράξουν in vitro κάποια χρήσιμα για αυτόν μόρια. Η εξέλιξη αυτή της βιοτεχνολογίας, ο Χιμαιρισμός, γεννά ελπίδες για τη θεραπεία πολλών, ίσως και ανιάτων μέχρι τώρα ασθενειών, αλλά ταυτόχρονα εγείρει και μία σειρά ερωτημάτων που άπτονται της βιοηθικής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):54—57
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) A΄ Ογκολογική-Παθολογική Κλινική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Χίμαιρα, ξενομόσχευμα, ανασυνδυασμός DNA, ηθική
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Κ.Α. Οικονόμου,1 Δ. Χριστόπικου,1 Ε. Τσορβά (1), Χ.Ε. Καζλαρής (1), Α. Handyside (2), St. Davies (1), M Μαστρομηνάς (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Περιγράφεται η περίπτωση ασθενούς με ιστορικό επανειλημμένων αποτυχιών σε προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία υποβλήθηκε σε προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο των ωαρίων με τη μέθοδο της βιοψίας πρώτου και δευτέρου πολικού σωματίου για την ανίχνευση ανευπλοειδιών με συγκριτικό γονιδιωματικό υβριδισμό με μικροσυστοιχίες DNA. Δίδυμη κλινική κύηση επιτεύχθηκε ύστερα από μεταφορά τριών εμβρύων που προέκυψαν από ωάρια, τα οποία ελέγχθηκαν για ανευπλοειδίες στο σύνολο των χρωμοσωμάτων τους με μικροσυστοιχίες DNA, ώστε να αποφευχθεί η χρήση ωαρίων δότριας. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά εφαρμογής της εν λόγω μεθόδου στην Ελλάδα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 100(1):58—61
Κέντρο Προέλευσης: (1) Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής «Εμβρυoγένεσις», Μαρούσι, Αθήνα, (2) The London Bridge Fertility, Gynæco­logy and Genetics Centre, London, United Kingdom
Λέξεις Κλειδιά: Προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος, συγκριτικός γονιδιωματικός υβριδισμός με μικροσυστοιχίες DNA (a-CGH), βιοψία πολικών σωματίων, εξωσωματική γονιμοποίηση
Αλληλογραφία: Κ.Α. Οικονόμου, Μονάδα Ιατρικώς Υπο­βοηθούμενης Αναπαραγωγής «Εμβρυογένεσις» Κηφι­σίας 49 & Ζηρίδη, 151 23 Μαρούσι • e-mail: keconomou@gmail.com

Β. Αναστασάκος (1), Α. Ζέτος (1), Δ. Μπισιρτζόγλου (1), Σ. Νικολάου (2), Σ. Παμπούκος (1), Γ. Πολίτης (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το σύνδρομο της Λαίδης Windermere αποτελεί μια ασυνήθη νοσολογική οντότητα, η οποία εμφανίζεται ως λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού προκαλούμενη από το Mycobacterium vium complex (MAC), η οποία αφορά αποκλειστικά τη γλωσσίδα και τον μέσο λοβό και συνοδεύεται από βρογχεκτασίες της αντίστοιχης περιοχής. Το σύνδρομο αυτό προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους, μη καπνιστές, με προτίμηση στο γυναικείο φύλο και με ελεύθερο ιστορικό εκ του αναπνευστικού. Αρχικά η νόσος θεωρήθηκε αποκλειστική των ανοσοκατασταλμένων και των ασθενών με καταστροφή της αρχιτεκτονικής του πνευμονικού παρεγχύματος. Παρουσιάζουμε μια διαβητική ασθενή 80 ετών, μη καπνίστρια, η οποία προσήλθε στην κλινική μας αναφέροντας αιμόφυρτα πτύελα από δεκαπενθημέρου χωρίς συνοδό δύσπνοια, πυρετική κίνηση, απώλεια σωματικού βάρους ή λοιπή συμπτωματολογία στην οποία διαγνώσθηκε το σύνδρομο της λαίδης Windermere.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Πνευμονολογική Κλινική ΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας» Αθήνα, (2) Μικροβιολογικό Εργαστήριο, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Άτυπο μυκοβακτηρίδιο, σύνδρομο Λαίδης Windermere
Αλληλογραφία: Β. Αναστασάκος, 28ης Οκτωβρίου 69, 153 41 Αγία Παρασκευή, Αθήνα • e-mail: vasilis.anastasakos@gmail.com

Γ. Τσουκαλάς (1), Α. Κουσούλης (1), Ι. Τσουκαλάς (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Μέσα από τα ιστορικά κείμενα μεγάλων αρχαίων Ελλήνων ιστοριογράφων αντλούμε πληροφορίες για την ιατρική και τη φαρμακευτική της εποχής. Ο Φερεκύδης, ο οποίος είχε γνώσεις ιατρικής, πρώτος θέσπισε την ιατρική παρατήρηση. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πληθώρα ασθενειών και φαρμάκων, ενώ κάνει και την πρώτη γραπτή αναφορά στην ιστορία της ιατρικής περί καρκίνου. Ο Θουκυδίδης, ως έμπειρος κλινικός παθολόγος, περιγράφει με λεπτομέρειες τον λοιμό της Αθήνας. Υπάρχουν δε αναφορές πώς ο ίδιος περιποιήθηκε τους φίλους του κατά τη διάρκεια του λοιμού.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, (2) Ιδιώτης ιατρός, Χα­νιά
Λέξεις Κλειδιά: Φερεκύδης, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, ιστοριογράφοι, λοιμός
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Δ.Ν. Μώρης, Κ.Ε. Καλλιανίδης, Αρ.Ι. Αντσακλής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η τεχνική του φρουρού-λεμφαδένα αποτελεί διαγνωστική προσέγγιση σε ολοένα και περισσότερα νεοπλάσματα, όπως ο καρκίνος του μαστού, το μελάνωμα και πρόσφατα ο γαστρικός καρκίνος. Όσον αφορά στους γυναικολογικούς καρκίνους, πέραν του μαστού, εφαρμόζεται η τεχνική με ενδιαφέροντα αποτελέσματα στον καρκίνο του αιδοίου, του ενδομητρίου και του τραχήλου της μήτρας. Οι πρώτες βιβλιογραφικές αναφορές για τον τελευταίο προσδιορίζονται το 2002–2003, ενώ μέχρι το 2007 τα αποτελέσματα της εφαρμογής της μεθόδου ήταν επουσιώδη. Τη διετία 2007–2008 παρουσιάστηκαν μελέτες που προσδιόριζαν κάποια πλεονεκτήματα, συνοδευόμενες με μεγάλο ποσοστό ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων. Η τεχνική του λεμφαδένα φρουρού είναι πιο ακριβής στον προσδιορισμό λεμφαδενικής μεταστατικής νόσου, κυρίως σε ασθενείς με ασυνήθεις ή μη αναμενόμενες περιοχές, καθώς επίσης βοηθά και στον εντοπισμό μικρομεταστάσεων και μεμονωμένων καρκινικών κυττάρων. Η παρουσία ή απουσία του HPV στο λεμφαδένα φρουρό επηρεάζει την αρνητική και θετική προγνωστική αξία για την ύπαρξη λεμφαδενικών μεταστάσεων και υποτροπών. Για την τεχνική εγείρονται εύλογες ανησυχίες για την εφαρμογή της, με κύριες ενστάσεις, την επαναληψιμότητα, την ασφάλεια καθώς και πιο τεχνικά θέματα, όπως το βάθος έγχυσης του ισοτόπου και τους ιχνηθέτες εκλογής. Γι’ αυτό προτείνεται, από μέρος της επιστημονικής κοινότητας, η ευρύτερη εφαρμογή της μεθόδου μόνο στα πλαίσια κλινικών δοκιμών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθη­νών, ΠΓΝΑ «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φρουρός-λεμφαδένας, καρκίνος τραχήλου μήτρας, πρώιμο στάδιο, λεμφαγγειογένεση, ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα, βιοψία.
Αλληλογραφία: Δ.Ν. Μώρης, Γενναδίου 56, 114 74 Αθήνα, e-mail: dimmoris@yahoo.com

Χρ. Πιπιλή (1), Ευ. Χολόγκιτας (2), Γ. Ηλονίδης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η χρόνια ηπατίτιδα C εμπλέκεται στην παθογένεια της νεφρικής ανεπάρκειας με τη μεσολάβηση κρυοσφαιρινών που οδηγούν σε χρόνια νεφρική νόσο. Οι κύριες κλινικές εκδηλώσεις αφορούν στο σπείραμα με εμφάνιση πρωτεϊνουρίας και αιματουρίας με ή χωρίς επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας. Ωστόσο, οι κύριοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί για τη δημιουργία και εξέλιξη της νεφρικής βλάβης δεν έχουν πλήρως διευκρινισθεί και τα φαρμακευτικά σχήματα ποικίλλουν. Επιπλέον, η χρόνια ηπατίτιδα C είναι συχνή σε ασθενείς με υποκατάσταση νεφρικής λειτουργίας (ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που βρίσκονται υπό αιμοκάθαρση ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού) και ασκεί αρνητική επίδραση στη θνησιμότητά τους, αφού ασφαλή και αποτελεσματικά φαρμακευτικά δοσολογικά σχήματα δεν έχουν ακόμη τεκμηριωθεί και η νοσοκομειακή μετάδοση συνεχίζει να υφίσταται. Η μονοθεραπεία με ιντερφερόνη φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική από ό,τι στους μη ουραιμικούς ασθενείς, ενώ η ριμπαβιρίνη σπάνια δίνεται λόγω της αιμολυτικής της δράσης. Λόγω της έλλειψης νεφρικών μοσχευμάτων και με δεδομένο ότι οι λήπτες HCV θετικών νεφρικών μοσχευμάτων έχουν καλύτερη επιβίωση από ό,τι ήταν αιμοκαθαιρόμενοι ή περίμεναν στη λίστα, η παγκόσμια κοινότητα προτείνει την αξιοποίηση των HCV θετικών νεφρικών μοσχευμάτων επιφέροντας προβληματισμούς και αντικρουόμενες απόψεις. Στην παρούσα ανασκόπηση περιγράφονται οι κυριότερες νεφρικές εκδηλώσεις της ΗΠC, τα επιδημιολογικά και κλινικά χαρακτηριστικά της στο πληθυσμό των νεφροπαθών και σχολιάζονται οι περιορισμοί και οι ανεπάρκειες των σύγχρονων θεραπευτικών σχημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Νεφρολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, ΠΓΝΑ «Αρε­ταίειο», Αθήνα, (2) Δ΄ Παθολογική Κλινική, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο, «Ιπποκράτειο» Γενικό Νο­σοκομείο, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Χρόνια ηπατίτιδα C, χρόνια νεφρική νόσος, αιμοκάθαρση, μεταμόσχευση νεφρού.
Αλληλογραφία: Χρ. Πιπιλή, Μεσολογγίου 42, 122 42 Αιγά­λεω, Αθήνα • e-mail: chrisapi2001@yahoo.gr

Σ.Π. Ντουράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Μέχρι το 5% των κυήσεων επιπλέκεται από κάποια ηπατοπάθεια. Τα ηπατικά προβλήματα της εγκυμοσύνης είτε είναι μοναδικά οφειλόμενα σε αυτήν, είτε αποδίδονται σε μη σχετιζόμενη με την κύηση ηπατική νόσο. Οι ηπατοπάθειες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη (Υπερεμεσία, Ενδοηπατική χολόσταση, Προεκλαμψία-εκλαμψία, Σύνδρομο HELLP, Έμφρακτο/Αιμάτωμα/Ρήξη, Οξύ λιπώδες ήπαρ) είναι οι συχνότερες και απειλούν την επιβίωση της μητέρας και του παιδιού. Οι ηπατικές αυτές νόσοι αποτελούν επιπλοκές της κύησης και κατατάσσονται αναλόγως της συνύπαρξης προεκλαμψίας. Με την προ­εκλαμψία συνυπάρχουν η ηπατική προσβολή από την ίδια, το σύνδρομο HELLP και το οξύ λιπώδες ήπαρ της κύησης. Δε συσχετίζονται με την προεκλαμψία η υπερεμεσία και η ενδοηπατική χολόσταση. Αυτές οι διαταραχές συμβαίνουν σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η θεραπευτική αντιμετώπιση των παραπάνω νοσημάτων γίνεται με την πρόκληση τοκετού και τη συμπτωματική αντιμετώπιση. Η επιβίωση της μητέρας και του εμβρύου βελτιώθηκαν σημαντικά με την κατανόηση της παθογένειας των νοσημάτων και τη σωστή κλινική αντιμετώπιση από εξειδικευμένους ιατρούς σε ειδικά κέντρα. Στην ανασκόπηση αυτή αναφέρονται η επιδημιολογία, η παθοφυσιολογία, η διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση των ηπατοπαθειών που οφείλονται στην εγκυμοσύνη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΠΝΑ «Ιπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Υπερεμεσία κύησης, ενδοηπατική χολόσταση κύησης, προεκλαμψία-εκλαμψία, σύνδρομο HELLP, αιμάτωμα ήπατος, έμφρακτο ήπατος, ρήξη ήπατος, οξύ λιπώδες ήπαρ κύησης, εγκυμοσύνη.
Αλληλογραφία: Σ.Π. Ντουράκης, Αχαΐας 28, 115 23 Αθήνα • e-mail: spdour@med.uoa.gr

Κ. Πλοιαρχοπούλου, Δ. Πεκτασίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το χοριοκαρκίνωμα αποτελεί δυνητικά ιάσιμη νόσο που πρέπει να αντιμετωπίζεται από εξειδικευμένες ομάδες ιατρών. Η συνήθης κλινική εικόνα του είναι η μητρορραγία, το κοιλιακό άλγος και η ψηλαφητή μάζα, ενώ σε μικρό ποσοστό ασθενών τα ευρήματα σχετίζονται με την παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων. Η διάγνωσή του βασίζεται σε κλινικά δεδομένα και σε μετρήσεις της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (b-HCG) ορού και ούρων, καθώς έχει φανεί ότι τα επίπεδά της είναι ενδεικτικά του φορτίου της νόσου, ενώ οι τιμές της επιτρέπουν την παρακολούθηση και την ανταπόκριση της νόσου στη θεραπεία. Τα δραστικότερα φάρμακα στο χοριοκαρκίνωμα είναι η ετοποσίδη, η υδροξυουρία, η 6-μερκαπτοπουρίνη, η μεθοτρεξάτη, η λευκοβορίνη, η ακτινομυκίνη-D, η βινκριστίνη και η κυκλοφωσφαμίδη. Τέλος, η αποτελεσματικότητα παραγόντων που αναστέλλουν μοριακές οδούς έχει φανεί σε πειραματικά μοντέλα και κυτταρικές σειρές, αλλά η χρησιμότητά τους στον άνθρωπο παραμένει να διερευνηθεί.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Ογκολογική Μονάδα, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΑ «Αττικόν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Τροφοβλαστική νόσος, χοριοκαρκίνωμα, β-χοριακή γοναδοτροπίνη, χημειοθεραπεία, στοχεύουσα θεραπεία.
Αλληλογραφία: Κ. Πλοιαρχοπούλου, Ρίμινι 1, 124 61 Χαϊ­δάρι, Aθήνα • e-mail: kpliarch@otenet.gr

Γ.Χ. Σακοράφας, Ειρ. Παππά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι νόσοι του θυρεοειδούς (κυρίως η βρογχοκήλη) είναι γνωστές εδώ και 3500 έτη. Φυσικά, οι γνώσεις σχετικά με τη φυσιολογία των νόσων ήταν περιορισμένες εκείνη την εποχή. Η ιδέα της χειρουργικής του θυρεοειδούς γεννήθηκε στην αρχαιότητα αλλά περιορίσθηκε σε σπάνιες απόπειρες αφαίρεσης τμημάτων από διογκωμένους θυρεοειδείς αδένες, σε περιπτώσεις επικείμενου θανάτου από ασφυξία ή σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις διαπύησης του αδένα. Όπως και σε άλλους τομείς της χειρουργικής, έτσι και η χειρουργική του θυρεοειδούς περιορίσθηκε από πολλά προβλήματα, όπως έλλειψη αναισθησίας, αντισηψίας και κατάλληλων οργάνων, όπως οι αγγειο­λαβίδες (πολλοί θάνατοι μετά από επεμβάσεις θυρεο­ειδούς οφείλονταν σε μετεγχειρητική αιμορραγία ή λοίμωξη). Μεγάλη πρόοδος στη χειρουργική του θυρεοειδούς σημειώθηκε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η πρόοδος επιταχύνθηκε, με τη συμβολή πρωτοπόρων Ευρωπαίων και Αμερικανών χειρουργών. Η σύγχρονη αντίληψη στη χειρουργική του θυρεοειδούς καθιερώθηκε το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, όπου νέες απεικονιστικές μέθοδοι και τεχνολογικές εξελίξεις (συμπεριλαμβανομένων και των εξελίξεων στη μοριακή βιολογία), οδήγησαν τη χειρουργική του θυρεοειδούς στη νέα χιλιετία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: 4η Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΠΓΝΑ «Αττικόν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Θυρεοειδής, καρκίνος, χειρουργική, αντισηψία, αιμορραγία, μόλυνση.
Αλληλογραφία: Γ.Χ. Σακοράφας, Αρκαδίας 19–21, 115 26 Αθήνα • e-mail: georgesakorafas@yahoo.com

Ι. Σκόνδρας, Κ. Βελαώρας, Ε. Χριστιανάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η συστροφή επιπλοϊκής απόφυσης αποτελεί μια ασυνήθη αιτία κοιλιακού άλγους στα παιδιά και τους ενήλικες. Η διαφορική διάγνωση καθώς και η κατάλληλη αντιμετώπιση αποτελεί δίλημμα για το χειρουργό κυρίως λόγω της απουσίας ειδικών παθογνωμικών σημείων και συμπτωμάτων. Η διάγνωση βασιζόμενη μόνο στην κλινική εξέταση είναι σχεδόν αδύνατη, γι’ αυτό επιπλέον απεικονιστικός έλεγχος που περιλαμβάνει υπερηχογράφημα, αξονική ή και μαγνητική τομογραφία είναι επιβεβλημένος. Παρουσιάζονται 2 περιπτώσεις θήλεων ασθενών, 7 και 8 χρονών αντίστοιχα, με σημεία και συμπτώματα οξείας κοιλίας. Η διάγνωση της συστροφής επιπλοϊκής απόφυσης και στις δυο περιπτώσεις έγινε διεγχειρητικά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Παιδοχειρουργικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Παί­δων Πεντέλης, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Επιπλοϊκή απόφυση, οξεία κοιλία, παιδιά.
Αλληλογραφία: I.K. Σκόνδρας, Ήβης 11, 152 34 Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: skondras@yahoo.gr

Β.Α. Κομπορόζος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Μεγάλος αριθμός εργασιών και μετα-αναλύσεων προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν πρέπει να χορηγούνται αντιμικροβιακά και ποια εξ αυτών, στην οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα, με αντικρουόμενα αποτελέσματα. Σημειωτέον ότι ο μεγαλύτερος αριθμός εργασιών που αναφέρονται στην προφυλακτική χορήγηση αντιμικροβιακών στη βαριά οξεία παγκρεατίτιδα, παρουσιάζει μεθοδολογικά προβλήματα σχεδιασμού, διαφορετικά κριτήρια εισαγωγής ασθενών στις μελέτες, έλεγχο διαφορετικών αντιμικροβιακών, και δεν καταφέρνει να καταδείξει σταθερό όφελος για τους ασθενείς. Ομοίως αντικρουόμενες είναι και οι οδηγίες συνεδρίων και επιστημονικών εταιρειών. Παρά ταύτα, η αντιμικροβιακή προφύλαξη έχει γίνει η καθιερωμένη πρακτική σε πολλά νοσηλευτικά ιδρύματα. Η θέση της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικών Λοιμώξεων συνίσταται στα ακόλουθα: (α) Η χορήγηση αντιμικροβιακών δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με οξεία οιδηματώδη παγκρεατίτιδα, εκτός εάν συνυπάρχει λοίμωξη χοληφόρων, (β) Η χορήγηση χημειοπροφύλαξης σε ασθενείς με νεκρωτική παγκρεατίτιδα ενδείκνυται σε ασθενείς με νέκρωση πάνω από 30%, SIRS, σήψη ή πολυοργανική ανεπάρκεια και σε επιβεβαιωμένη λοίμωξη με καλλιέργεια νεκρωμάτων, (γ) Τα αντιμικροβιακά πρέπει να επιτυγχάνουν επαρκή διείσδυση και βακτηριοκτόνες στάθμες στο φλεγμαίνον παρέγχυμα. Η διάρκεια χορήγησής τους κυμαίνεται από 7 έως 15 ημέρες. Η εμπειρική χορήγηση αντιμυκητιασικού θεωρείται ενδεδειγμένη μετά τη 2η εβδομάδα. Η εκλεκτική απομόλυνση του εντέρου, στην πρόληψη της μολύνσεως των παγκρεατικών νεκρωμάτων, έχει πρακτικώς εγκαταληφθεί, ενώ η χορήγηση προβιοτικών αντενδείκνυται.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):171—179
Κέντρο Προέλευσης: Γ΄ Χειρουργική Κλινική, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παγκρεατίτιδα, νεκρωτική παγ­κρεατίτιδα, προφυλακτική αντιμικροβιακή αγωγή, αντιβιοτικά
Αλληλογραφία: Β.Α. Κομπορόζος, Βοσπόρου 15, 151 24 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: vaskombo@otenet.gr

Χρ. Πασχαλιώρη, Ν. Καβαντζάς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τις τελευταίες δεκαετίες η επιστημονική συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητα ενίσχυσης της έρευνας στον τομέα των βλαστοκυττάρων, προκειμένου για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών που συμβάλλουν στην αύξηση της θνησιμότητας, εντείνεται. Στόχος της προκείμενης μελέτης είναι, σε ένα πρώτο στάδιο, ο εννοιολογικός προσδιορισμός του όρου «βλαστοκύτταρα», η κατανόηση της λειτουργίας τους, καθώς και των ιδιαιτεροτήτων και δυνατοτήτων τους στην πρόληψη και καταστολή διαφόρων ασθενειών με ιδιαίτερη αναφορά στη δυναμική τους στην καρδιακή λειτουργία και αποκατάστασή της σε περίπτωση βλάβης. Σε ένα δεύτερο στάδιο, θα επιδιωχτεί μια κριτική επισκόπηση των εξελίξεων στο ερευνητικό πεδίο όσον αφορά στη χρήση των βλαστοκυττάρων στη θεραπεία των νοσημάτων της καρδιάς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):180—194
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Βλαστοκύτταρα, παντοδύναμα βλαστοκύτταρα, ολοδύναμα βλαστοκύτταρα, πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα, καρδιακά βλαστοκύτταρα, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου
Αλληλογραφία: Χρ. Πασχαλιώρη, Τ.Θ. 76 510 Αθήνα • e-mail: paschal@med.uoa.gr

Π.Χ. Παπαγιώργης (1), Α.Ε. Ζίζη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι καρκίνοι του παχέος εντέρου διαιρούνται –με βάση τον βαθμό διαφοροποίησης (grade) του επιθηλίου του όγκου– σε νεοπλάσματα καλής, μέτριας και πτωχής διαφοροποίησης. Το grade αποτελεί ένα μέτρο της βιολογικής συμπεριφοράς και επιθετικότητας του όγκου, και επομένως αναμένεται να έχει αξιόλογη επίπτωση στην έκβαση της νόσου. Τέτοια επίπτωση έχει πράγματι διαπιστωθεί, αν και το μέγεθός της υπολείπεται αυτής του σταδίου της νόσου. Ανεξαρτήτως αυτού, το grade επηρεάζει τις θεραπευτικές αποφάσεις σε τουλάχιστον δύο κατηγορίες ασθενών: σε αυτούς με υποβλεννογόνιους όγκους (Τ1) –που δια­γνώστηκαν με πολυπεκτομή– και σε αυτούς που υποβλήθηκαν σε θεραπευτική επέμβαση για νόσο σταδίου ΙΙ. Και στις δύο περιπτώσεις, η διαπίστωση πτωχής διαφοροποίησης αποτελεί κριτήριο (απόλυτο στην πρώτη και σχετικό στη δεύτερη) για πρόσθετη θεραπεία (κολεκτομή ή χημειοθεραπεία αντίστοιχα). Το grade συνδέεται στενά με το στάδιο αλλά και την εντόπιση του όγκου (όγκοι πτωχής διαφοροποίησης παρατηρούνται συχνότερα σε προχωρημένα στάδια και στο δεξιό κόλο). Επίσης συσχετίζεται με γενετικούς μηχανισμούς (η πτωχή διαφοροποίηση είναι συχνότερη σε όγκους με τον ογκογενετικό μηχανισμό MSI), αλλά και με συγκεκριμένους μοριακούς δείκτες (Bcl-2, Ki-67, p53). Η κλινική σημασία αυτών των συσχετίσεων χρειάζεται να διευκρινιστεί σε μελλοντικές έρευνες με στόχο την καθιέρωση εξατομικευμένων θεραπευτικών εφαρμογών με βάση το ιστολογικό και μοριακό profile του όγκου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):195—206
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργικό Τμήμα, «Ιατρικό Κέντρο» Αθηνών, Αθή­να, (2) Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, ΓΝ Πειραιά, «Τζάνειο» Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: Kαρκίνος παχέος εντέρου, βαθμός διαφοροποίησης, πρόγνωση, ογκογενετικοί μηχανισμοί
Αλληλογραφία: Π.Χ. Παπαγιώργης, Νεοσοίκων 35, 185 36 Πειραιάς • e-mail: ppapagiorg@teiath.gr

Γ. Σούλης, Ει. Αγγελιδάκη, Ε. Βελονάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια κατά τη διάρκεια των εθνικών προγραμμάτων πανδημικού εμβολιασμού έναντι του ιού της γρίπης Α/Η1Ν1 αφορούσε στην αποδοχή του πανδημικού εμβολίου από το κοινό και τελικά τον εμβολιασμό του πληθυσμού. Τα ποσοστά συμμετοχής κυμαίνονταν μεταξύ των διαφόρων χωρών, αλλά σε κάθε περίπτωση ήταν χαμηλότερα από τα προσδοκώμενα. Η κύρια αιτία περιορισμένης συμμετοχής που επισημάνθηκε, αφορούσε στην ελλειμματική, επιστημονικά τεκμηριωμένη, πληροφόρηση του κοινού αναφορικά με την ασφάλεια του εμβολίου και με την προστασία που παρείχε στον πληθυσμό. Ένα επιπλέον στοιχείο ήταν η περιορισμένης έκτασης συμμετοχή και εμπλοκή του ιατρικού κόσμου στην προώθηση του εμβολιασμού. Ως βασική πηγή ενημέρωσης ακόμα και των επαγγελματιών υγείας αναδείχθηκαν τα ΜΜΕ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται αναφορικά με τη διαμόρφωση στερεότυπων απόψεων σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού, και την καλλιέργεια κλίματος αμφισβήτησης του εμβολιαστικού προγράμματος. Πρακτικές λύσεις όπως η προώθηση του εμβολιασμού στον χώρο της εργασίας, ιδιαίτερα στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας και η ύπαρξη ευέλικτης μεταφερόμενης μονάδας εμβολιασμού φαίνεται ότι αυξάνουν τη συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα. Η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη ουσιαστικής ενημέρωσης του ιατρικού κόσμου, την ενεργό συμμετοχή αυτού σε τέτοιου είδους προγράμματα στα πλαίσια του δικτύου και των υποδομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):207—213
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας, Τμήμα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πανδημικός εμβολιασμός, γρίπη Α/Η1Ν1, αποφυγή, μη συμμόρφωση
Αλληλογραφία: Γ. Σούλης, Αντιόπης 30, 173 43 Άγιος Δημήτριος, Αθήνα • e-mail: geosoulis@yahoo.com

Δ.Ν. Μώρης, Ν.Σ. Μακρής, Σ.Ν. Ξενογιάννης, Σ.Η. Γεωργόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι χειρουργικές τεχνικές NOTES (natural orifice transluminal endoscopic surgery) και NOS (natural orifice surgery) έχουν πρόσφατα προσελκύσει την προσοχή εξαιτίας της δυνατότητάς τους να επιτρέπουν τη διεξαγωγή παραδοσιακών χειρουργικών επεμβάσεων εξ ολοκλήρου διαμέσου φυσιολογικών οπών. Παρά τον ενθουσιασμό για επεμβάσεις χωρίς ουλές και μετεγχειρητικές επιπλοκές από το χειρουργικό τραύμα, πρέπει να αξιολογηθούν η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των νέων αυτών χειρουργικών τεχνικών. Οι τεχνικές αυτές βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο εξέλιξης και χρειάζονται πιο προηγμένες τεχνολογίες, ώστε να επιτευχθούν αξιόπιστα αποτελέσματα και να υποσκελιστούν οι τεχνικές δυσκολίες. Κρίνεται σκόπιμο να πραγματοποιηθούν, σε κλινικό επίπεδο, μελέτες σε ανθρώπους για τον προσδιορισμό της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των τεχνικών NOTES/NOS. Μεταξύ αυτών των δημοσιευμένων προσεγγίσεων, η διακολπική προσπέλαση φαίνεται λιγότερο πολύπλοκη, διότι καταργεί ουσιαστικά τις ανησυχίες για διαφυγές και συρίγγια. Επιπλέον, η διακολπική προσέγγιση επιτρέπει χειρουργικές επεμβάσεις στην άνω κοιλία καθώς εξασφαλίζει καθαρό χειρουργικό πεδίο και μεγαλύτερη ευελιξία χειρισμών στα όργανα αυτής. Ο στόμαχος θεωρείται ένα από τα πιο ελπιδοφόρα «όργανα-στόχους» ως οδός προσπέλασης, διότι παρασκευάζεται και αναστομώνεται κατά το δοκούν με τη βοήθεια των σύγχρονων χειρουργικών κοπτοραπτών (staplers). Η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση μελετά την εφαρμογή των τεχνικών NOTES και NOS στην Γενική Χειρουργική και Ουρολογία, κυρίως μέσω της δια­κολπικής προσέγγισης, που είναι και η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη και μελετώμενη οδός προσέγγισης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):214—220
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Χειρουργική Κλινική, ΠΓΝΑ «Λαϊκό», Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: NOTES, NOS, ενδοσκοπική, διακολπική, διαγαστρική, διεντερική, διαστοματική, θυρεο­ειδεκτομή
Αλληλογραφία: Σ.Ν. Ξενογιάννης, Ειρήνης 61 187 58, Κε­ρατσίνι, Αθήνα • e-mail: stksenogiannis@gmail.com

Κ. Μεράκου, Α. Παπαγιαννοπούλου, Μ. Χανιά, Α. Μπαρμπούνη, Δ. Α

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της μελέτης ήταν η εκτίμηση των πεποιθήσεων των γυναικών σε σχέση με τον καρκίνο του μαστού και τις προληπτικές εξετάσεις. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Τριακόσιες γυναίκες από δύο νομούς της Νότιας Ελλάδας απάντησαν σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο, βασισμένο στο Μοντέλο Πεποιθήσεων για την Υγεία (Health Belief Model, HBM). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το 58% των γυναικών δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να προσβληθεί από καρκίνο του μαστού, το 53% συμφώνησε ότι θα μπορούσε να συμβεί και σε εκείνες επειδή εμφανίστηκε σε μια άλλη γυναίκα, το 46,7% απάντησε ότι νιώθουν πιο ευάλωτες απέναντι στη συγκεκριμένη ασθένεια καθώς μεγαλώνουν και το 33,3% είχε μια μοιρολατρική στάση απέναντι στην ασθένεια. Το 66% συμφώνησε ότι η πρόληψη μπορεί να σώσει ζωές, παρόλ’ αυτά, το 45,7% των γυναικών θεωρεί ότι δεν είναι σε θέση να κάνει αυτοψηλάφηση μόνη της. Το 49% βρίσκει επώδυνη τη μαστογραφία και το 51% επικίνδυνη, ενώ το 53% ντρέπεται κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας ή της ψηλάφησης από ειδικό. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το μοντέλο πεποιθήσεων για την Υγεία είναι χρήσιμο μεθοδολογικό εργαλείο για την εκτίμηση των πεποιθήσεων των γυναικών ως προς τον προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού και τη διαμόρφωση του περιεχομένου και των μεθόδων προγράμματος αγωγής υγείας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):221—228
Κέντρο Προέλευσης: Τομέας Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Προληπτικός έλεγχος, καρκίνος μαστού, εκτίμηση αναγκών, αγωγή υγείας
Αλληλογραφία: Κ. Μεράκου, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: kmerakou@esdy.edu.gr

Δ. Καραμπερόπουλος, Γ. Ανδρούτσος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Μελετήσαμε την Αγγλική μετάφραση της εργασίας του William Harvey, Exercitatio anatomica de motu cordis et sanguinis in animalibus (1628), με σκοπό να διαπιστώσουμε αναφορές του στον Γαληνό και Αριστοτέλη. Εντοπίστηκαν 29 και 24 αναφορές αντίστοιχα. Οι γνώσεις τους για τη λειτουργία της καρδιάς και του αίματος, που είχαν μεταφρασθεί κατά τον 16ο αιώνα στα λατινικά, απετέλεσαν τη βάση των ερευνών του Harvey για την τεκμηρίωση με τα σχετικά πειράματά του της κυκλοφορίας του αίματος. Παράλληλα, διαπιστώνεται ο θαυμασμός του Harvey για τον Αριστοτέλη, όπως γράφει στο Ημερολόγιό του: “in my opinion he remains the great founder of what we know about living creatures”, και τον Γαληνό, τον οποίο μάλιστα αποκαλούσε «πατέρα των ιατρών». Μάλιστα έγραφε ότι συνέχιζε τις έρευνες των δύο αυτών αρχαίων συγγραφέων: “I want to believe until my dying day that my work continues that of Aristotle and Galen”. Οι διαπιστώσεις μας αυτές θα πρέπει να είναι γνωστές ιδιαίτερα στους σημερινούς έλληνες ιατρούς, όταν αναφέρονται στην κυκλοφορία του αίματος του William Harvey.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(4):229—234
Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Ιστορίας της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αριστοτέλης, Γαληνός, William Harvey, κυκλοφορία του αίματος
Αλληλογραφία: Δ. Καραμπερόπουλος, Μιλτιάδου 3, 145 62 Κηφισιά, Αθήνα • e-mail: karamber@otenet.gr

Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (1), Κ. Ντάλλες (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο υποθυρεοειδισμός (ΥΘ) είναι η πιο συχνή μορφή ορμονικής ανεπάρκειας. Διαιρείται ανάλογα με τον χρόνο έναρξης σε συγγενή και επίκτητο, και ανάλογα με το επίπεδο της ενδοκρινικής δυσλειτουργίας σε πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή και υποκλινικό ή κλινικό, με τη βαρύτερη μορφή να εκδηλώνεται ως μυξοιδηματικό κώμα. Οφείλεται συνήθως σε αυτοάνοση νόσο (χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα) ή σε έλλειψη του θυρεοειδούς λόγω θυρεοειδεκτομής ή σε όγκους στην περιοχή της υπόφυσης-υποθαλάμου. Ο υποκλινικός ΥΘ έχει πολύ ήπια ή και καθόλου συμπτώματα. Ο κλινικός ΥΘ χαρακτηρίζεται κυρίως από αύξηση του βάρους, κόπωση, δυσανεξία στο ψύχος, βράγχος φωνής, ελάττωση μνήμης, υποθερμία, βραδυκαρδία, ξηρό και τραχύ δέρμα, και απόπτωση τριχών. Το μυξοιδηματικό κώμα αποτελεί την πιο ακραία μορφή του ΥΘ, στο οποίο παρουσιάζεται ανεπάρκεια πολλών οργάνων με αποτέλεσμα ο ασθενής να πέφτει σε κώμα. Εκτός από την εικόνα του κλινικού ΥΘ παρουσιάζεται κυρίως βραδυκαρδία, υποθερμία, διαταραχή της αναπνοής και εργαστηριακά, εκτός από τα ευρήματα του ΥΘ, αναιμία, υπονατριαιμία και υπογλυκαιμία. Η θεραπεία του ΥΘ γίνεται με τη χορήγηση θυροξίνης, η οποία χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή επειδή η απορρόφησή της επηρεάζεται από νοσήματα του πεπτικού συστήματος και τη συγχορήγηση άλλων φαρμάκων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):95—109
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπε­νάκειο», ΕΕΣ, (2) Ιατρική Φυσική, Ιατρική Σχολή, Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Υποθυρεοειδισμός υποκλινικός και κλινικός, χρονία αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, μετά τοκετό θυρεοειδίτιδα, αντιθυρεοειδικά αντισώματα, μυξοιδηματικό κώμα
Αλληλογραφία: Ι. Κώστογλου-Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα • e-mail: ikostoglouathanassiou@yahoo.gr

Α. Βαλαβανίδης, Θ. Βλαχογιάννη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η διατροφή του ανθρώπου αποτελεί σημαντικό παράγοντα που σχετίζεται με τη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Πολυάριθμες επιδημιολογικές, κλινικές και βιολογικές μελέτες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι η ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φυτικά έλαια, δημητριακά ολικής άλεσης, και φτωχή σε κρέας, ζωικά λίπη και αλκοολούχα ποτά έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε πολλά χρόνια νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών νοσημάτων, διάφορων μορφών καρκίνου, νευροεκφυλιστικών ασθενειών, του σακχαρώδη διαβήτη και της οστεοπόρωσης. Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων λόγω της παρουσίας μικροθρεπτικών ουσιών, όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες, αλλά ιδιαίτερα λόγω της πληθώρας αντιοξειδωτικών, αντιφλεγμονωδών, αντιθρομβωτικών και αντικαρκινικών ουσιών που περιέχουν. Οι φυτοχημικές αυτές ουσίες είναι φλαβονοειδή, ισοφλαβονοειδή, φλαβανόνες, καροτενοειδή, θειούχες ενώσεις, ανθοκυανιδίνες και φυτοστερόλες. Ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία του ανθρώπου έχουν αποδειχθεί ορισμένα λαχανικά, πολλά εκ των οποίων περιέχουν σημαντικές ποσότητες φυτοχημικών ουσιών με ισχυρή αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση. Στην ανασκόπηση αυτή παρουσιάζονται οι ευεργετικές επιπτώσεις των φρούτων και των λαχανικών, με ιδιαίτερη έμφαση στις φυτοχημικές ουσίες με την ισχυρότερη θεραπευτική δράση, τους πιθανούς βιοχημικούς μηχανισμούς και τις επιδημιολογικές έρευνες που επιβεβαιώνουν τα σημαντικότερα αποτελέσματα στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):110—124
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φρούτα, λαχανικά, φυτοχημικές ενώσεις, φλαβονοειδή, αντιοξειδωτικές ουσίες, αντιφλεγμονώδεις ουσίες, αντικαρκινικές ουσίες
Αλληλογραφία: A. Βαλαβανίδης, Αγίας Σοφίας 26, 171 23 Νέα Σμύρνη, Αθήνα • e-mail: valavanidis@chem.uoa.gr

Α. Γρηγορίου (1), Π. Μπούρα (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πλέον χημειοευαίσθητη μορφή καρκίνου του πνεύμονα. Αν και η θεραπεία είναι υποστηρικτική, επιλεγμένες ομάδες ασθενών μπορούν να ωφεληθούν από τη δεύτερης γραμμής χημειοθεραπεία μετά από αποτυχία της θεραπείας πρώτης γραμμής, πρόοδο νόσου μετά από μερική απάντηση ή υποτροπή μετά από πλήρη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία πρώτης γραμμής. Ασθενείς με καλούς προγνωστικούς παράγοντες μπορούν να ευνοηθούν από την επανεισαγωγή του ίδιου σχήματος που είχε αρχικά χρησιμοποιηθεί. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της τοποτεκάνης, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με σισπλατίνη. Υπό ανάλυση βρίσκονται μελέτες ανταπόκρισης σε σχήματα με τοποτεκάνη ή ιρινοτεκάνη, σε συνδυασμό με ετοποσίδη, πακλιταξέλη, amrubicin ή γεμσιταβίνη. Οι ταξάνες έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα ως θεραπεία δεύτερης γραμμής, κυρίως σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες. Σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών, η amrubicin, μια ανθρακυκλίνη με ανασταλτική δράση στην τοποϊσομεράση II, έχει επίσης σημαντικό ποσοστό ανταπόκρισης. Το μέλλον ενδεχομένως να αποκαλύψει νέες στοχευμένες θεραπείες με παράγοντες που αναστέλλουν το πρωτεάσωμα, υποδοχείς της κινάσης της τυροσίνης, τη φαρνεσυλτρανσφεράση, τις πρωτείνες Bcl-2 ή αγγειογενετικά μονοπάτια. Παράδειγμα αποτελεί η μπεβασιζουμάμπη, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που προσκολλάται στον αυξητικό παράγοντα του αγγειακού ενδοθηλίου. Υπό μελέτη βρίσκεται και η αποτελεσματικότητα των αναστολέων των μεταλλοπρωτεϊνασών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):125—131
Κέντρο Προέλευσης: (1) Πνευμονολογική Κλινική, «Θεαγένειο» Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, (2) Γ΄ Πανε­πιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ογκολογική Μο­νάδα, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμο­να, δεύτερης γραμμής χημειοθεραπεία, υποτροπή
Αλληλογραφία: A. Γρηγορίου, Αρετούσας 38, 712 02 Ηρά­κλειο, Κρήτη • e-mail: annagrigoriou@yahoo.com

Κ. Ρόκα, Β. Παπαδάκης, Σ. Πολυχρονοπούλου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα μειονεκτήματα της βιοψίας ήπατος επέτειναν την έρευνα για ανάπτυξη νέων, μη επεμβατικών τεχνικών εκτίμησης της ηπατικής ίνωσης. Έχει προταθεί ένα ευρύ φάσμα μεθόδων, που περιλαμβάνει τόσο τη μέτρηση της «σκληρότητας» του ηπατικού ιστού με τη χρήση transient elastography-διάμεσης ελαστογραφίας (ΔΕ) όσο και μετρήσεων ποικίλων ορολογικών δεικτών. Από τις ορολογικές μεθόδους, το Fibrotest έχει μελετηθεί και αξιολογηθεί περισσότερο ως προς τη βαρύτητα της ηπατικής ίνωσης. Η ΔΕ εμφανίζεται ως πολλά υποσχόμενη μέθοδος, έχει όμως αξιολογηθεί κυρίως σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C. Η συνεκτίμηση τόσο των ορολογικών δεικτών όσο και της ελαστογραφίας μπορεί να χρησιμεύσει ως πρώτης γραμμής προσέγγιση και εκτίμηση της ηπατικής ίνωσης, και να περιορίσει τη διενέργεια βιοψίας ήπατος στην πλειοψηφία των ασθενών με ηπατίτιδα C. Η ανωτέρω στρατηγική χρήζει περαιτέρω αξιολόγησης στους ασθενείς με ηπατίτιδα Β ή συλλοίμωξη με HIV- HCV ή με άλλες χρόνιες ηπατοπάθειες. Η διάμεση ελαστογραφία φαίνεται να μπορεί να αποτελέσει εξαίρετο εργαλείο για την πρώιμη ανίχνευση κίρρωσης και να έχει σημαντική προγνωστική αξία, όπως προκύπτει από την αυξανόμενη διεθνή βιβλιογραφία. Ως νέα, μη επεμβατική, μη χρονοβόρος μέθοδος απομένει να μελετηθεί και να αξιολογηθεί η αξία της τόσο σε ποικίλης αιτιολογίας ηπατοπάθειες στους ενήλικες όσο και στα παιδιά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):132—140
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας, ΓΝ Παίδων «Η Αγία Σοφία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Hπατική ίνωση, βιοψία ήπατος, ορολογικοί δείκτες, διάμεση ελαστογραφία (ΔΕ), fibrotest
Αλληλογραφία: Κ. Ρόκα, Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας, ΓΝ Παίδων «Η Αγία Σοφία», Θηβών & Λιβα­δείας, 115 27 Αθήνα • e-mail: kleonikiroka@hotmail.com

Σ. Ζανάκης, Κ. Κόμης, Χ. Δενδρινός

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η θεραπευτική χορήγηση διφωσφονικών, είτε για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης είτε των οστικών μεταστάσεων, φαίνεται να μειώνει τη δυνατότητα των οστών των γνάθων να αντεπεξέλθουν στο ελάχιστο χειρουργικό τραύμα, αλλά ενδεχομένως και στη φυσιολογική λειτουργική καταπόνηση. Η προκύπτουσα επαγόμενη από διφωσφονικά οστεονέκρωση των γνάθων (ΟΝΓΔ), αποτελεί μια σοβαρή και δύσκολα αντιμετωπίσιμη επιπλοκή, της οποίας ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός παραμένει άγνωστος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):141—148
Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργι­κής, ΠΓΝΑ «Ιπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Οστεονέκρωση, διφωσφωνικά, πρόληψη, αντιμετώπιση
Αλληλογραφία: Σ. Ζανάκης, Κλινική Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, ΠΓΝΑ «Ιπποκράτειο», Λεωφ. Βασ. Σοφίας 114, 115 27 Αθήνα • e-mail: zanakisns@gmail.com

Α. Βιττωράκη,1 Μ. Δαρεμά,2 Ζ. Σκορδάκη,1 Ι.Σ. Ντόκου (1), Μ. Κα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η διατήρηση επαρκούς ανοσοκαταστολής είναι σημαντική στην επιτυχία της μεταμόσχευσης νεφρού αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί η παράμετρος καθορισμού της επάρκειας της ανοσοκατασταλτικής αγωγής. Σκοπός της μελέτης ήταν η εκτίμηση της ανοσολογικής ικανότητας ληπτών νεφρικού μοσχεύματος (ΛΝΜ) με τον έλεγχο των ενδοκυττάριων επιπέδων ΑΤΡ (iATP). ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Τα επίπεδα iATP μετρήθηκαν σε 656 ΛΝΜ με σταθεροποιημένη νεφρική λειτουργία και σε 200 υγιείς αιμοδότες (OE). Δείγματα αίματος (n=1095) συγκεντρώθηκαν σε διάφορα χρονικά διαστήματα από τη μεταμόσχευση και τα επίπεδα iATP (ng/mL) μετρήθηκαν σε ενεργοποιημένα in vitro CD4+ T-κύτταρα με μέθοδο Cylex Immuknow. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αν και η μέση τιμή iATP ήταν χαμηλότερη σε ΛΝΜ συγκριτικά με τους OE (P<0,001), παρατηρήθηκε σημαντική επικάλυψη μεταξύ των ομάδων (72,2% και 75%, αντίστοιχα) στις μέτριες ανοσολογικές απαντήσεις (iATP=226–524 ng/mL). Τα επίπεδα iATP συσχετίσθηκαν αρνητικά με την ηλικία (P<0,001) και τον χρόνο στην αιμοκάθαρση (P<0,007), και θετικά με τον χρόνο από τη μεταμόσχευση (P<0,001). Ασθενείς υπό FK506 είχαν χαμηλότερα επίπεδα iATP σε σχέση με εκείνους που ελάμβαναν κυκλοσπορίνη (P=0,012). Τα επίπεδα iATΡ ξεχώρισαν ασθενείς με διαφορετική ανοσολογική ικανότητα αλλά δεν συσχετίσθηκαν με απόρριψη ή λοίμωξη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η μέθοδος δεν φαίνεται να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράμετρος ρύθμισης της ανοσοκαταστολής αλλά θα μπορούσε να δώσει πληροφορίες για τη λειτουργία ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων ή σχημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(3):149—158
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ανοσολογικό Τμήμα & Εθνικό Κέντρο Ιστοσυμβατό­τητας, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», (2) Νεφρολογικό Τμή­μα & Μονάδα Μεταμοσχεύσεων Νεφρού, ΠΓΝΑ «Λαϊκό», (3) Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ε­ρευ­νών, Ακαδημία Αθη­νών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μεταμόσχευση νεφρού, Cylex, CD4+T-κύτταρα, ATP
Αλληλογραφία: Α. Ινιωτάκη, Δαβάκη 34, 174 55 Άλιμος, Αθήνα • e-mail: a.iniotaki@gna-gennimatas.gr

Μ. Μιχαηλίδη, Π. Κληρίδης, Κ. Νικολαΐδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ένα από τα ιατρικά προβλήματα που σχετίζονται με τη θεραπεία των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι η στυτική δυσλειτουργία. Πέρα από την άμεση σύνδεσή τoυ με εκλυτικά παθογενή και ψυχογενή αίτια, ο ρόλος των β-αναστολέων είχε κριθεί στη συνείδηση ασθενών και θεραπόντων ως καθοριστικός για την πρόκληση του προβλήματος. Το παρόν άρθρο φιλοδοξεί, βάσει της τελευταίας βιβλιογραφίας, να τροποποιήσει τη θέση αυτή, και να αποδείξει ότι η στυτική δυσλειτουργία δεν δημιουργείται από τη χρήση του φαρμάκου αλλά ουσιαστικά από τη φύση και πιο συγκεκριμένα από το ενδοθηλιακό υπόστρωμα των πολυπαραγοντικών καρδιαγγειακών νοσημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):15—20
Κέντρο Προέλευσης: Καρδιολογικό Τμήμα, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Στυτική δυσλειτουργία, β-αναστολείς, καρδιαγγειακή νόσος, δυσλειτουργικό ενδοθήλιο
Αλληλογραφία: Μ. Μιχαηλίδη, Αχαΐας 4, 115 23 Αμπε­λόκηποι, Αθήνα • e-mail: mamihail@yahoo.gr

Κ. Κοτζάμπαση (1), Π. Καζαμίας (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Υπάρχουν σήμερα ισχυρές ενδείξεις ότι τα προβιοτικά, όπως και τα πρεβιοτικά και ο συνδυασμός τους, τα συμβιοτικά, προκαλούν ευεργετικές μεταβολές στην εντερική χλωρίδα του ανθρώπου. Η γνώση αυτή πηγάζει από έναν τεράστιο αριθμό πειραματικών εργασιών που τεκμηριώνουν τα οφέλη τους, αλλά και από ένα όχι ευκαταφρόνητο αριθμό κλινικών μελετών που καταδεικνύουν τον θεραπευτικό και/ή τον προφυλακτικό ρόλο κάποιων στελεχών σε πολλές χρόνιες και οξείες καταστάσεις, όπως οι ιογενείς διάρροιες, η διάρροια από αντιβιοτικά, η διάρροια ταξιδιωτών και αυτή από Clostridium difficile, η γαστρίτιδα από Ηelicobacter-pylori, οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, η κίρρωση του ήπατος και η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ακόμη, υπάρχουν αρκετές κλινικές μελέτες σε χειρουργικούς ασθενείς με διάφορες παθήσεις, όπως και σε πολυτραυματίες για την πρόληψη των λοιμώξεων και της σήψης. Αυτή η ανάλυση έχει σκοπό να αναδείξει τις πλέον σημαντικές κλινικές μελέτες με σκοπό να γίνει σαφής η μέχρι σήμερα γνώση για τη χρήση και τα οφέλη των προβιοτικών στην καθ’ ημέρα κλινική πράξη. Αν και τα προβιοτικά προωθούνται ποικιλοτρόπως από τους ειδικούς στη διατροφή, χρειάζονται ακόμη και άλλες καλά σχεδιασμένες προοπτικές μελέτες με μεγάλους αριθμούς ασθενών, ώστε να καταδειχθεί επιστημονικά και να εδραιωθεί οριστικά ο προληπτικός και θεραπευτικός τους ρόλος σε κάθε νόσο ξεχωριστά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):21—41
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, ΑΠΘ, Νοσοκομείο «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη, (2) Aναισθησιολογικό Τμήμα & ΜΕΘ, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαίδευσης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Προβιοτικά, πρεβιοτικά, συμβιοτικά, πρόληψη, θεραπεία
Αλληλογραφία: Κ. Koτζάμπαση, Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, ΑΠΘ, Νο­σοκομείο «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη, Στ. Κυριακίδη 1, 546 36 Θεσσαλονική • e-mail: kakothe@yahoo.com

Ά. Πεφάνης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σκοπός της παρούσας βραχείας αναφοράς είναι η παρουσίαση του σχήματος εμβολιασμού των ενηλίκων, ανά εμβόλιο και ηλικιακή ομάδα. Προς τούτο, παρουσιάζονται οι πρόσφατες (2010) οδηγίες της Αμερικανικής Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, καθώς και μερικά νεότερα δεδομένα για τη χρήση των εμβολίων στους ενήλικες. Τα δεδομένα αφορούν στους εμβολιασμούς έναντι του τετάνου, της διφθερίτιδας, του κοκκύτη, του ανθρώπινου ιού των θηλωμάτων (HPV), της ανεμευλογιάς, της ιλαράς, της παρωτίτιδας, της ερυθράς, της γρίπης, του πνευμονιοκόκκου, του μηνιγγιτιδοκόκκου, της ηπατίτιδας Α και της ηπατίτιδας Β.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):42—48
Κέντρο Προέλευσης: Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ενήλικες, εμβολιασμός
Αλληλογραφία: Ά. Πεφάνης, Λεωφ. Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα • e-mail: pefan1@otenet.gr

Μ. Ματτέ (1), Ε.Γ. Βελονάκης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) είναι μια πολύπλοκη πολυγονιδιακή διαταραχή, όπου ποικίλες γενετικές παραλλαγές απαιτούν την ταυτόχρονη παρουσία περιβαλλοντικών και συμπεριφορικών παραγόντων για την εμφάνιση της νόσου. H ραγδαία αύξηση του επιπολασμού και της επίπτωσης του ΣΔ2 τα τελευταία χρόνια, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με τη γενετική προδιάθεση, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των νέων περιπτώσεων της νόσου φαίνεται να οφείλεται στις αλλαγές του τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος. Ισχυρό αιτιολογικό παράγοντα της νόσου αποτελεί η χρόνια χαμηλού βαθμού φλεγμονώδης διαδικασία που οφείλεται κυρίως σε διατροφικούς παράγοντες, στο υπερβάλλον σωματικό βάρος, την κεντρικού τύπου παχυσαρκία, το κάπνισμα και την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. Τα τελευταία χρόνια η αναγνώριση και κατανόηση επιπρόσθετων παραγόντων κινδύνου εμφάνισης του ΣΔ2, τροποποιήσιμων και μη, όπως είναι η κατάθλιψη, ο υποσιτισμός της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη με την επακόλουθη περιορισμένη ενδομήτρια ανάπτυξη και συγκεκριμένα μικροθρεπτικά συστατικά, καθώς και η ταυτοποίηση των υπεύθυνων γονιδίων, αποτελούν σημαντικό εργαλείο στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη της νόσου, μέσα από την εφαρμογή αποτελεσματικών και αποδοτικών παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής, τόσο σε κλινικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):49—59
Κέντρο Προέλευσης: (1) Γενικό Νοσοκομείο Αιγίου, Αίγιο, (2) Τμήμα Νοσηλευ­τικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστή­μιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, παχυσαρκία, φλεγμονώδης διαδικασία, διατροφικοί παράγοντες κινδύνου, διατροφικές παρεμβάσεις
Αλληλογραφία: Μ. Ματτέ, Τρικόρφου 20, 121 36 Περιστέρι Αθήνα • e-mail: mattemargarita@yahoo.gr

I. Σκόνδρας (1), A. Πουπάλου (1), O. Αχιλλέως (2), O. Ζέρβα (3),

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες (ΟΑ) αποτελούν μια σπάνια συγγενή διαμαρτία με συχνότητα εμφάνισης 1 στις 4–5000 γεννήσεις. Η οπίσθια οβελιαία ορθοπρωκτοπλαστική (PSARP) αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη χειρουργική αντιμετώπιση ασθενών με ατρησία ορθού. Σκοπός της μελέτης είναι η καταγραφή του λειτουργικού αποτελέσματος τουλάχιστον 10 χρόνια μετά τη χειρουργική αποκατάσταση, σε σχέση με την ταξινόμηση κατά Krickenbeck, όπως και η καταγραφή της ποιότητας ζωής των παιδιών με ΟΑ. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η λήψη των πληροφοριών από 27 παιδιά, 19 αγόρια και 8 κορίτσια, έγινε έπειτα από την ανάλυση λεπτομερών ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν από τους ασθενείς είτε τηλεφωνικώς είτε κατά την επίσκεψή τους στο νοσοκομείο. ΑποτελΕσματα Ανατομία κατά Krickenbeck: Τρία παιδιά χωρίς συρίγγιο, 9 με περινεϊκό, 10 με ορθοουρηθρικό, 3 με ορθοπροδρομικό και 2 με ορθοκυστικό συρίγγιο. Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με PSARP ή limited PSARP. Οχτώ παιδιά (80%) με περινεϊκό συρίγγιο είχαν πλήρη εγκράτεια. Από τα κορίτσια με προδρομικό συρίγγιο εγκράτεια επιτεύχθηκε σε 2 ασθενείς (66%). Τρίτου βαθμού δυσκοιλιότητα παρατηρήθηκε σε 1 περίπτωση. Στην ομάδα ασθενών με ορθοουρηθρικό συρίγγιο, 60% απέκτησαν πλήρη εγκράτεια. Δυσκοιλιότητα τρίτου βαθμού παρατηρήθηκε σε 1 παιδί. Από τους ασθενείς με ορθοκυστικό συρίγγιο κανείς δεν έχει πλήρη εγκράτεια. Συμπερασματα Η πρόγνωση των ασθενών με ΟΑ εξαρτάται άμεσα από τη σοβαρότητα της δια­μαρτίας. Η υιοθέτηση της ταξινόμησης επιτρέπει την ομοιόμορφη καταγραφή, εκτίμηση και σύγκριση των λειτουργικών αποτελεσμάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):60—64
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Παιδοχειρουργικό Τμήμα, (2) Β΄ Παιδοχειρουργικό Τμήμα, (3) Τμήμα Κλινικής Διαιτολογίας, Νοσοκομείο Παί­­δων Αθηνών Π & Α Κυριακού, Αθήνα, (4) Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Θεσ­σαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Ορθοπρωκτικές ανωμαλίες, εγκρά­τεια, διαχρονική παρακολούθηση
Αλληλογραφία: Ι. Σκόνδρας, Ήβης 11, 152 34 Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: skondras@yahoo.gr

Γρ. Τσουκαλάς (1), Ι. Τσουκαλάς (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι αρχαίοι ιατροί εφαρμόζοντας τον ηλεκτρισμό στη Θεραπευτική, χρησιμοποιούσαν μια ζωντανή ηλεκτρική συσκευή, το ψάρι «νάρκη» (torpedo fish, κοινώς μουδιάστρα, μαρμαιρούσα, προκαλεί 100 ηλεκτρικές εκκενώσεις/min). Η νάρκη ανήκει στην οικογένεια Torpedinidae της τάξης Raiiformes που περιλαμβάνει 40 είδη. Με σκοπό την καταγραφή των γνώσεων περί ηλεκτρισμού στην Αρχαία Ελλάδα, έγινε η αποδελτίωση των έργων αρχαίων συγγραφέων. Οι Αριστοτέλης, Θαλής και Θεόφραστος γνώριζαν αρκετά περί μαγνητισμού. Ο Σκριβώνιος Λάργος, αλλά και οι Πλίνιος και Διοσκουρίδης χρησιμοποιούν τη «νάρκη» σε πληθώρα ιατρικών εφαρμογών που περιλαμβάνει τις αρθρίτιδες, τη ρήξη του σπλήνα, τη γέννα και τις κεφαλαλγίες. Ο Γαληνός επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα της μεθόδου επί των κεφαλαλγιών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):65—68
Κέντρο Προέλευσης: (1) ΑΟΝΑ, «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (2) Ιδιώτης Ιατρός, Χανιά, Κρήτη
Λέξεις Κλειδιά: Θαλής, αρχαίοι έλληνες, ηλεκτρισμός, «νάρκη», κεφαλαλγία
Αλληλογραφία: Γ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι, Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Π. Δημητριάδης, Α. Δημητριάδου (1), Γρ. Τσουκαλάς (2), Χ. Ψυλλάκη (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Περισσότερα από 100 χρόνια πριν λειτούργησε στην περιοχή Ιπποδρόμιο της Θεσ­σαλονίκης άσυλο φρενοπαθών. Η πρώτη ημερομηνία ίδρυσης του φρενοκομείου αναφέρεται το 1912, όταν ο τότε νομάρχης Θεσσαλονίκης αποφασίζει την ίδρυση φρενοκομείου, χωρίς όμως η απόφασή του αυτή να έχει συνέχεια. Τελικά, το 1917, ιδρύεται το πρώτο δημόσιο ψυχιατρείο, ως «Άσυλο φρενοβλαβών», στην περιοχή της πλατείας Βαρδαρίου, μία από τις κακόφημες περιοχές της Θεσσαλονίκης. Το 1925, μετά από τις επίπονες ενέργειες μιας Αγγλίδας ονόματι Patisson, θεσπίσθηκε ο πρώτος οργανισμός του νοσοκομείου. Ακολουθεί μία σειρά θέσπισης νέων οργανισμών, η ίδρυση δύο Πανεπιστημιακών κλινικών, η κατασκευή εξωνοσοκομειακών συνεταιριστικών εργασιοθεραπευτικών μονάδων και η ενασχόληση με νέους κλάδους της ιατρικής, όπως η Ψυχογηριατρική. Σήμερα, το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης εκσυγχρονισμένο προσφέρει τις υπηρεσίες του για τη θεραπεία των νοσούντων ψυχών. Τα ψηλά τείχη με περίφραξη, που στο παρελθόν γκετοποίησαν τους πάσχοντες από ψυχική νόσο, δεν υπάρχουν πλέον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2011, 99(1–2):69—72
Κέντρο Προέλευσης: (1) ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη, (2) ΑΟΝΑ «Ο Ά­γιος Σάββας», Αθήνα, (3) Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσ­σαλο­νίκης, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Ψυχιατρείο, Θεσσαλονίκη, Pa­tisson, Κουρέτας, εργασιοθεραπεία
Αλληλογραφία: Γρ. Τσουκαλάς, Κόνωνος 62–64, 116 33 Παγκράτι Αθήνα • e-mail: gregorytsoucalas@yahoo.gr

Π.Ν. Συγκελλάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Αν και η ανεπάρκεια βιταμίνης D ευθύνεται σημαντικά στη δημιουργία οστεοπενίας-οστεοπόρωσης, πρόσφατα αναγνωρίστηκε ότι η έλλειψη ή η ανεπαρκής δράση της (μεταλλάξεις του γονιδίου του υποδοχέα της) σχετίζεται με εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων (σακχαρώδης δια­βήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα, λεύκη κ.λπ.) αλλά και ορισμένων καρκίνων (κυρίως παχέος εντέρου-ορθού, μαστού, προστάτη, ωοθηκών). Η αντικαρκινική δράση της βιταμίνης D οφείλεται στη δυνατότητα πολλών ιστών, ακόμα και καρκινικών, που διαθέτουν το ένζυμο 1α-υδροξυλάση, να παράγουν ενδοκυτταρίως –εφόσον υπάρχει αρκετό υπόστρωμα [25(ΟΗ)βιταμίνη D]– τον δραστικό μεταβολίτη [1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D], με ποικίλους μηχανισμούς αντικαρκινικής δράσης. Πολλές μελέτες και μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι επάρκεια υποστρώματος [25(ΟΗ)βιταμίνη D στο αίμα >30 ng/mL], μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης, την ταχύτητα προόδου και ακόμα και τη συχνότητα θανάτου ορισμένων καρκίνων, καθώς και το αντίθετο. Διαπιστώθηκε ακόμα και αρνητική γραμμική συσχέτιση μεταξύ επιπέδων 25(ΟΗ)βιταμίνης D και κινδύνου εμφάνισης ή θανάτων από τέτοιους καρκίνους. Σήμερα, που παγκοσμίως η ένδεια βιταμίνης D είναι πολύ συχνή, η επίτευξη επάρκειας του οργανισμού σε βιταμίνη D είναι απολύτως απαραίτητη (επαρκής έκθεση του σώματος στην ηλιακή ακτινοβολία και χορήγηση συμπληρωμάτων) με ελάχιστο κόστος και απουσία ανεπιθύμητων ενεργειών αλλά με τεράστια οφέλη (προστασία από οστική νόσο, αυτοάνοσα νοσήματα και –το σημαντικότερο– από αρκετούς καρκίνους).

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):335—353
Κέντρο Προέλευσης: Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Aθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Βιταμίνη D, 25(ΟΗ) βιταμίνη D, 1-25(ΟΗ)2 βιταμίνη D, καρκίνος παχέος εντέρου-ορθού, μαστού, προστάτη, ωοθηκών, μη Hodgkin λέμφωμα, αυτοάνοσα νοσήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοαγγειακή νόσος.
Αλληλογραφία: Π.Ν. Συγκελλάκης, Γράμμου 2, 172 34 Αθήνα • e-mail: p.singhellakis@gmail.com

Ελ. Καραμπλή, Κ. Αθανασάκης, Γ. Κυριόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση του επιπολασμού των χρονίων νοσημάτων, οι αυξημένες προσδοκίες των πολιτών για πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας φροντίδα και οι συνεχείς εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας υγείας οδηγούν σε αύξηση των δαπανών υγείας διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτό, η ορθολογική, οικονομικά αποδοτική και δίκαιη κατανομή των διαθέσιμων πόρων έχει αναδειχθεί ως προτεραιότητα και η οικονομική αξιολόγηση έχει πλέον γίνει αποδεκτή ως ένα εκ των εργαλείων λήψης αποφάσεων προς αυτή την κατεύθυνση. Τα φάρμακα αποτελούν την τεχνολογία υγείας στην οποία έχει μέχρι στιγμής επικεντρωθεί η οικονομική αξιολόγηση. Τα αποτελέσματα της φαρμακοοικονομικής αξιολόγησης λαμβάνονται υπόψη στη διαδικασία τιμολόγησης και αποζημίωσης ενός φαρμάκου, καθώς και έκδοσης κατευθυντήριων οδηγιών για τη συνταγογράφηση. Στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, τα εργαλεία της οικονομικής αξιολόγησης και της αξιολόγησης της τεχνολογίας υγείας γενικότερα έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, αντιθέτως στην Ελλάδα, η εισαγωγή της οικονομικής αξιολόγησης παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση. Στο εγγύς μέλλον, η πίεση στους προϋπολογισμούς υγείας θα εντείνει την ανάγκη διερεύνησης οικονομικά αποδοτικών τρόπων χρήσης των υγειονομικών πόρων, τοποθετώντας την οικονομική αξιολόγηση ως απαραίτητη παράμετρο της πολιτικής υγείας. Οι υψηλότερες απαιτήσεις προς τους οικονομολόγους της υγείας αναμένεται να δώσουν ώθηση στην περαιτέρω διερεύνηση και βελτίωση μεθοδολογικών ζητημάτων της οικονομικής αξιολόγησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):354—362
Κέντρο Προέλευσης: Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δη­μό­σιας Υγείας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φαρμακοοικονομία, αξιολόγηση, φαρμακευτική πολιτική, τιμολόγηση, αποζημίωση.
Αλληλογραφία: Ελ. Καραμπλή, Λεωφ. Αλεξάνδρας 196, 115 21 Αθήνα • e-mail: ekarabli@esdy.edu.gr

Α.Ν. Χριστοπούλου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η επίπτωση του κακοήθους μελανώματος αυξάνει. Αναφέρονται πάνω από 50.000 περιπτώσεις ετησίως στις ΗΠΑ. Η πενταετής επιβίωση του σταδίου ΙΙΙ είναι 50% ενώ η επιβίωση ασθενών σταδίου IV δεν ξεπερνά τους 12 μήνες. H χημειοθεραπεία με βάση τη dacarbazine έχει δώσει, σε κάποιες μελέτες, ανταποκρίσεις από 12 έως 25%, ενώ η συνδυασμένη χημειοθεραπεία δε βελτιώνει τη συνολική επιβίωση. Η σχετική αντίσταση των μελανοκυττάρων στη χημειοθεραπεία οδήγησε σε εναλλακτικές θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως η ανοσοθεραπεία, η οποία έχει μελετηθεί αρκετά με περιορισμένη όμως επιτυχία. Μέχρι σήμερα, η IL-2 και η INF άλφα 2b είναι οι μόνες εγκεκριμένες κυτταροκίνες που έχουν εφαρμογή στο μελάνωμα. Ενισχυμένη έκφραση συνδιεγερτικών μορίων στην επιφάνεια των δενδριτικών κυττάρων, ενισχυμένη ή παρατεταμένη ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων μέσω αναστολής σηματοδοτικών υποδοχέων, όπως CTLA-4, είναι νέες θεραπευτικές στρατηγικές που πιθανόν θα οδηγήσουν σε πιο αποτελεσματική ανοσοθεραπεία. Η ανάπτυξη δύο μονοκλωνικών αντισωμάτων κατά του CTLA-4 (ipilimumab και tremelimumab) και η εφαρμογή τους στην κλινική πράξη έδωσε ικανοποιητικές ανταποκρίσεις με μεγάλη διάρκεια για κάποιους ασθενείς (>4 χρόνια) και βελτίωσε την ολική μέση επιβίωση (≈10,8 μήνες). Το Sorafenib, ένας αναστολέας κινάσης ενάντι της B-RAF πρωτεϊνικής κινάσης, έχει μελετηθεί εκτενώς με περιορισμένη όμως δράση ως μονοθεραπεία στο μεταστατικό μελάνωμα. Το PLX4032, εκλεκτικός από του στόματος αναστολέας της V600E μετάλλαξης BRAF κινάσης έδειξε ικανοποιητική ανταπόκριση σε μελέτη φάσης Ι.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):363—369
Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Χημειοθεραπείας, ΓΝ Πατρών «Άγ. Ανδρέας», Πάτρα
Λέξεις Κλειδιά: Μελάνωμα, ανοσοθεραπεία, σηματοδοτικές οδοί, αντιαγγειογενετικοί παράγοντες
Αλληλογραφία: A.N. Χριστοπούλου, Παπαδιαμάντη 2 & Λευκωσίας, 265 04 Άγιος Βασίλειος, Ρίον, Πάτρα • e-mail: athinachris@in.gr

Π.Χ. Παπαγιώργης (1), Α.Ε. Ζίζη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το στάδιο αποτελεί τον σημαντικότερο προγνωστικό παράγοντα για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Από τις διάφορες ταξινομήσεις, γνωστότερες είναι η Dukes, η Astler-Coller και η νεότερη ΤΝΜ, η επικρατέστερη σήμερα, επειδή εξετάζει αναλυτικά και τις τρεις βασικές συνιστώσες του σταδίου (διήθηση τοιχώματος, λεμφαδενική διασπορά και μεταστάσεις), που αντιπροσωπεύουν τις αντίστοιχες οδούς επέκτασης της νόσου (κατά συνέχεια ιστού, λεμφογενή και αιματογενή). Κάθε μια από τις συνιστώσες αυτές φαίνεται να έχει ανεξάρτητη προγνωστική σημασία. Ενώ οι αναφερθείσες ταξινομήσεις χρησιμοποιούνται επίσης εκτός από τους πρωτοεμφανιζόμενους όγκους και σε περιπτώσεις υποτροπών, για την εκτίμηση της υπολειπόμενης νόσου εφαρμόζεται διαφορετικό σύστημα σταδιοποίησης (ταξινόμηση R). Στους παράγοντες που επηρεάζουν τη σταδιοποίηση περιλαμβάνονται η χειρουργική τεχνική, ο διαγνωστικός έλεγχος, η σχολαστική παθολογοανατομική εξέταση, καθώς επίσης και χαρακτηριστικά του όγκου (εντόπιση, Grade και γενετικοί μηχανισμοί). Πέρα από την πρόγνωση, το στάδιο αποτελεί μέχρι σήμερα και το βασικό κριτήριο στον σχεδιασμό και εφαρμογή της κατά περίπτωση ενδεδειγμένης θεραπείας, καθορίζοντας την έκταση και το είδος της χειρουργικής επέμβασης αλλά και την απόφαση μετεγχειρητικής χημειοθεραπείας. Συμπερασματικά, η ακριβής σταδιο­ποίηση αποτελεί σημαντική παράμετρο στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Κατάλληλες χειρουργικές, διαγνωστικές και παθολογοανατομικές τακτικές και η υιοθέτηση της ΤΝΜ ταξινόμησης συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):370—378
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργικό Τμήμα, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Αθήνα, (2) Παθο­λογοανατομικό Εργαστήριο, ΓΝ Πειραιώς «Τζάνειο», Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: Καρκίνος παχέος εντέρου, στάδιο νόσου, σταδιοποίηση ΤΝΜ, σταδιοποίηση Dukes, πρόγνωση
Αλληλογραφία: Π.X. Παπαγιώργης, Νεοσοίκων 35, 185 36 Πειραιάς • e-mail: ppapagiorg@teiath.gr

Α.Φ. Μεντής (1), Ευ. Καραρίζου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στην παρούσα εργασία ανασκοπείται η σύγχρονη βιβλιογραφία με θέμα την «επιθηλιο-μεσεγχυματική μετατροπή (ΕΜΜ) στον καρκίνο». Δίνεται ο ορισμός της ΕΜΜ ενώ κατόπιν αναλύεται ο ρόλος της κυτταρικής σηματοδότησης για την ΕΜΜ, καθώς και η εμπλοκή της ΕΜΜ με τον καρκίνο. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση της ΕΜΜ αφενός με τα καρκινικά αρχέγονα κύτταρα, αφετέρου με τα microRNAs. Tέλος, διερευνάται η κλινική σημασία της ανίχνευσης δεικτών ΕΜΜ στο αίμα, καθώς και η δυνατότητα αξιοποίησης της ΕΜΜ στην αντικαρκινική θεραπεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):379—385
Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, (2) Νευρολογική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Πανεπιστήμιο Αθη­νών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καρκίνος, επιθηλιο-μεσεγχυματική μετατροπή, καρκινογένεση
Αλληλογραφία: Eυ. Καραρίζου, Νευρολογική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 72–74, 115 28 Αθήνα • e-mail: ekarariz@med.uoa.gr

Θ. Δόσιος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο αριθμός των ιατρών που ασκούν την ειδικότητα της Θωρακο-καρδιοχειρουργικής (ΘΚΧ) στη χώρα μας είναι υπερτριπλάσιος και ο αριθμός των εκπαιδευόμενων στην ειδικότητα σχεδόν πενταπλάσιος του προβλεπόμενου από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Διεθνείς οργανισμοί κατατάσσουν την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις του καταλόγου της διαφθοράς και θεωρούν τον τομέα παροχής ιατρικών υπηρεσιών έναν από τους πιο διεφθαρμένους της Ελληνικής κοινωνίας. Η ΘΚΧ δεν είναι αμέτοχη της διαφθοράς. Με σκοπό την εξυγίανση του υπάρχοντος ανορθολογικού, αντιπαραγωγικού και διεφθαρμένου συστήματος, που παρέχει υπηρεσίες υψηλού κόστους και χαμηλής ποιότητας, προτείνονται διαρθρωτικές αλλαγές που αναφέρονται στην εκπαίδευση, τον αριθμό των ιατρών που ασκούν την ειδικότητα, την πάταξη της διαφθοράς και την επανεξέταση των ηθικών αξιών μας. Αναλύεται το θέμα της διαφθοράς, για το οποίο οι επιστημονικές και επαγγελματικές Ενώσεις των ιατρών έχουν τηρήσει μέχρι σήμερα αιδήμονα σιωπή. Προτείνονται: εκχώρηση από την Πολιτεία στο Ιατρικό Σώμα όλων των διοικητικών αρμοδιοτήτων για τη μεταπτυχιακή ιατρική εκπαίδευση σύμφωνα με τις Συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ένωσης Ευρωπαίων Ειδικευμένων Ιατρών, σύνδεση των αμοιβών με την παραγωγικότητα και αξιολόγηση των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(6):386—394
Κέντρο Προέλευσης: Θωρακο-καρδιοχειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Θωρακοκαρδιοχειρουργική, εκπαίδευση, διαφθορά, παραγωγικότητα, αξιολόγηση, ηθικές αξίες, ποιότητα ιατρικών υπηρεσιών
Αλληλογραφία: Θ. Δόσιος, Μακεδονίας 92, 156 69 Παπάγου, Αθήνα • e-mail: dosiosth@yahoo.com

Χρ.Σ. Μπασαγιάννης (1), Γ. Παναγούλιας (2), Γ.Κ. Νίκου (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι καρκινοειδείς όγκοι του στομάχου αντιπροσωπεύουν μια κατηγορία νεοπλασιών, οι οποίες διαφέρουν από τα αδενοκαρκινώματα τόσο στην αιτιολογία τους όσο και στη βιολογική συμπεριφορά και στην πρόγνωση. Τα τελευταία 15 χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση στην επίπτωση των γαστρικών καρκινοειδών τα οποία διακρίνονται σε τρεις κύριους τύπους (1, 2 και 3). Η υπερέκκριση της γαστρίνης είναι ένας από τους βασικούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που συμβάλλουν στην εμφάνιση και ανάπτυξη των νευροενδοκρινικών αυτών όγκων. Η συμπτωματολογία τους είναι σχετικά άτυπη και οι βλάβες εμφανίζονται τις περισσότερες φορές τυχαία στη γαστροσκόπηση. Η διάγνωση τεκμηριώνεται με την ανάλυση των ιστοπαθολογικών ευρημάτων και τη μέτρηση των επιπέδων της γαστρίνης και της χρωμογρανίνης ορού των ασθενών. Οι βασικές στρατηγικές αντιμετώπισής τους εξαρτώνται από τον τύπο των όγκων και τον αριθμό των βλαβών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα:

Ιατρική 2010, 98(5):259—268

Κέντρο Προέλευσης: (1) Ιατρείο Νευροενδοκρινολογίας Πεπτικού, Α΄ Προ­παιδευτική Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΠΓΝΑ «Λαϊκό», (2) 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καρκινοειδή, όγκοι στομάχου, νευροενδοκρινικοί όγκοι, γαστρίνη

Μ. Σταματάκος (1), Α. Ελευθεριάδη (2), Κ. Κόντζογλου (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στη θεραπεία της συγκεκριμένης νόσου έχει αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των επιζωσών, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον της ιατρικής κοινότητας να μετατοπίζεται πλέον και προς τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μετά την επιτυχή θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου τους. Η εικόνα που έχουν για το σώμα τους οι γυναίκες μετά το χειρουργείο, η σεξουαλικότητα, το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο καλούνται να επανενταχθούν, η ψυχολογική τους κατάσταση αλλά και τα συμπτώματα της νόσου τους, αποτελούν παραμέτρους που χρήζουν προσοχής στην προσπάθεια κατανόησης των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη ομάδα ασθενών. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η βιβλιογραφική ανασκόπηση νεότερων δεδομένων σχετικά με τους παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής των γυναικών μετά τη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού και να συμβάλουν στη βελτίωσή της.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(5):269—278
Κέντρο Προέλευσης: (1) Νοσοκομείο «Νέον Αθήναιον», Αθήνα, (2) Ιατρός, (3) Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Καρκίνος μαστού, ποιότητα ζωής, εικόνα σώματος, σεξουαλικότητα, ψυχολογική κατάσταση
Αλληλογραφία: Μ. Σταματάκος, 150 Ελ. Βενιζέλου, 163 41 Ηλιούπολη, Αθήνα • e-mail: mixalislak@gmail.com

Α. Φωτοπούλου (1), Δ. Δημητρουλόπουλος (2), Ι. Καραϊτιανός (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) παραμένει σημαντική νεοπλασματική νόσος, τόσο όσον αφορά στη συχνότητα όσο και τη θνητότητα. Το 2008 περισσότερες από 148.000 νέες περιπτώσεις διαγνώστηκαν στις ΗΠΑ και περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι κατέληξαν εξαιτίας της νόσου. Θεωρείται γενικώς αποδεκτό ότι το αδένωμα αποτελεί πρόδρομη βλάβη για τον ΚΠΕ. Υφίσταται δε η τυπική ακολουθία από το υπερπλαστικό επιθήλιο στις εστιακά δυσπλαστικές κρύπτες, στο μακροσκοπικά εμφανές σωληνώδες αδένωμα, στο αδένωμα με υψηλόβαθμη επιθηλιακή δυσπλασία και/ή στο λαχνωτό αδένωμα, και τελικά στο διηθητικό καρκίνωμα. Η ακολουθία αυτή προσφέρει ένα εξαιρετικό μοντέλο για την κατανόηση της βιολογίας της καρκινογένεσης των συμπαγών όγκων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(5):279—292
Κέντρο Προέλευσης: (1) Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Νοσοκομείο «Υγεία», (2) Γαστρεντερολογική Κλινική, 3Γ΄ Χει­ρουργική Κλινική ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Peutz-Jeghers, σύνδρομο οικογενούς πολυποδιάσεως, σύνδρομο Lynch ή σύνδρομο οικογενούς μη πολυποδιασικού ΚΠΕ, σύνδρομο υπερπλαστικής πολυποδιάσεως, σύνδρομο Cronkhite-Canada, πολύποδες παχέος εντέρου, ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου (ΙΦΝΕ), ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn
Αλληλογραφία: Δ. Δημητρουλόπουλος, Παρνασσού 35, 152 34, Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: dimdim@otenet.gr

Π. Μαυρογιάννη (1), Δ. Δημητρουλόπουλος (2), Μ. Τελάκης (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα ινοπολυκυστικά νοσήματα του ήπατος περιλαμβάνουν τη συγγενή ηπατική ίνωση, την αυτοσωματική επικρατούσα πολυκυστική νόσο ήπατος (νόσος ενηλίκων), το αμάρτωμα χοληφόρων (σύμπλεγμα Von Meyenburg), τη νόσο Caroli και τις κύστεις του χοληδόχου πόρου. Αποτελούν σπάνια, καλοήθη νοσήματα ήπατος και χοληφόρων σε συνδυασμό με άλλοτε άλλη νεφρική συμμετοχή και μεταξύ τους αλληλο­επικάλυψη. Ενδιαφέρον αποτελεί η κοινή παθοφυσιολογία τους που αφορά σε ανώμαλη εξέλιξη κατά την εμβρυογένεση των χοληφόρων πόρων. Ωστόσο, το κλινικό ενδιαφέρον των νοσημάτων αυτών έγκειται στην ποικιλομορφία των κλινικών τους εκδηλώσεων, που σε συνδυασμό με τη σπανιότητά τους συχνά καθιστά δυσχερή τη διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση. Η επιλογή κατάλληλων απεικονιστικών μεθόδων συχνά παρέχει παθογνωμονικά σημεία επαρκή για τη διάγνωση. Σε ειδικές περιπτώσεις απαιτείται κατευθυνόμενη βιοψία ήπατος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(5):293—299
Κέντρο Προέλευσης: (1) Γαστρεντερολόγος, (2) Γαστρεντερολογική Κλινική ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ινοπολυκυστικά νοσήματα ήπατος, συγγενής ηπατική ίνωση, αυτοσωμική επικρατούσα πολυκυστική νόσος ήπατος, αμάρτωμα χοληφόρων, σύμπλεγμα Von Meyenburg, νόσος Caroli, χοληδοχοκήλες
Αλληλογραφία: Π. Μαυρογιάννη, Βρεσθένης 92, 117 45 Αθήνα • e-mail: titi_mav@yahoo.gr

Α. Σωτήρη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Από επιδημιολογικές μελέτες έχει καταδειχθεί ότι οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία κατεργασίας βάμβακος παρουσιάζουν μειωμένη θνησιμότητα από καρκίνο του πνεύμονος. Το φαινόμενο αποδόθηκε κύρια στην εισπνοή ενδοτοξινών gram (–) βακτηριδίων, τα οποία εποικίζουν το βάμβακα. Οι μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι η σκόνη του βάμβακος είναι πολυπαραγοντική όσον αφορά στο περιεχόμενό της σε βιολογικά δραστικές ουσίες. Οι αντιδράσεις τις οποίες προκαλεί η εισπνοή σκόνης βάμβακος περιλαμβάνουν πλήρως ανεπτυγμένο ανοσολογικό καταρράκτη, αντίδραση οξείας φάσεως, κυψελιδίτιδα διαφόρου εντάσεως, ενεργοποίηση της κλασικής και εναλλακτικής οδού του συμπληρώματος, πιθανόν αιμόλυση, καθώς και αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου ΙΙ, παρόμοια με αυτήν που προκαλείται από φάρμακα. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διευκρινιστούν οι λεπτομέρειες των μηχανισμών δράσης της σκόνης βάμβακος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(5):300—311
Κέντρο Προέλευσης: Πνευμονολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Ιωαν­νίνων «Γ. Χατζηκώστα», Ιωάννινα
Λέξεις Κλειδιά: Σκόνη βάμβακος, αντινεοπλασματικές ιδιότητες, ενδοτοξίνες, gram (–) βακτήρια, αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου ΙΙ
Αλληλογραφία: Α. Σωτήρη, Κιθαιρώνος 36–38, 112 55 Αθήνα • e-mail: agelsot@yahoo.gr

Χρ. Κολοφούση, Κ. Στεφανίδης, Ι. Καλογερόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η καταγραφή των απεικονιστικών ευρημάτων με απλή ακτινογραφία και Αξονική Τομογραφία (ΑΤ) θώρακος σε ασθενείς με πνευμονική σαρκοείδωση. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Πραγματοποιήθηκε αναδρομική μελέτη 26 ασθενών με διεγνωσμένη πνευμονική σαρκοείδωση. Μελετήθηκαν οι ακτινογραφίες και οι ΑΤ θώρακος που υπήρχαν στο φάκελο των ασθενών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Από τους 26 ασθενείς με πνευμονική σαρκοείδωση, πυλαία λεμφαδενοπάθεια αναδείχθηκε σε 22 ασθενείς (84%), η οποία αποτελεί και το συχνότερο απεικονιστικό εύρημα. Αλλοιώσεις και προσβολή του πνευμονικού παρεγχύματος παρατηρήθηκαν σε 15 ασθενείς (58%). Αυτές περιελάμβαναν: περιοχές θολής υάλου, παρουσία πολλαπλών μικρών οζιδίων, ανώμαλη πάχυνση του διάμεσου συνδετικού ιστού και των μεσολοβιδίων διαφραγμάτων και παρουσία μεγαλύτερων όζων. Επίσης, σε πέντε ασθενείς παρατηρήθηκαν βρογχιεκτασίες, ενώ σε δύο ασθενείς παρατηρήθηκε διαταραχή της αρχιτεκτονικής του πνευμονικού παρεγχύματος λόγω πνευμονικής ίνωσης και εικόνα μελικηρήθρας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η σαρκοείδωση εκδηλώνεται με μια ποικιλία ευρημάτων στην απλή ακτινογραφία και στην ΑΤ θώρακος. Η εξοικείωση με τα συχνότερα απεικονιστικά ευρήματα καθώς και η γνώση του μεγάλου εύρους των ακτινολογικών ευρημάτων είναι σημαντική για τον σύγχρονο ακτινολόγο τόσο για την αναγνώριση της νόσου όσο και για τη θεραπευτική αντιμετώπισή της.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(5):312—322
Κέντρο Προέλευσης: Ακτινοδιαγνωστικό Τμήμα, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σαρκοείδωση, απλή ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία θώρακος
Αλληλογραφία: Χρ. Κολοφούση, Επιδαύρου 16, 104 44 Κο­λωνός, Αθήνα • e-mail: chrisafoula@yahoo.gr

Γ. Λιακάκης (1), Κ. Πόταγας (2), Α. Λινού (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ύπαρξη ενδείξεων ότι η ηλεκ­τρομαγνητική ακτινοβολία προάγει την εμφάνιση της παιδικής λευχαιμίας είναι λογικό να δημιουργεί ανησυχία για τις πιθανές βλαβερές επιπτώσεις της, σε ό,τι αφορά στην εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου και άλλων νόσων, ιδιαίτερα σήμερα που ο γενικός πληθυσμός εκτίθεται στο συγκεκριμένο παράγοντα με αυξανόμενη ένταση και διάρκεια τόσο στο εργασιακό, όσο και στο οικιακό περιβάλλον. Η έρευνα των τελευταίων δεκαετιών για όλο το φάσμα της μη ιονίζουσας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας προσπαθεί να αποκαλύψει πιθανούς μηχανισμούς αλλοίωσης της δομής των ιστών και παρεμβολής στη λειτουργία τους, με ιδιαίτερη έμφαση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί με συχνότητες όμοιες με των πεδίων των ραδιοσυχνοτήτων (RF). Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα παρουσιάζουν πιθανή στατιστική συσχέτιση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων με μορφές καρκίνου, και ειδικότερα των πεδίων εξαιρετικά χαμηλών συχνοτήτων (ELF) με νευροεκφυλιστικές νόσους. Η επιστημονική κοινότητα πρότεινε το 2009 τη μείωση του ορίου έκθεσης του γενικού πληθυσμού στα στατικά ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Παράλληλα, η ύπαρξη ενός συνδρόμου υπερευαισθησίας στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία δεν μπόρεσε να αποκλειστεί και ήδη λαμβάνονται μέτρα προστασίας των ευπαθών πληθυσμιακών ομάδων. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στον προσεκτικό σχεδιασμό και αποτελεσματική εφαρμογή της μελλοντικής επιστημονικής έρευνας, έτσι ώστε να ξεπεραστούν οι όποιοι περιορισμοί και αδυναμίες των εργασιών που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):179—191
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, (2) Τμήμα Νευρολογίας, (3) Τμήμα Επιδη­μιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ηλεκτρομαγνητικά πεδία, καρκίνος, όγκος, νευροτοξικότητα
Αλληλογραφία: Γ. Λιακάκης, Διός 11, 152 35 Βριλήσσια • e-mail: g_liakakis@yahoo.com

Α. Τσιώτου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι εξελίξεις στην αντιμετώπιση του τραύματος στο ΚΝΣ στα παιδιά είναι μεγάλες κατά την τελευταία δεκαετία. Η συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες οδηγίες και τους αλγόριθμους της θεραπευτικής διαχείρισης των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων (ΚΕΚ), και η γνώση των ανατομικών και παθοφυσιολογικών ιδιαιτεροτήτων των παιδιών είναι απαραίτητη στους κλινικούς ιατρούς που φροντίζουν τραυματισμένα παιδιά σε οποιαδήποτε φάση της νοσηλείας τους, αλλά κυρίως κατά την αρχική φροντίδα των πρώτων ωρών, και εξασφαλίζει την ευνοϊκότερη δυνατή έκβαση. Επιπλέον, έχει καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια με σκοπό την ταυτοποίηση εκείνων των ασθενών που θα ωφεληθούν ουσιαστικά από τις διαθέσιμες απεικονιστικές εξετάσεις για τον εντοπισμό τραύματος στο ΚΝΣ. Η χρήση των κλινικών κανόνων από τους υπεύθυνους ιατρούς, έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή των κινδύνων από τη διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων σε ασθενείς τόσο ευάλωτους ηλικιακά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):192—202
Κέντρο Προέλευσης: Αναισθησιολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Τραύμα, παιδιά, Κεντρικό Νευ­ρικό Σύστημα, αξονική τομογραφία, απεικονιστικός έλεγχος, αντιμετώπιση
Αλληλογραφία: Α. Τσιώτου, Αρκαδίας 19–21, 115 26 Αθήνα • e-mail: adeltsiotou@yahoo.gr

Π.Κ. Τσιμπούρης, Χρ.Ν. Καλαντζής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η πρωκτοκολεκτομή με νεολήκυθο είναι η επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση: (α) της ανθεκτικής στη συντηρητική θεραπεία ελκώδους κολίτιδας, (β) της ελκώδους κολίτιδας με νεοπλασία ή δυσπλασία και (γ) της οικογενούς πολυποδίασης. Η επέμβαση μπορεί να συνοδεύεται από φλεγμονώδεις, μηχανικές και λειτουργικές επιπλοκές. Η ληκυθίτιδα αποτελεί τη συχνότερη από τις επιπλοκές. Αναπτύσσεται σε ποσοστό πάνω από το 50% όσων χειρουργήθηκαν για ελκώδη κολίτιδα και το 6% όσων χειρουργήθηκαν για οικογενή πολυποδίαση. Αλλαγές στην εντερική χλωρίδα πυροδοτούν παθολογικές ανοσολογικές απαντήσεις σε ασθενείς με κατάλληλη γενετική προδιάθεση, οδηγώντας στην ανάπτυξη ληκυθίτιδας. Η κλινική εικόνα της ληκυθίτιδας χαρακτηρίζεται από αύξηση της συχνότητας και της ρευστότητας των κενώσεων, από κολικοειδή κοιλιακά άλγη, έπειξη προς αφόδευση ή τεινεσμό, ενώ δε λείπουν και οι εξωεντερικές εκδηλώσεις που είναι ανάλογες με αυτές της ελκώδους κολίτιδας. Η διάγνωση βασίζεται στη ληκυθοσκόπηση, συνεπικουρούμενη από το ληκυθογράφημα. Η ανάπτυξη δυσπλασίας ή νεοπλασίας στο βλεννογόνο της νεοληκύθου, παρότι είναι γενικά σπάνια, επιτάσσει τη συστηματική παρακολούθηση με ληκυθοσκόπηση και βιοψίες σε χρονικά διαστήματα που καθορίζονται από τη συνύπαρξη ή όχι παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη νεοπλασίας. Οι στενώσεις της νεοληκύθου αποτελούν τις συνηθέστερες μηχανικές επιπλοκές. Σχετίζονται με την παρουσία νόσου Crohn και την εμφάνιση περιεγχειρητικών επιπλοκών. Η διάγνωση βασίζεται στη ληκυθοσκόπηση, συνεπικουρούμενη από το ληκυθογράφημα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):203—216
Κέντρο Προέλευσης: Γαστρεντερολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Πρωκτοκολεκτομή με νεολήκυθο, ληκυθίτιδα, στενώσεις νεοληκύθου, ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
Αλληλογραφία: Π.K. Τσιμπούρης, Μπισκίνη 29, 157 71 Ζωγράφου • e-mail: tsibofam@yahoo.com

Μ. Σταματάκος (1), Θ. Στασινού (2), Κ. Κόντζογλου (3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H συστροφή του σιγμοειδούς είναι σπάνια κατάσταση. Η εγχειρητική θνητότητα έχει μειωθεί σήμερα και η μείωση αυτή πιθανότατα οφείλεται στην πρώιμη διάγνωση της νόσου, στην πρόοδο της ενδοσκοπικής αντιμετώπισής της και των χειρουργικών τεχνικών. Είναι δύσκολο να αποτυπώσουμε μία συγκεκριμένη αιτία ή παθοφυσιολογική βάση για τη νόσο αυτή, γιατί η συστροφή του σιγμοειδούς παρουσιάζεται με ποικίλη κλινική εικόνα ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, το φύλο και την ηλικία του ασθενούς. Η πρώιμη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας και γι’ αυτό πρέπει να είναι γνωστοί οι προδιαθεσικοί παράγοντες και τα πρώιμα σημεία και συμπτώματα αυτής της οντότητας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):217—223
Κέντρο Προέλευσης: (1) Χειρουργικό Τμήμα, Νοσοκομείο «Νέον Αθήναιον», Αθήνα, (2) Ιατρός, (3) Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Συστροφή σιγμοειδούς, διάγνωση, θεραπεία
Αλληλογραφία: Μ. Σταματάκος, Αιγύπτου 153, 165 62 Άνω Γλυφάδα, Αθήνα • e-mail: mixalislak@gmail.com

Α. Κώτσιου (1), Χρ. Τεσσερομμάτη (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σύνδεση των φαρμάκων με πρωτεΐνες αίματος και ιστών είναι καθοριστική για το μεταβολισμό, την απέκκριση, τη φαρμακολογική δράση και την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών και τοξικότητας. Οι κυριότερες πρωτεΐνες του πλάσματος στις οποίες προσδένονται τα φάρμακα είναι η λευκωματίνη, η α1-όξινη γλυκοπρωτεÀνη και οι λιποπρωτεÀνες. Η λευκωματίνη έχει μεγάλη συγγένεια με όξινα μόρια, η α1- όξινη γλυκοπρωτεΐνη με βασικά μόρια και οι λιποπρωτεΐνες με λιπόφιλα καθώς και βασικά μόρια. Η παρουσία εξωγενών και ενδογενών ουσιών επηρεάζει τη σύνδεση των φαρμάκων τόσο στο πλάσμα, όσο και στους ιστούς. Η παρουσία νόσου επηρεάζει την πρωτεϊνική σύνδεση είτε λόγω πτώσης των επιπέδων λευκωματίνης και α1-όξινης γλυκοπρωτεΐνης είτε μέσω άλλων ενδογενών ουσιών και συνθηκών. Το stress οδηγεί σε αύξηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων (free fatty acids, FFA), τα οποία καταλαμβάνουν ανταγωνιστικά θέσεις σύνδεσης στη λευκωματίνη. Δυνητικές κλινικές συνέπειες αναμένονται όταν ένα φάρμακο μπορεί να εκτοπίζει κάποιο άλλο από τις θέσεις σύνδεσής του με τις πρωτεΐνες, π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή όξινα αντιμικροβιακά (β-λακτάμες) εκτοπίζουν τη βαρφαρίνη από τις θέσεις σύνδεσής της στο μόριο της λευκωματίνης. Η ελάττωση της συνδετικής ικανότητας ενός φαρμάκου λόγω εκτόπισης από άλλο μόριο δεν οδηγεί πάντα σε αύξηση του φαρμακολογικού αποτελέσματος, διότι υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως η κάθαρση και κυρίως το εκάστοτε θεραπευτικό εύρος του φαρμάκου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):224—231
Κέντρο Προέλευσης: (1) Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αρεταίειο», (2) Εργαστή­ριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φάρμακα, σύνδεση, πρωτεΐνες πλάσματος, φαρμακοδυναμική, φαρμακοκινητική
Αλληλογραφία: Χρ. Τεσσερομμάτη, Εργαστήριο Φαρμακο­λογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μ. Ασίας 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: ctesser@med.uoa.gr

Μ. Σταμούλη (1), Ι. Παναγιώτου (1), Γρ. Τότος (1), Εμ. Βελονάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Η διερεύνηση της ορολογικής κατάστασης των στρατεύσιμων ανδρών του Πολεμικού Ναυτικού και η εκτίμηση του επιπολασμού της ηπατίτιδας Β, 10 έτη μετά την ένταξη του σχετικού εμβολίου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Υλικo-μEθοδος Έγινε προσδιορισμός τριών δεικτών της ηπατίτιδας Β, HBsAg, αντι-HBs και αντι-HBc, σε 1000 δείγματα ορού, προερχόμενα από νεοσύλλεκτους άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού ηλικίας 18 ως 28 ετών. Αποτελeσματα 745 (74,5%) δείγματα έδωσαν θετικό αποτέλεσμα για anti-HBs και 255 (25,5%) αρνητικό αποτέλεσμα. Τα θετικά δείγματα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με τον τίτλο των αντισωμάτων: μια ομάδα περιελάμβανε τα δείγματα με τίτλο αντισωμάτων 10 ως 100 IU/L και η άλλη τα δείγματα με τίτλο αντισωμάτων 100 ως 1000 IU/L. Tο 30,5% των θετικών δειγμάτων είχε αναπτύξει πολύ υψηλούς τίτλους αντισωμάτων (>900 IU/L). Θετικό HBsAg ανιχνεύθηκε μόνο σε ένα δείγμα, ενώ θετικό αντι-HBc σε εννέα δείγματα. Ο επιπολασμός του HBsAg στο δείγμα μας υπολογίστηκε στο 0,1%, ενώ του αντι-HBc στο 0,9%. Τα δείγματά μας χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με την ηλικία των εξεταζομένων και εντοπίστηκαν οι μεταξύ τους διαφοροποιήσεις. Συμπερaσματα Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν σαφή, σημαντική και διαχρονική μείωση του επιπολασμού της ηπατίτιδας Β στη χώρα μας μετά την εφαρμογή του υποχρεωτικού εμβολιασμού. Η εκτεταμένη μετακίνηση μεταναστών, ειδικά από χώρες μεγάλης ενδημικότητας, τα τελευταία δέκα έτη, ενδέχεται να επιφέρει ανάσχεση της μείωσης του επιπολασμού της χρόνιας ηπατίτιδας Β, γεγονός που επιβάλλει την επιδημιολογική επιτήρηση και τη γενίκευση της εμβολιαστικής κάλυψης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):232—236
Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Βιοπαθολογίας, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα, (2) Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Hπατίτιδα Β, αντι-HBs, εμβολιασμός, HBsAg, αντι-HBc
Αλληλογραφία: Μ. Σταμούλη, Αδραμυττίου 31, 171 21 Νέα Σμύρνη • e-mail: mixalodimitrakis@yahoo.com

Θ.Α. Πέππας (1), Α.Σ. Στεφανίδης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Είναι συχνή η αναφορά σε χαρακτη­ρισμό λήψης ιστορικού ότι ο ιατρός επέδειξε «ικανότητες όπως ο Σέρλοκ Χολμς». Στην πρα­γματικότητα, ο πλέον διάσημος, ίσως, από τους μυθιστορηματικούς ήρωες, χρωστάει πολύ περισσότερα στην ιατρική από το αντίθετο. Ο δημιουργός του, Σερ Αρθουρ Κόναν Ντόϋλ, ιατρός στο επάγγελμα, εμπνεύστηκε τις σπάνιες επαγωγικές ικανότητες του θρυλικού ντετέκτιβ, από το πρότυπο των δασκάλων του στην ιατρική, και ιδιαίτερα του καθηγητή Μπελ στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Oι αναφορές στην ιατρική είναι συχνές στις περιπέτειες του Χολμς, αλλά τίποτε δεν είναι πιο συναρπαστικό για τους ιατρούς από το ότι ένας συνάδελφός τους έδωσε το έναυσμα για το αρχέτυπο του μυθικού δαιμόνιου που λέγεται Σέρλοκ Χολμς.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(3–4):237—242
Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Παθολογική Κλινική, (2) A΄ Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, Πειραιά
Λέξεις Κλειδιά: Ιατρική, ιστορία ιατρικής, 19ος αιώνας, διασημότητες, λογοτεχνία, τροπική ιατρική
Αλληλογραφία: Θ.Α. Πέππας, Ι. Χρυσοστόμου 24, 171 22 Ν. Σμύρνη • e-mail: theopeppas@yahoo.com

Χ. Κολιάκη, Ν. Κατσιλάμπρος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η παχυσαρκία αποτελεί αναμφισβήτητα ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών, μεταβολικών, νεοπλασματικών, εκφυλιστικών και άλλων νοσημάτων. Η αντιμετώπισή της πρέπει να αποτελεί απόλυτη ιατρική προτεραιότητα στα πλαίσια της πρωτογενούς πρόληψης αυτών των νοσημάτων. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τη δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή από τη στιγμή που θα εκδηλωθεί κλινικά κάποιο σοβαρό χρόνιο νόσημα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι υπέρβαροι και μετρίως παχύσαρκοι ασθενείς εμφανίζουν παραδόξως καλύτερη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη κλινική έκβαση σε σχέση με τους λιποβαρείς και λεπτόσωμους ασθενείς. Η υπόθεση αυτή καλείται «παράδοξον της παχυσαρκίας» και έχει περιγραφεί ιδιαίτερα σε ασθενείς που πάσχουν από χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, τελικού σταδίου χρόνια νεφρική ανεπάρκεια υπό αιμοκάθαρση, στεφανιαία νόσο, υπέρταση, κολπική μαρμαρυγή, οξέα στεφανιαία σύνδρομα μετά από επεμβάσεις επαναγγείωσης, περιφερική αγγειοπάθεια, καθώς επίσης στους ηλικιωμένους και σε όσους υποβάλλονται σε γενικές (μη βαριατρικές) χειρουργικές επεμβάσεις. Η παρούσα ανασκόπηση συνοψίζει τα κυριότερα κλινικά δεδομένα που αφορούν στο παράδοξον της παχυσαρκίας σε συγκεκριμένους πληθυσμούς ασθενών, αναλύει τους πιθανούς υποκείμενους μηχανισμούς που θα μπορούσαν σε κάποιο βαθμό να ερμηνεύσουν το παρατηρούμενο πλεονέκτημα επιβίωσης των υπέρβαρων και παχύσαρκων ασθενών, και επισημαίνει πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες που υπεισέρχονται στις παράδοξες αυτές συσχετίσεις και εγείρουν προβληματισμό στην προσπάθεια αξιολόγησης των κλινικών προεκτάσεων της πολυσυζητημένης αυτής υπόθεσης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(2):99—108

Κέντρο Προέλευσης: «Ευγενίδειο» Θεραπευτήριο, Ιατρική Σχολή, Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παράδοξον της παχυσαρκίας, πρωτογενής πρόληψη νοσημάτων, δευτερογενής πρόληψη νοσημάτων, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος, υπέρταση, κολπική μαρμαρυγή, πλεονέκτημα επιβίωσης, συγχυτικοί παράγοντες
Αλληλογραφία: X. Kολιάκη, Γαβριηλίδου 38, 111 41 Αθήνα • e-mail: ckoliaki@yahoo.com

Κ. Αθανασάκης (1) Κ. Σουλιώτης (1,2), Γ. Κυριόπουλος (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το κάπνισμα έχει αναδειχθεί ως ένας σημαντικότατος παράγοντας θνησιμότητας καθώς η επίπτωσή του παγκοσμίως έχει υπολογισθεί σε περίπου 3 εκατομμύρια θανάτους κατ’ έτος. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι θάνατοι ετησίως που αποδίδονται σε νοσήματα που σχετίζονται αιτιολογικά με το κάπνισμα ανέρχονται σε 500.000 ενώ, στην Ελλάδα σε 20.000. Η επιβάρυνση που προκαλεί στα οικονομικά των συστημάτων υγείας και ασφάλισης υγείας το υψηλό φορτίο νοσηρότητας, καθώς και η σοβαρότητα και πολυπλοκότητα των καταστάσεων υγείας με τις οποίες σχετίζεται αιτιολογικά το κάπνισμα, έχουν απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό τη σχετική επιστημονική συζήτηση τα τελευταία χρόνια. Ερευνητικά ευρήματα καταδεικνύουν ότι η δαπάνη από το κάπνισμα υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ, συνολικά, σε απόλυτες τιμές, η σχετική επιβάρυνση έχει υπολογισθεί ότι ξεπερνά τα 130 δισ. € (τιμές 2000). Στην Ελλάδα οι σχετικές ερευνητικές προσπάθειες είναι περιορισμένες, ωστόσο, αδρές εκτιμήσεις προσεγγίζουν της δαπάνες υγείας ως συνέπεια του καπνίσματος στα 3,3 εκατ. € ετησίως, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 15% περίπου των δαπανών υγείας. Η σημαντική επίπτωση του καπνίσματος στις δαπάνες υγείας στη χώρα μας, υπογραμμίζει την ανάγκη τόσο για τη λήψη μέτρων περιορισμού του, όσο και για την εντατικοποίηση των ερευνητικών προσπαθειών στο πεδίο της οικονομικής αξιολόγησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(2):109—115
Κέντρο Προέλευσης: (1) Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δη­μόσιας Υγείας, (2) Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Λέξεις Κλειδιά: Κάπνισμα, δαπάνες υγείας, κόστος της νόσου, άμεσο κόστος, έμμεσο κόστος, αόρατο κόστος
Αλληλογραφία: Κ. Σουλιώτης, Αμαρ. Αρτέμιδος 36–38, 151 24 Μαρούσι, Αθήνα • e-mail: soulioti@hol.gr

Π.Κ. Τσιμπούρης, Χρ.Ν. Καλαντζής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ως πολυσυστηματική νόσος μπορεί να εμφανίσει εκδηλώσεις από όλα σχεδόν τα συστήματα του οργανισμού. Οι οφθαλμικές εκδηλώσεις αποτελούν την πιο συχνή εξωεντερική εκδήλωση, με συχνότητα γύρω στο 10%. Συνδυάζονται με προσβολή των αρθρώσεων και διακρίνονται σε πρωτογενείς δευτερογενείς και συμπαρομαρτούσες. Πιο συχνές είναι οι εκδηλώσεις από τον πρόσθιο θάλαμο του οφθαλμού: επισκληρίτιδα, σκληρίτιδα και ραγοειδίτιδα, που χαρακτηρίζονται από ερυθρότητα του σκληρού, πόνο και ευαισθησία στην ψηλάφηση του βολβού και μπορούν να αντιμετωπιστούν και με τοπική θεραπεία. Πιο σοβαρές είναι οι σχετικά σπάνιες επιπλοκές του οπίσθιου θαλάμου, που μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια όρασης και απαιτούν συστηματική θεραπεία με κορτικοστεροειδή και ανοσοκατασταλτικά. Ιδιαίτερα συχνές είναι οι δευτερογενείς οφθαλμικές εκδηλώσεις της ιδιοπαθούς φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, από τις οποίες ξεχωρίζουν ο καταρράκτης και το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας, αλλά και μια σειρά ιογενών λοιμώξεων, που μπορεί να αναζωπυρωθούν από την ανοσοκατασταλτική αγωγή. Τέλος οι συμπαρομαρτούσες διαταραχές (επιπεφυκίτιδα, βλεφαρίτιδα), αν και πολύ συχνές δε διαφέρουν στην κλινική τους πορεία από το γενικό πληθυσμό. Η διάγνωση εκτός από την οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει πηκτολογικό έλεγχο, ρευματολογικό προφίλ, αγγειογραφία του βυθού με φλουροσεÀνη και υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία του βολβού. Η θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική αν εφαρμοστεί έγκαιρα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2010, 98(2):116—125
Κέντρο Προέλευσης: Γαστρεντερολογική Κλινική, Νοσοκομείο «ΝΙΜΤΣ», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, οφθαλμικές εκδηλώσεις, επισκληρίτιδα, σκληρίτιδα, ραγοειδίτιδα
Αλληλογραφία: Π. Τσιμπούρης, Μισκίνη 29, 157 71 Ζωγρά­φος, Αθήνα • e-mail: tsibofam@yahoo.com

Α. Σουλτάτη, Σ.Π. Ντουράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σύμφωνα με τη σύγχρονη θεώρηση η ανάπτυξη της αλκοολικής ηπατικής νόσου υπόκειται σε πολύπλοκους ρυθμιστικούς-προδιαθεσικούς παράγοντες οι οποίοι αλληλεπιδρούν αθροιστικά. Ως βασικός παράγων αναγνωρίζεται η συγκέντρωση της αιθυλικής αλκοόλης στο αίμα, όπως καθορίζεται από περιβαλλοντικούς (ποσότητα και είδος καταναλωμένου αλκοόλ, συχνότητα κατανάλωσης, παρουσία φαγητού στο στομάχι) και γενετικούς παράγοντες [παραλλαγές στην κυτταροπλασματική αλκοολική δεϋδρογενάση, στη μιτοχονδριακή δεϋδρογενάση της αλδεΰδης και στην ισομορφή P450 2E1 (CYP2E1) του κυτοχρώματος P450]. Άλλες συνιστώσες είναι το φύλο με ιδιαίτερη επιβάρυνση για τις γυναίκες, η εθνικότητα και τέλος η συνύπαρξη χρόνιας ηπατοπάθειας. Εκτός των προδιαθεσικών παραγόντων γίνεται προσπάθεια να αποσαφηνιστεί η παθογένεια του συνδρόμου με απώτερο σκοπό στην ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπευτικών προσεγγίσεων. Το ενδιαφέρον συγκεντρώνουν μηχανισμοί όπως το οξειδωτικό stress, η βλάβη που προκαλεί η ακεταλδεàδη και οι μεταβολίτες της, οι δομικές και λειτουργικές διαταραχές των μιτοχονδρίων, το stress του ενδοπλασματικού δικτύου, οι διαταραχές στο μεταβολισμό των λιπιδίων, η διαταραχή της ισορροπίας των κυτταροκινών, με κυριότερο τον παράγοντα νέκρωσης του όγκου, η συμμετοχή του λιπώδους ιστού και του ανοσολογικού συστήματος και η ηπατική ίνωση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: B΄ Παθολογική Kλινική, Iατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Aθηνών, ΠΓΝΑ «Iπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Αλκοολική ηπατική νόσος, περιβαλλοντικός προδιαθεσικός παράγων, γενετικός προδιαθεσικός παράγων, αλκοολική δεϋδρογενάση, παθογένεια, οξειδωτικό stress, ακεταλδεΰδη, κυτταροκίνες.
Αλληλογραφία: Σ.Π. Ντουράκης, Αχαΐας 28, 115 23 Αθήνα • e-mail: spdour@med.uoa.gr

Γ. Κουκουλίτσιος, Α. Καραμπίνης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η θεραπευτική χρήση της υποθερμίας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Ιπποκράτη ως εμπειρική μέθοδος. Σήμερα, η εφαρμογή της στηρίζεται στα αποτελέσματα πειραματικών ερευνών, τυχαιοποιημένων πολυκεντρικών μελετών και σε μεγάλο αριθμό μη τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών. Το European Resuscitation Council, το Advanced Life Support Task Force of the International Liaison Committee on Resuscitation, το National Institute of Child Health and Human Development Workshop και το Brain Trauma Foundation έχουν δημοσιεύσει συστάσεις για την εφαρμογή της στους ασθενείς με κρανιοεγκεφαλική κάκωση, καρδιακή ανακοπή, νεογνική υποξική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια. Στην παρούσα ανασκόπηση θα περιγράψουμε τους μηχανισμούς που ενεργοποιούνται στην τραυματική και ισχαιμική βλάβη του εγκεφάλου, το μηχανισμό δράσης της θεραπευτικής υποθερμίας, τις ενδείξεις και συστάσεις εφαρμογής της σύμφωνα με την ιατρική τεκμηρίωση. Αποτελεί ισχυρή ένδειξη και σύσταση η χρήση της στους ασθενείς μετά από καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου, σε νεογέννητα με μετρίου βαθμού νεο­γνική υποξική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια, στη μείωση της ενδοκράνιας πίεσης και στον έλεγχο του πυρετού στις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Για την εφαρμογή της διεγχειρητικά σε θωρακο-κοιλιακά ανευρύσματα, ενδοεγκεφαλικά ανευρύσματα, καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, κατά τη διάρκεια στεφανιογραφίας και αγγειοπλαστικής, μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου και σε ασθενείς με ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ηπατική εγκεφαλοπάθεια, κακώσεις νωτιαίου μυελού, επί του παρόντος δεν μπορεί να εκδοθεί σύσταση υπέρ ή ενάντια της χρήσης ήπιας θεραπευτικής υποθερμίας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Θεραπευτική υποθερμία, κρανιο­εγκεφαλικές κακώσεις, καρδιακή ανακοπή, ισχαιμικό εγκεφαλικό, νεογνική υποξική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια
Αλληλογραφία: Γ. Κουκουλίτσιος, Αμισσού 10, 142 31 Αθήνα • e-mail: gvkoukoulitsios@yahoo.gr

Α. Φράγκου, Ι. Αλαμάνος, Α. Βανταράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η λεγιονέλλωση είναι μια λοιμώδης νόσος που αναγνωρίσθηκε το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Προκαλείται από το βακτήριο Legionella με πιο συχνά απομονωμένο το βακτήριο Legionella pneumophila. Η σοβαρότητα της νόσου ποικίλει από μια ήπια εμπύρετη νόσο (Pontiac fever) μέχρι σοβαρής μορφής πνευμονία (νόσος των λεγεωναρίων) με σημαντική θνητότητα. Ομάδες υψηλού κινδύνου αποτελούν οι ηλικιωμένοι άνδρες, οι καπνιστές και οι ανοσοκατασταλμένοι. Το υδάτινο περιβάλλον αποτελεί την κυριότερη πηγή μόλυνσης. Η λεγιονέλλα έχει ανιχνευθεί σε πολλά διαφορετικά φυσικά και τεχνητά υδάτινα περιβάλλοντα όπως σε πύργους ψύξης, στο δίκτυο πόσιμου νερού, σε ξενοδοχεία, σε νοσοκομεία, σε σπίτια, σε υδατόλουτρα, σε εργοστάσια, σε πλοία, σε συστήματα αναπνευστικής υποστήριξης, σε σιντριβάνια. Επίσης, περίπου το 20% των περιστατικών λεγιονέλλωσης που αναφέρονται στην Ευρώπη συσχετίζονται με τα ταξίδια. Η λεγιονέλλα ανιχνεύεται ευρέως στο υδάτινο περιβάλλον και είναι απαραίτητος ο έλεγχος των δικτύων χρήσης ή της παροχής νερού για την πρόληψη της εμφάνισης επιδημιών της νόσου των λεγεωνάριων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα
Λέξεις Κλειδιά: Λεγιονέλλα, υδατοσταγονίδια, επιδημιολογία, πνευμονία, νόσος λεγεωναρίων
Αλληλογραφία: Α. Βανταράκης, Εργαστήριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα • e-mail: avantar@med.upatras.gr

Α. Βαλαβανίδης, Θ. Βλαχογιάννη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Πολυάριθμες στατιστικές μελέτες σε διεθνή κλίμακα και ιδιαίτερα σε αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες, τεκμηρίωσαν τις κυριότερες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας από χρόνιες ασθένειες φθοράς και κακοήθεις νεοπλασίες στον άνθρωπο. Η περιβαλλοντική αφύπνιση που προκλήθηκε από τη δεκαετία του 1960 δημιούργησε την εντύπωση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού ότι τα χημικά προϊόντα και οι νέες τεχνολογίες της καθημερινής ζωής συμβάλλουν στην αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα, ιδιαίτερα από τις κακοήθεις νεοπλασίες στον άνθρωπο. Αν και το προσδόκιμο επιβίωσης αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια και η προληπτική διάγνωση και οι φαρμακολογικές και θεραπευτικές αγωγές έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο, ο μέσος πολίτης παραμένει δύσπιστος και με ατεκμηρίωτη ενημέρωση. Μέσα από την επιλεκτική και «παραπλανητική» παρουσία στατιστικών από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), αποδίδει την αυξημένη θνησιμότητα στα «προϊόντα του βιομηχανικού πολιτισμού». Αντίθετα, ο η μακροβιότητα, οι αλλαγές κουλτούρας και ο μοντέρνος «τρόπος ζωής» (διατροφή, κάπνισμα, παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, αλκοολούχα ποτά) δεν προβάλλονται στο βαθμό που αντιπροσωπεύουν τις βασικές πρωτογενείς αιτίες στις χρόνιες ασθένειες, κακοήθεις νεοπλασίες και πρόωρους θανάτους. Οι εκστρατείες όμως ενημέρωσης σε διεθνές και εθνικό επίπεδο για αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, η διακοπή του καπνίσματος και οι πρόοδοι στην πρόληψη και φαρμακολογική θεραπεία καρκίνων έχουν ήδη αποδώσει σημαντικά οφέλη. Οι στατιστικές της τελευταίας δεκαετίας δείχνουν εμφανώς μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας, ιδιαίτερα για τις κακοήθεις νεοπλασίες. Το γεγονός αυτό δεν έχει προβληθεί με ιδιαίτερη έμφαση από τα ΜΜΕ με αποτέλεσμα να αμφισβητούνται σημαντικές προληπτικές εφαρμογές και πρακτικές υγιεινής της καθημερινής ζωής. Αντίθετα, προβάλλονται δευτερεύουσες και μικρής εμβέλειας κίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου από μοντέρνα χημικά προϊόντα, εκθέσεις στην περιβαλλοντική ρύπανση και ηλεκτρονικές συσκευές με παραπλανητικές και υπερβολικές εκτιμήσεις. Στην ανασκόπηση αυτή καταγράφονται οι κυριότερες αιτίες θνησιμότητας και νοσηρότητας σε διεθνή κλίμακα, στις αναπτυγμένες χώρες, στη Ευρώπη και στην Ελλάδα, με έμφαση στις κακοήθεις νεοπλασίες, καθώς και τα νοσήματα που προκαλούν χρόνιες αναπηρίες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Διαχρονικές τάσεις, θνησιμότητα, νοσηρότητα, κακοήθεις νεοπλασίες, αναπτυγμένες χώρες, χρόνιες ασθένειες, αναπηρίες
Αλληλογραφία: Α. Βαλαβανίδης, Αγίας Σοφίας 26, 171 23 Ν. Σμύρνη, Αθήνα • e-mail: valavanidis@chem.uoa.gr

Χρ. Τεσσερομμάτη (1), Α. Κώτσιου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η σωματική άσκηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης και αντιμετώπισης των νόσων τρόπου ζωής (life style) –υπερλιπιδαιμία, διαβήτης, υπέρταση, καρδιαγγειακές νόσοι– ελαττώνοντας την ολική χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, αυξάνοντας τις λιποπρωτεÀνες υψηλής πυκνότητας στον ορό και βελτιώνοντας την αγγειακή αιματική ροή. Ποσοτικά οι ευνοϊκές μεταβολές φαίνεται να είναι συνάρτηση της έντασης και της διάρκειας της άσκησης. Η σωματική δραστηριότητα δρα προληπτικά στην ανάπτυξη παχυσαρκίας ιδιαίτερα στους εφήβους. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα αυξάνονται κατά τη διάρκεια της άσκησης με δυνητικές επιπτώσεις στη φαρμακοκινητή ορισμένων φαρμάκων με όξινη pKa (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή αντιβιοτικά π.χ. β-λακτάμες) λόγω ανταγωνιστικής σύνδεσης με τη λευκωματίνη του ορού. Η έντονη σωματική καταπόνηση προκαλεί οξειδωτικό stress και διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ κινητοποιούνται αμυντικοί και αντιοξειδωτικοί μηχανισμοί για την προστασία του οργανισμού. Η βαρειά σωματική άσκηση προκαλεί διαταραχές και στο ισοζύγιο των πρωτεϊνών, μεταξύ αυτών και της α1-όξινης γλυκοπρωτεϊνης επηρεάζοντας τη σύνδεση και φαρμακοκινητική των αλκαλικών φαρμάκων π.χ. των β-αναστολέων. Φαίνεται ότι η μέτριας έντασης αλλά τακτική προπόνηση δρα ευεργετικά τόσο στις λιπιδαιμικές παραμέτρους όσο και στους ανοσοποιητικούς, αντιοξειδωτικούς και αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Η σωματική άσκηση είναι ευεργετική μόνο εάν είναι συχνή και διηνεκής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπι­στήμιο Αθηνών, (2) «Aρεταίειο» Νοσοκομείο, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σωματική άσκηση, λιπίδια ορού
Αλληλογραφία: Χρ. Τεσσερομμάτη, Εργαστήριο Φαρμακο­λο­γίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μ. Ασίας, 75, 115 27 Αθήνα • e-mail: ctesser@med.uoa.gr

Σ. Απέργης (1), Δ.Κ. Φιλιππιάδης (2), Μ.Γ. Γκέλη (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το προστατικό εμβρυϊκό ραβδομυοσάρκωμα συναντάται σπάνια σε ενήλικες. Νεαρός ασθενής, ηλικίας 18 ετών, προσήλθε στο νοσοκομείο αναφέροντας άλγος στην περιοχή του περινέου και δυσουρία από διμήνου. Ο απεικονιστικός έλεγχος με υπερηχογράφημα και μαγνητική τομογραφία ανέδειξε την παρουσία μάζας στον προστάτη αδένα και διογκωμένους λαγόνιους λεμφαδένες. Η ιστολογική εξέταση ταυτοποίησε τη μάζα ως εμβρυϊκό ραβδομυοσάρκωμα του προστάτη. Η υπολογιστική τομογραφία θώρακος ανέδειξε πλευριτική συλλογή και οζώδεις αλλοιώσεις στους πνεύμονες που αποδόθηκαν σε μεταστάσεις. Έγινε συνδυασμός χειρουργικής εξαίρεσης, ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Το προστατικό εμβρυϊκό ραβδομυοσάρκωμα είναι μια σπάνια κλινική οντότητα σε ενήλικες, ενώ λιγότερες από δεκαπέντε περιπτώσεις έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία μέχρι σήμερα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Α΄ Ακτινολογικό Τμήμα, Μονάδα Υπερηχοτομογραφίας, Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθη­νών «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα, (2) Β΄ Εργαστήριο Ακτι­νολογίας, ΠΓΝΑ «Αττικό», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Προστάτης, εμβρυϊκό ραβδομυοσάρκωμα, απεικονιστικές μέθοδοι, συνδυαστική θεραπεία
Αλληλογραφία: Μ.Γ. Γκέλη, Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αμπελόκηποι, Αθήνα • e-mail: myrgel@gmail.com

Θ.Α. Πέππας (1), Α.Σ. Στεφανίδης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο Μπετόβεν, μια από τις μεγαλύτερες μορφές στην ιστορία της ανθρωπότητος, χρειάστηκε συχνά να καταφύγει σε ιατρούς, συνήθως τους πλέον εξέχοντες της εποχής του. Παρά το ότι τον αντιμετώπισαν με σεβασμό, δέος και κατέβαλαν κάθε προσπάθεια με τα τότε διαθέσιμα φαρμακευτικά και ιατρικά μέσα, η δύσκολη ιδιοσυγκρασία του συνθέτη, η εκρηκτικότητά του και, μερικές φορές, η αγένεια που εξέφραζε έθεσαν τη σχέση ιατρού-ασθενούς σε μεγάλη δοκιμασία. Μολαταύτα, η σύνδεση των ονομάτων τους με εκείνο του Τιτάνα της Μουσικής τους εξασφάλισε μια θέση στην Ιστορία της Ιατρικής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Γ΄ Παθολογικό Τμήμα, (2) Α΄ Καρδιολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: Διασημότητες, Ιστορία Ιατρικής, 19ος αιώνας, κίρρωση ήπατος, κώφωση, ασκίτης

Γ. Διονέλλης (1), Γ. Χαρδαβέλλα (1), Χ. Κωστόπουλος (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τα αλματώδη βήματα στη φαρμακευτική έρευνα, έχουν εφευρεθεί νέοι φαρμακευτικοί παράγοντες και θεραπευτικές παρεμβάσεις που διευκολύνουν και σε άλλες περιπτώσεις επιταχύνουν τη θεραπεία και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των αναπνευστικών ασθενών. Η συγκεντρωτική αξιολόγηση αυτών των μεταδιδόμενων πληροφοριών καθίσταται απαραίτητη και χρήσιμη τόσο για τους ειδικούς όσο και για τους γενικούς ιατρούς. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι να παρουσιάσει τις νεότερες θεραπευτικές εξελίξεις του τελευταίου έτους (2009) στο χώρο της Πνευμονολογίας και συγκεκριμένα στα ακόλουθα νοσήματα: χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, φυματίωση, γρίπη Η1Ν1, κυστική ίνωση, πνευμονική ίνωση, πνευμονική υπέρταση, σύνδρομο απνοιών στον ύπνο.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων Αναπνευστικού, Α΄ Πνευ­μονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», (2) Πνευμονολογικό Τμή­μα, Θεραπευτική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανε­πιστήμιο Αθηνών, ΠΓΝΑ «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Νοσήματα αναπνευστικού, θεραπευτικές εξελίξεις, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, φυματίωση, γρίπη Η1Ν1, κυστική ίνωση, πνευμονική ίνωση, πνευμονική υπέρταση, σύνδρομο απνοιών στον ύπνο.
Αλληλογραφία: Γ. Χαρδαβέλλα, Γαρυτού 122, 153 43 Αγία Παρασκευή, Αθήνα • e-mail: georgiahardavella@hotmail.com

Σ.Π. Ντουράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:

Μέχρι το 5% των κυήσεων επιπλέκονται από κάποια ηπατοπάθεια. Τα ηπατικά προβλήματα της εγκυμοσύνης είτε είναι μοναδικά οφειλόμενα σε αυτήν, είτε οφείλονται σε προϋπάρχουσα ηπατική νόσο, είτε οφείλονται σε οξεία ηπατοπάθεια ανεξάρτητα από την εγκυμοσύνη. Χρόνια ηπατικά νοσήματα που περιλαμβάνουν χολοστατικές ηπατοπάθειες, αυτοάνοση ηπατίτιδα, νόσο του Wilson, ιογενή ηπατίτιδα, όγκοι του ήπατος και κίρρωση μπορεί να συνυπάρχουν με την εγκυμοσύνη. Η φυσική πορεία των χρόνιων ιογενών ηπατιτίδων (Β, C και D) δεν επηρεάζεται ιδιαιτέρως από την κύηση. Ο κίνδυνος περιγεννητικής μετάδοσης εξαρτάται κυρίως από τα επίπεδα ιαιμίας της μητέρας ή την HIV συλλοίμωξη για την HCV λοίμωξη. Η εγκυμοσύνη σε γυναίκες με ηπατική κίρρωση είναι ασυνήθης. Τα ποσοστά πρόωρων τοκετών και νεογνικών θανάτων είναι αυξημένα. Σε καλώς αντιρροπούμενη ηπατική κίρρωση και σε ήπια πυλαία υπέρταση η κύηση έχει συνήθως καλή πορεία και δεν επιδρά δυσμενώς στη νόσο. Σε μη αντιρροπούμενη κίρρωση, επιβάλλεται άμεση διακοπή της κύησης αφού το 50% των γυναικών εμφανίζουν επιπλοκές. Η κύηση μετά από μεταμόσχευση ήπατος είναι γενικά ασφαλής για τη μητέρα και το παιδί όταν η προ επέμβασης λειτουργία του μοσχεύματος είναι επαρκής και η ανοσοκασταλτική θεραπεία συνεχίζεται ανελλιπώς. H αντιμετώπιση των ηπατικών νοσημάτων απαιτεί συνεργασία μαιευτήρων και γαστρεντερολόγων/ηπατολόγων. Η παρούσα ανασκόπηση αναφέρεται στις ηπατοπάθειες που μπορεί να υπάρξουν κατά την εγκυμοσύνη και δε συσχετίζονται με αυτή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΠΝΑ «Ιπποκράτειο», Αθήνα

Λέξεις Κλειδιά: Eγκυμοσύνη, χρονία ηπατίτιδα, κίρρωση, πυλαία υπέρταση, μεταμόσχευση ήπατος, νεοπλάσματα ήπατος.

Αλληλογραφία: Σ.Π. Ντουράκης, Αχαΐας 28, 115 23 Αθήνα • e-mail: spdour@med.uoa.gr

Ν. Παΐσιος (1), Β. Αντωνοπούλου (2), Ά. Πεφάνης (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ανοσοκαταστολή αποτελεί μείζονα παράγοντα ενεργοποίησης λανθάνουσας φυματίωσης (LTBI), γιατί πλήττει τους φυσικούς ανοσολογικούς μηχανισμούς ενάντια στη φυματίωση (ΤΒ). Οι ανοσοκατασταλμένοι έχουν 10% ετήσια πιθανότητα ΤΒ λοίμωξης. Κύριοι παράγοντες ανοσοκαταστολής είναι η λήψη κορτικοειδών και αντι-TNFα παραγόντων και ο HIV. Η διάρκεια και η δοσολογία της κορτικοθεραπείας ευθύνονται για την αύξηση του σχετικού κινδύνου ανάπτυξης ΤΒ, που στους κορτικοεξαρτώμενους εκδηλώνεται ως κεγχροειδής, με υψηλή θνητότητα, ή με εξωπνευμονικές μορφές. Η σχέση της ΤΒ με τους αντι-TNFα παράγοντες είναι περισσότερο μελετημένη και εξηγείται από τη συμμετοχή του TNF στους μηχανισμούς άμυνας στην ΤΒ. Πρόκειται συνήθως για αναζωπύρωση LTBI με άτυπες εξωπνευμονικές μορφές. Πριν από την έναρξη θεραπείας με αντι-TNFα προηγείται έλεγχος για LTBI και επί θετικότητάς του γίνεται έναρξη αντιφυματικής θεραπείας. Προς τούτου έχουν προταθεί θεραπευτικοί αλγόριθμοι από τη Βρετανική Πνευμονολογική Εταιρεία (BTS). Το 1/3 των ατόμων με HIV έχουν συλλοίμωξη από ΤΒ. Η προκαλούμενη, από τον HIV, ανεπάρκεια λεμφοκυττάρων/μονοκυττάρων ευθύνεται για την επίπτωση της ΤΒ στους HIV+ ασθενείς. Η κλινική εικόνα εξαρτάται από το βαθμό της ανοσοκαταστολής. Στα αρχικά στάδια προσομοιάζει εκείνης των μη ανοσοκατασταλμένων. Σε προχωρημένα στάδια προέχουν οι άτυπες μορφές. Το φλεγμονώδες σύνδρομο ανοσολογικής αποκατάστασης (IRIS) είναι παράδοξη επιδείνωση μετά από ισχυρή αντιρετροϊκή αγωγή, λόγω αποκατάστασης της άμυνας του οργανισμού. Εκδηλώνεται και ως αποκάλυψη ενεργού νόσου σε μη προηγουμένως διαγνωσθείσα ΤΒ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθή­να, (2) Μικροβιολογικό Εργαστήριο, Νοσοκομείου Καλα­μάτας, Καλαμάτα
Λέξεις Κλειδιά: Φυματίωση, λανθάνουσα φυματική λοίμωξη, ανοσοκαταστολή, κορτικοειδή, αντι-TNFα, HIV, νοσήματα κολλαγόνου, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, μεταμόσχευση, IRIS, LTBI.
Αλληλογραφία: Ν.Π. Παΐσιος, Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Η Σωτηρία», Λ. Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα • e-mail: paissios@gmail.com

Α. Παπαδόπουλος (1), Κ. Μπαρτζιώκας (1), Ε. Ζακυνθινός (2), Δ. Μ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο η τάση για αντιμετώπιση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση, έξω από τα ‘φυσικά’ όρια των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, στα τμήματα δηλαδή που ήδη νοσηλεύονται οι ασθενείς αυτοί, με τη συμμετοχή έμπειρου και εξειδικευμένου ιατρικού και νοσηλευτικού κυρίως προσωπικού. Έτσι, ιδρύθηκαν οι ομάδες αντιμετώπισης κρίσιμων περιστατικών οι οποίες έχουν ως κύριο σκοπό την αποφυγή –εάν αυτό είναι εφικτό– διακομιδής του ασθενούς στη μονάδα εντατικής θεραπείας και την εξασφάλιση παροχής της κατάλληλης φροντίδας στο τμήμα το οποίο νοσηλεύεται. Μέσα από τη δημοσιευμένη μέχρι σήμερα βιβλιογραφία προκύπτουν σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς και τα συστήματα υγείας και ταυτόχρονα όμως αναδεικνύονται διάφορα προβλήματα μέσα από τη λειτουργία του θεσμού αυτού. Η ίδρυση αυτών των ομάδων αντιμετώπισης κρίσιμων περιστατικών είναι πιθανό να συμβάλει στην αύξηση της ενδονοσοκομειακής επιβίωσης, έχοντας σημαντικά κοινωνικο-οικονομικά οφέλη για τον ασθενή και το σύστημα υγείας, κυρίως μέσα από τη μείωση του αριθμού των ασθενών που εισάγονται στις ΜΕΘ από τα διάφορα τμήματα του νοσοκομείου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Πνευμονολογικό Τμήμα, ΓΝ «Αμαλία Φλέμινγκ», Αθήνα, (2) Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Περιφεριακό Πανεπιστημιακό ΓΝ Λάρισας, Λάρισα
Λέξεις Κλειδιά: Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, ΜΕΘ, ομάδα κρίσης, βαρέως πάσχων ασθενής.
Αλληλογραφία: Α. Παπαδόπουλος, Ανθίμου Γαζή 13, 151 25 Μαρούσι, Αθήνα

Ά. Πουπάλου, Γ. Σκόνδρας, Π. Νικολαΐδης, Μ. Σκλάβος, Γ. Πετούσης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H απόφυση του Meckel (ΑΜ) αποτελεί την πιο συχνή συγγενή ανωμαλία του γαστρεντερικού συστήματος. Αν και συνήθως ασυμπτωματική, μπορεί να δώσει συμπτωματολογία στο 4% του πληθυσμού. Λόγω της ποικιλομορφίας των κλινικών εκδηλώσεων συνήθως είναι δύσκολο να διαγνωσθεί προεγχειρητικά. Οι συγγραφείς παρουσιάζουν δύο βρέφη, 5 και 6 μηνών, τα οποία εμφάνισαν επιπλοκή της ΑΜ, συγκεκριμένα, αιμορραγία κατώτερου πεπτικού με αιμοδυναμική αστάθεια και οξεία κοιλία λόγω φλεγμονής και ρήξης αντίστοιχα. Παρουσιάζονται τα κλινικά ευρήματα και συζητείται η διαγνωστική προσπέλαση και η τελική, χειρουργική αντιμετώπιση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: A΄ Παιδοχειρουργικό Tμήμα, Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Π & Α Κυριακού», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μεκέλλειος απόφυση, βρέφος, οξεία κοιλία, αιμορραγία γαστρεντερικού
Αλληλογραφία: Ά. Πουπάλου, Μυκόνου 3–5, 157 72 Ζωγρά­φου, Αθήνα • e-mail: apoupalou@gmail.com

Δ.Ν. Μώρης, Κ.Ε. Καλλιανίδης, Αρ.Ι. Αντσακλής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η τεχνική του φρουρού-λεμφαδένα αποτελεί διαγνωστική προσέγγιση σε ολοένα και περισσότερα νεοπλάσματα, όπως ο καρκίνος του μαστού, το μελάνωμα και πρόσφατα ο γαστρικός καρκίνος. Όσον αφορά στους γυναικολογικούς καρκίνους, πέραν του μαστού, εφαρμόζεται η τεχνική με ενδιαφέροντα αποτελέσματα στον καρκίνο του αιδοίου, του ενδομητρίου και του τραχήλου της μήτρας. Οι πρώτες βιβλιογραφικές αναφορές για τον τελευταίο προσδιορίζονται το 2002–2003, ενώ μέχρι το 2007 τα αποτελέσματα της εφαρμογής της μεθόδου ήταν επουσιώδη. Τη διετία 2007–2008 παρουσιάστηκαν μελέτες που προσδιόριζαν κάποια πλεονεκτήματα, συνοδευόμενες με μεγάλο ποσοστό ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων. Η τεχνική του λεμφαδένα φρουρού είναι πιο ακριβής στον προσδιορισμό λεμφαδενικής μεταστατικής νόσου, κυρίως σε ασθενείς με ασυνήθεις ή μη αναμενόμενες περιοχές, καθώς επίσης βοηθά και στον εντοπισμό μικρομεταστάσεων και μεμονωμένων καρκινικών κυττάρων. Η παρουσία ή απουσία του HPV στο λεμφαδένα φρουρό επηρεάζει την αρνητική και θετική προγνωστική αξία για την ύπαρξη λεμφαδενικών μεταστάσεων και υποτροπών. Για την τεχνική εγείρονται εύλογες ανησυχίες για την εφαρμογή της, με κύριες ενστάσεις, την επαναληψιμότητα, την ασφάλεια καθώς και πιο τεχνικά θέματα, όπως το βάθος έγχυσης του ισοτόπου και τους ιχνηθέτες εκλογής. Γι’ αυτό προτείνεται, από μέρος της επιστημονικής κοινότητας, η ευρύτερη εφαρμογή της μεθόδου μόνο στα πλαίσια κλινικών δοκιμών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθη­νών, ΠΓΝΑ «Αλεξάνδρα», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φρουρός-λεμφαδένας, καρκίνος τραχήλου μήτρας, πρώιμο στάδιο, λεμφαγγειογένεση, ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα, βιοψία.
Αλληλογραφία: Δ.Ν. Μώρης, Γενναδίου 56, 114 74 Αθήνα, e-mail: dimmoris@yahoo.com

Χρ. Πιπιλή (1), Ευ. Χολόγκιτας (2), Γ. Ηλονίδης (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η χρόνια ηπατίτιδα C εμπλέκεται στην παθογένεια της νεφρικής ανεπάρκειας με τη μεσολάβηση κρυοσφαιρινών που οδηγούν σε χρόνια νεφρική νόσο. Οι κύριες κλινικές εκδηλώσεις αφορούν στο σπείραμα με εμφάνιση πρωτεϊνουρίας και αιματουρίας με ή χωρίς επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας. Ωστόσο, οι κύριοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί για τη δημιουργία και εξέλιξη της νεφρικής βλάβης δεν έχουν πλήρως διευκρινισθεί και τα φαρμακευτικά σχήματα ποικίλλουν. Επιπλέον, η χρόνια ηπατίτιδα C είναι συχνή σε ασθενείς με υποκατάσταση νεφρικής λειτουργίας (ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που βρίσκονται υπό αιμοκάθαρση ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού) και ασκεί αρνητική επίδραση στη θνησιμότητά τους, αφού ασφαλή και αποτελεσματικά φαρμακευτικά δοσολογικά σχήματα δεν έχουν ακόμη τεκμηριωθεί και η νοσοκομειακή μετάδοση συνεχίζει να υφίσταται. Η μονοθεραπεία με ιντερφερόνη φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική από ό,τι στους μη ουραιμικούς ασθενείς, ενώ η ριμπαβιρίνη σπάνια δίνεται λόγω της αιμολυτικής της δράσης. Λόγω της έλλειψης νεφρικών μοσχευμάτων και με δεδομένο ότι οι λήπτες HCV θετικών νεφρικών μοσχευμάτων έχουν καλύτερη επιβίωση από ό,τι ήταν αιμοκαθαιρόμενοι ή περίμεναν στη λίστα, η παγκόσμια κοινότητα προτείνει την αξιοποίηση των HCV θετικών νεφρικών μοσχευμάτων επιφέροντας προβληματισμούς και αντικρουόμενες απόψεις. Στην παρούσα ανασκόπηση περιγράφονται οι κυριότερες νεφρικές εκδηλώσεις της ΗΠC, τα επιδημιολογικά και κλινικά χαρακτηριστικά της στο πληθυσμό των νεφροπαθών και σχολιάζονται οι περιορισμοί και οι ανεπάρκειες των σύγχρονων θεραπευτικών σχημάτων.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) Νεφρολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, ΠΓΝΑ «Αρε­ταίειο», Αθήνα, (2) Δ΄ Παθολογική Κλινική, Αρι­στο­τέλειο Πανεπιστήμιο, «Ιπποκράτειο» Γενικό Νο­σοκομείο, Θεσσαλονίκη
Λέξεις Κλειδιά: Χρόνια ηπατίτιδα C, χρόνια νεφρική νόσος, αιμοκάθαρση, μεταμόσχευση νεφρού.
Αλληλογραφία: Χρ. Πιπιλή, Μεσολογγίου 42, 122 42 Αιγά­λεω, Αθήνα • e-mail: chrisapi2001@yahoo.gr

Σ.Π. Ντουράκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Μέχρι το 5% των κυήσεων επιπλέκεται από κάποια ηπατοπάθεια. Τα ηπατικά προβλήματα της εγκυμοσύνης είτε είναι μοναδικά οφειλόμενα σε αυτήν, είτε αποδίδονται σε μη σχετιζόμενη με την κύηση ηπατική νόσο. Οι ηπατοπάθειες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη (Υπερεμεσία, Ενδοηπατική χολόσταση, Προεκλαμψία-εκλαμψία, Σύνδρομο HELLP, Έμφρακτο/Αιμάτωμα/Ρήξη, Οξύ λιπώδες ήπαρ) είναι οι συχνότερες και απειλούν την επιβίωση της μητέρας και του παιδιού. Οι ηπατικές αυτές νόσοι αποτελούν επιπλοκές της κύησης και κατατάσσονται αναλόγως της συνύπαρξης προεκλαμψίας. Με την προ­εκλαμψία συνυπάρχουν η ηπατική προσβολή από την ίδια, το σύνδρομο HELLP και το οξύ λιπώδες ήπαρ της κύησης. Δε συσχετίζονται με την προεκλαμψία η υπερεμεσία και η ενδοηπατική χολόσταση. Αυτές οι διαταραχές συμβαίνουν σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η θεραπευτική αντιμετώπιση των παραπάνω νοσημάτων γίνεται με την πρόκληση τοκετού και τη συμπτωματική αντιμετώπιση. Η επιβίωση της μητέρας και του εμβρύου βελτιώθηκαν σημαντικά με την κατανόηση της παθογένειας των νοσημάτων και τη σωστή κλινική αντιμετώπιση από εξειδικευμένους ιατρούς σε ειδικά κέντρα. Στην ανασκόπηση αυτή αναφέρονται η επιδημιολογία, η παθοφυσιολογία, η διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση των ηπατοπαθειών που οφείλονται στην εγκυμοσύνη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΠΝΑ «Ιπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Υπερεμεσία κύησης, ενδοηπατική χολόσταση κύησης, προεκλαμψία-εκλαμψία, σύνδρομο HELLP, αιμάτωμα ήπατος, έμφρακτο ήπατος, ρήξη ήπατος, οξύ λιπώδες ήπαρ κύησης, εγκυμοσύνη.
Αλληλογραφία: Σ.Π. Ντουράκης, Αχαΐας 28, 115 23 Αθήνα • e-mail: spdour@med.uoa.gr

Κ. Πλοιαρχοπούλου, Δ. Πεκτασίδης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το χοριοκαρκίνωμα αποτελεί δυνητικά ιάσιμη νόσο που πρέπει να αντιμετωπίζεται από εξειδικευμένες ομάδες ιατρών. Η συνήθης κλινική εικόνα του είναι η μητρορραγία, το κοιλιακό άλγος και η ψηλαφητή μάζα, ενώ σε μικρό ποσοστό ασθενών τα ευρήματα σχετίζονται με την παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων. Η διάγνωσή του βασίζεται σε κλινικά δεδομένα και σε μετρήσεις της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (b-HCG) ορού και ούρων, καθώς έχει φανεί ότι τα επίπεδά της είναι ενδεικτικά του φορτίου της νόσου, ενώ οι τιμές της επιτρέπουν την παρακολούθηση και την ανταπόκριση της νόσου στη θεραπεία. Τα δραστικότερα φάρμακα στο χοριοκαρκίνωμα είναι η ετοποσίδη, η υδροξυουρία, η 6-μερκαπτοπουρίνη, η μεθοτρεξάτη, η λευκοβορίνη, η ακτινομυκίνη-D, η βινκριστίνη και η κυκλοφωσφαμίδη. Τέλος, η αποτελεσματικότητα παραγόντων που αναστέλλουν μοριακές οδούς έχει φανεί σε πειραματικά μοντέλα και κυτταρικές σειρές, αλλά η χρησιμότητά τους στον άνθρωπο παραμένει να διερευνηθεί.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Ογκολογική Μονάδα, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΑ «Αττικόν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Τροφοβλαστική νόσος, χοριοκαρκίνωμα, β-χοριακή γοναδοτροπίνη, χημειοθεραπεία, στοχεύουσα θεραπεία.
Αλληλογραφία: Κ. Πλοιαρχοπούλου, Ρίμινι 1, 124 61 Χαϊ­δάρι, Aθήνα • e-mail: kpliarch@otenet.gr

Γ.Χ. Σακοράφας, Ειρ. Παππά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι νόσοι του θυρεοειδούς (κυρίως η βρογχοκήλη) είναι γνωστές εδώ και 3500 έτη. Φυσικά, οι γνώσεις σχετικά με τη φυσιολογία των νόσων ήταν περιορισμένες εκείνη την εποχή. Η ιδέα της χειρουργικής του θυρεοειδούς γεννήθηκε στην αρχαιότητα αλλά περιορίσθηκε σε σπάνιες απόπειρες αφαίρεσης τμημάτων από διογκωμένους θυρεοειδείς αδένες, σε περιπτώσεις επικείμενου θανάτου από ασφυξία ή σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις διαπύησης του αδένα. Όπως και σε άλλους τομείς της χειρουργικής, έτσι και η χειρουργική του θυρεοειδούς περιορίσθηκε από πολλά προβλήματα, όπως έλλειψη αναισθησίας, αντισηψίας και κατάλληλων οργάνων, όπως οι αγγειο­λαβίδες (πολλοί θάνατοι μετά από επεμβάσεις θυρεο­ειδούς οφείλονταν σε μετεγχειρητική αιμορραγία ή λοίμωξη). Μεγάλη πρόοδος στη χειρουργική του θυρεοειδούς σημειώθηκε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, η πρόοδος επιταχύνθηκε, με τη συμβολή πρωτοπόρων Ευρωπαίων και Αμερικανών χειρουργών. Η σύγχρονη αντίληψη στη χειρουργική του θυρεοειδούς καθιερώθηκε το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, όπου νέες απεικονιστικές μέθοδοι και τεχνολογικές εξελίξεις (συμπεριλαμβανομένων και των εξελίξεων στη μοριακή βιολογία), οδήγησαν τη χειρουργική του θυρεοειδούς στη νέα χιλιετία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: 4η Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΠΓΝΑ «Αττικόν», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Θυρεοειδής, καρκίνος, χειρουργική, αντισηψία, αιμορραγία, μόλυνση.
Αλληλογραφία: Γ.Χ. Σακοράφας, Αρκαδίας 19–21, 115 26 Αθήνα • e-mail: georgesakorafas@yahoo.com

Ι. Σκόνδρας, Κ. Βελαώρας, Ε. Χριστιανάκης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η συστροφή επιπλοϊκής απόφυσης αποτελεί μια ασυνήθη αιτία κοιλιακού άλγους στα παιδιά και τους ενήλικες. Η διαφορική διάγνωση καθώς και η κατάλληλη αντιμετώπιση αποτελεί δίλημμα για το χειρουργό κυρίως λόγω της απουσίας ειδικών παθογνωμικών σημείων και συμπτωμάτων. Η διάγνωση βασιζόμενη μόνο στην κλινική εξέταση είναι σχεδόν αδύνατη, γι’ αυτό επιπλέον απεικονιστικός έλεγχος που περιλαμβάνει υπερηχογράφημα, αξονική ή και μαγνητική τομογραφία είναι επιβεβλημένος. Παρουσιάζονται 2 περιπτώσεις θήλεων ασθενών, 7 και 8 χρονών αντίστοιχα, με σημεία και συμπτώματα οξείας κοιλίας. Η διάγνωση της συστροφής επιπλοϊκής απόφυσης και στις δυο περιπτώσεις έγινε διεγχειρητικά.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Παιδοχειρουργικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Παί­δων Πεντέλης, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Επιπλοϊκή απόφυση, οξεία κοιλία, παιδιά.
Αλληλογραφία: I.K. Σκόνδρας, Ήβης 11, 152 34 Χαλάνδρι, Αθήνα • e-mail: skondras@yahoo.gr

Π. Αντωνοπούλου,(1) Ι.Παπασωτηρίου,(2) Γ. Μαστοράκος(3)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι καρδιαγγειακές νόσοι είναι η κύρια αιτία θανάτου στο δυτικό κόσμο, ενώ τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι από τους κυρίαρχους λόγους αναπηρίας. Η αθηροσκλήρωση δεν θεωρείται πλέον μια εστιασμένη νόσος που προκαλείται από σοβαρή αγγειακή στένωση, αλλά μια συστηματική νόσος που χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία του ενδοθηλίου και αγγειακή φλεγμονή με επακόλουθο την πιθανή θραύση της αθηρωματικής πλάκας και το σχηματισμό θρόμβου. Υπάρχουν πολλοί βιοχημικοί δείκτες που σχετίζονται με την αυξημένη επικινδυνότητα για καρδιαγγειακή νόσο. Η λιποπρωτεΐνη-φωσφολιπάση A2 (Lp-PLA2) είναι μια λιπάση της σερίνης που δεν εξαρτάται από το ασβέστιο, σχετίζεται με τη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL), παράγεται από τα μακροφάγα και τα αφρώδη κύτταρα και εκφράζεται σε υψηλές συγκεντρώσεις στις ευάλωτες αθηρωματικές πλάκες. Σε πολλές μελέτες η Lp-PLA2 σχετίζεται σταθερά με αυξημένη επικινδυνότητα για καρδιαγγειακή νόσο, ανεξάρτητα από τους υπόλοιπους παράγοντες. Επιπρόσθετα, έχει αποδειχθεί ότι η Lp-PLA2 είναι ανεξάρτητη και συμπληρωματική της υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (hs-CRP). Τα αποτελέσματα των μελετών σε συνδυασμό με τις συστάσεις της AHA/CDC (American Heart Association/Centers for Disease Control) και του NCEP III (National Cholesterol Education Programm III) των ΗΠΑ καθιστούν την Lp-PLA2 κατάλληλη για τη λεπτομερέστερη εκτίμηση της επικινδυνότητας για καρδιαγγειακό νόσημα ή ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και την ανάγκη για εντατικοποίηση της θεραπευτικής παρέμβασης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Alapis Μedical Diagnostics SA, Άλιμος, (2)Βιοχημικό Τμήμα, ΓΝΠΑ «Η Αγία Σοφία», Αθήνα, (3)Β΄ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Iατρική Σχολή, Πανε­πιστήμιο Αθηνών, Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Σακχα­ρώδη Διαβήτη και Μεταβολισμού, «Αρεταίειον» Νοσο­κομείο
Λέξεις Κλειδιά: Καρδιαγγειακή νόσος, βιοδείκτες, Lp-PLA2.
Αλληλογραφία: Γ. Μαστοράκος, Β΄ Μαιευτική και Γυναι­κολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδη Διαβήτη και Μεταβολισμού, «Αρεταίειον» Νοσοκομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 76, 115 28 Αθήνα e-mail: mastorakg@ath.forthnet.gr

Κλ. Τσαμακίδης, Δ. Δημητρουλόπουλος, Δ. Ξυνόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (ΗΚΚ) είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος του ήπατος. Αποτελεί τον πέμπτο κατά σειρά συχνότερο καρκίνο και την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Είναι νεόπλασμα υψηλής κακοήθειας με πτωχή επιβίωση. Η επίπτωση του ΗΚΚ χαρακτηρίζεται από ευρεία γεω­γραφική ποικιλομορφία. Το υψηλότερο ποσοστό της κατανομής του απαντάται στην υποσαχάρια Αφρική και στη ΝΑ Ασία, με την Κίνα να εμφανίζει περισσότερες από το 50% των συνολικών περιπτώσεων. Ο κίνδυνος εμφάνισης του συγκεκριμένου νεο­πλάσματος στους άνδρες είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο στις γυναίκες. Η επίπτωση του ΗΚΚ σχετίζεται με την ηλικία, μολονότι η ηλικιακή κατανομή του ποικίλλει στις διάφορες περιοχές του κόσμου. Μελέτες σε οικονομικούς μετανάστες, από περιοχές υψηλής επίπτωσης σε χαμηλής του ΗΚΚ, έδειξαν ότι η πρώτη γενεά των μεταναστών διατηρεί τον υψηλό κίνδυνο της χώρας προέλευσης. Ωστόσο, στη δεύτερη και τις επόμενες γενεές παρατηρείται φθίνουσα πορεία του κινδύνου. Το ΗΚΚ στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αναπτύσσεται σε κιρρωτικό έδαφος. Οι μείζονες παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ΗΚΚ είναι η χρόνια HBV και HCV λοίμωξη όπως και η χρόνια αλκοολική νόσος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Γαστρεντερολογική Κλινική, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ηπατοκυτταρικός καρκίνος, επιδημιολογία, παράγοντες κινδύνου.
Αλληλογραφία: Κλ. Τσαμακίδης, Δροσίνη 24, 143 43 Νέα Χαλκηδόνα, Αθήνα e-mail: tsamdis@otenet.gr

Θ.Α. Παπαδάς, Α.Μ. Μωραΐτη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Το νεανικό αγγειοΐνωμα είναι ένας σπάνιος, καλοήθης ιστολογικώς, εξαιρετικά αγγειοβριθής και τοπικά διαβρωτικός όγκος. Εντοπίζεται συνήθως στο οπίσθιο και πλάγιο τοίχωμα του ρινοφάρυγγα και στο σύστοιχο τμήμα της ρινικής θαλάμης. Χαρακτηριστικά προσβάλλει έφηβους άνδρες και συνήθως εμφανίζεται με υποτροπιάζουσα ρινορραγία και ρινική απόφραξη. Η παθογένειά του δεν είναι επακριβώς γνωστή. Εκφράζει ποικίλες ποσότητες κολλαγόνου τύπου Ι, ΙΙΙ και VI, γεγονός που υποστηρίζει τη θεωρία προέλευσής του από υπολείμματα της αρτηρίας του 1ου βραγχιακού τόξου. Στην επιφάνεια των κυττάρων του εκφράζονται υποδοχείς προγεστερόνης και ανδρογόνων, ενώ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή του παίζουν αυξητικοί και αγγειογενετικοί παράγοντες. Για τη σταδιοποίησή του χρησιμοποιούνται πολλά συστήματα όπως η κλίμακα Radkowski (1996) και το σύστημα σταδιοποίησης κατά Carrillo et al (2008). H διάγνωση της παρουσίας του γίνεται με CT και MRI που συνοδεύονται πάντα από αγγειογραφία, με τη διεύρυνση του σφηνοϋπερωίου τρήματος στη CT να είναι παθογνωμονική. Επίσης, σημαντική είναι η άμεση ενδοσκόπηση, η βιοψία στο χειρουργείο και το σπινθηρογράφημα με 99mTc που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του όγκου. Λόγω των υψηλών ποσοστών υποτροπής μετά τη θεραπεία θα πρέπει να ακολουθείται συγκεκριμένο πρωτόκολλο για απεικονιστικό follow-up των ασθενών και αυτοί ν’ αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση. Ο προεγχειρητικός εμβολισμός χρησιμοποιείται για να διακοπεί η κυκλοφορία του αίματος στον όγκο. Θεραπεία εκλογής παραμένει η χειρουργική εκτομή του όγκου, με την ενδοσκοπική τεχνική να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρει. Η επιλογή της χειρουργικής παρέμβασης εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Λιγότερο επεμβατικές τεχνικές έχουν χρησιμοποιηθεί όπως η χημειοθεραπεία με φλουταμίδη, η κλασική ακτινοθεραπεία, η ακτινοχειρουργική με ακτίνες γ, η ρομποτική ακτινοχειρουργική και η θερμοθεραπεία με ραδιοσυχνότητες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική, ΠΠΓΝΠ, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα
Λέξεις Κλειδιά: Nεανικό αγγειοΐνωμα, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, χειρουργική αφαίρεση, απεικόνιση.
Αλληλογραφία: Θ.Α. Παπαδάς, Στεφάνου Γρανίτσα 24, 264 43 Πάτρα e-mail: papadas@med.upatras.gr

Ε. Πούλιος, Δ. Λινός

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Στη μελέτη αυτή γίνεται αναφορά και ανάλυση των υπαρχόντων τεχνικών, με τις οποίες επιτυγχάνεται θυρεοειδεκτομή χωρίς ουλή στον τράχηλο, με αναδρομή στη βιβλιογραφία καθώς και παρουσίαση της δικής μας εμπειρίας, που αφορά σε 8 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ρομποτικά υποβοηθούμενη θυρεοειδεκτομή διά της μασχάλης, χωρίς εμφύσηση CO2. Έχουν περιγραφεί ρομποτικές και ενδοσκοπικές τεχνικές και έχουν παρουσιαστεί τα αποτελέσματά τους. Η θυρεοειδεκτομή χωρίς ουλή στο λαιμό είναι εφικτή και πραγματοποιείται με ασφάλεια. Είναι, τουλάχιστον στην αρχή, πιο χρονοβόρος μέθοδος που απαιτεί καμπύλη εκμάθησης και μπορεί να επιπλέκεται με μεγαλύτερο πόνο. Το αισθητικό επακόλουθο είναι άριστο και τα αποτελέσματα εφάμιλλα της κλασικής θυρεοειδεκτομής.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Χειρουργική Κλινική, Τμήμα ΔΘΚΑ «Υγεία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Ελάχιστα επεμβατική θυρεοειδεκτομή, ενδοσκοπική θυρεοειδεκτομή, ρομποτική θυρεοειδεκτομή, θυρεοειδεκτομή χωρίς ουλή στον τράχηλο, θυρεοειδεκτομή με προσπέλαση από τη μασχάλη, θυρεοειδεκτομή με προσπέλαση από τους μαστούς.
Αλληλογραφία: Δ. Λινός, Φραγκοκκλησιάς 7, 151 25 Μα­ρούσι e-mail: dlinos@hms.harvard.edu

Αθ. Αντωνόπουλος, Εμ. Πιτταράς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος σε διαβητικούς ασθενείς αποτελεί συχνό φαινόμενο το οποίο κυρίως επηρεάζει το καρδιο-κυκλοφορικό σύστημα. Επειδή η ανωτέρω υποομάδα ασθενών διαρκώς αυξάνεται στις δυτικές κοινωνίες, η διερεύνηση των παραπάνω διαταραχών κρίνεται αναγκαία για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Η δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος επισυμβαίνει περίπου στο 25% των διαβητικών ασθενών. Από προηγούμενες μελέτες δε, προκύπτει, ότι η θνησιμότητα στα 5 έτη είναι πέντε φορές πιο αυξημένη σε ασθενείς με δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος σε σχέση με εκείνους που δεν εμφάνιζαν την ανωτέρω διαταραχή. Κατά συνέπεια, η διερεύνηση της ανωτέρω νοσολογικής οντοτητας θα βοηθήσει τόσο στην εμβάθυνση των υποκείμενων παθοφυσιολογικών μηχανισμών όσο και στην καλύτερη αντιμετώπιση των συγκεκριμένων ασθενών. Επιπλέον, ο συνδυασμός της θνησιμότητας με την ύπαρξη διαταραχής του αυτόνομου νευρικού συστήματος υποδεικνύει ότι οι ασθενείς οι οποίοι εμφανίζουν παθολογικές δοκιμασίες για διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου και χρήζουν στενότερης παρακολούθησης. Κατά καιρούς έχουν περιγραφεί διάφορες δοκιμασίες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διαστρωμάτωση κινδύνου στους διαβητικούς ασθενείς. Επειδή η ταξινόμησή τους και ο τρόπος εκτέλεσής τους δεν έχει περιγραφεί ικανοποιητικά και με σαφήνεια, στην παρούσα ανασκόπηση γίνεται προσπάθεια ορθολογικής ταξινόμησης ανά ομάδες, η οποία θα βοηθήσει τον κλινικό ιατρό ώστε να γίνει κατανοητή η σημασία και ο τρόπος εφαρμογής τους στην καθημερινή κλινική πράξη. Επίσης, περιγράφονται με σαφήνεια οι κλινικές εκδηλώσεις της συγκεκριμένης διαταραχής και το πώς αυτές επηρεάζουν το καρδιο-αγγειακό σύστημα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Καρδιολογική Κλινική, 7ο Νοσοκομείο ΙΚΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Σακχαρώδης διαβήτης, δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, καρδιοκυκλοφορικό σύστημα, παρακλίνιες δοκιμασίες.
Αλληλογραφία: Αθ. Αντωνόπουλος, Καρδιολογική Κλινική, 7ο Νοσοκομείο ΙΚΑ, Καυτατζόγλου 11, 111 44 Αθήνα e-mail: athadon@gmail.com

Ν.Σ. Μακρής, Π.Κ. Μητσικώστας, Δ.Ν. Μώρης, Δ.Α. Καφετζής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η νόσος με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου (MSUD) αποτελεί μια γενετική διαταραχή του μεταβολισμού η οποία προκύπτει από την ανεπάρκεια του συμπλέγματος της αφυδρογονάσης των διακλαδισμένων αμινοξέων (BCKDH). Μεταβιβάζεται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τύπο κληρονομικότητας και στο γενικό πληθυσμό είναι σπάνια. Ο μεταβολισμός των διακλαδισμένων αμινοξέων διακόπτεται στο επίπεδο των α-κετοξέων τα οποία συσσωρεύονται και προκαλούν την κλινική εικόνα της νόσου. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της MSUD περιλαμβάνει διάφορες στρατηγικές οι οποίες έχουν ως γενικό στόχο την αποκατάσταση και διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διατήρηση της συγκέντρωσης της λευκίνης, της ισολευκίνης, της βαλίνης και των παραγώγων τους εντός φυσιολογικών ορίων. Μέσω διαιτητικής αγωγής επιχειρείται περιορισμός της πρόσληψης των συγκεκριμένων αμινοξέων, ο μεταβολισμός των οποίων είναι διαταραγμένος. Επιπλέον, έχουν γίνει προσπάθειες να χορηγηθεί N-καρβαμυλο-γλουταμινικό οξύ. Τέλος, τα τελευταία χρόνια η προσοχή επικεντρώνεται στη μεταμόσχευση ήπατος, θεραπευτική προσέγγιση η οποία αναμένεται να ανοίξει νέους ορίζοντες στη θεραπεία και πρόγνωση της νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Β΄ Παιδιατρική Κλινική, Nοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυ­ριακού», Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπι­στήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Νόσος με οσμή ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου, διακλαδισμένα αμινοξέα, λευκίνη, μεταμόσχευση ήπατος.
Αλληλογραφία: N.Σ. Μακρής, Λουΐζης Ριανκούρ 32, 115 23 Athens, Greece e-mail: nikolasmak@yahoo.com

Δ.Ν. Μώρης,(1) Σ.Η. Γεωργόπουλος,(2) Ι.Π. Μπράμης (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η εκρηκτική ανάπτυξη που παρουσιάζει η αγγειοχειρουργική από τα μέσα του εικοστού αιώνα, συνδέεται αρρήκτως με την εξέλιξη και την ευρεία διαθεσιμότητα των αγγειακών μοσχευμάτων, που χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία για την αντικατάσταση ή την παράκαμψη των νοσούντων αρτηριακών τμημάτων. Τα μοσχεύματα ταξινομούνται ανάλογα με την προέλευσή τους σε βιολογικά και συνθετικά υποκατάστατα. Τα βιολογικά, αρτηριακά ή φλεβικά, διακρίνονται σε αυτόλογα (ταύτιση δότη-δέκτη), αλλομοσχεύματα (ο δότης με το δέκτη διαφέρουν, αλλά ανήκουν στο ίδιο είδος) και ξενομοσχεύματα όπου ο δότης με το δέκτη ανήκουν σε άλλο είδος. Τα συνθετικά μοσχεύματα κατασκευάζονται από υλικό Dacron και PTFE. Τέλος, τα νέα μοσχεύματα αναμένεται να μειώσουν την επαναστένωση, διατηρώντας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ικανοποιητική βατότητα στο αγγείο. Τα νέα βιοσυνθετικά μοσχεύματα αναμένεται να βελτιώσουν τη θεραπευτική προσέγγιση των αγγειακών παθήσεων λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν. Οι micro-RNAs αλληλουχίες είναι πολλά υποσχόμενες, ως ερευνητικό πεδίο της αθηρωματικής νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Αγγειοχειρουργική Μονάδα, Α΄ Προπαιδευτική Χει­ρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ΠΓΝΑ «Ιπ­ποκράτειο», (2)A΄ Χειρουργική Κλινική, ΠΓΝΑ «Λαϊκό», Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Φλεβικό και αρτηριακό μόσχευμα, συνθετικά μοσχεύματα, ιστική βιοτεχνολογία, microRNAs, stem cells.
Αλληλογραφία: Δ.Ν. Μώρης, Αγγειοχειρουργική Μονάδα, Α΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, ΠΓΝΑ «Ιπποκράτειο», Αναστασίου Γενναδίου 56, 114 74 Αθήνα e-mail: dimmoris@yahoo.com

Μ. Φράγκου,(1) Γ. Κουράκλης,(2) Α. Καραμπίνης (1)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η υπερηχογραφία τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε ένα απαραίτητο εργαλείο στα χέρια του ιατρού που ασχολείται με την αντιμετώπιση του βαρέως πάσχοντα. Έχει προταθεί ότι η χρήση των υπερήχων μπορεί να βοηθήσει και στην τοποθέτηση κεντρικών φλεβικών καθετήρων, μια διαδικασία ρουτίνας που όμως συχνά επιπλέκεται όταν διεξάγεται με την κλασική τεχνική της τυφλής παρακέντησης βάσει οδηγών σημείων. Τρία είδη κεντρικών φλεβών μπορούν να καθετηριαστούν με τη βοήθεια υπερηχογραφικής καθοδήγησης: η έσω σφαγίτιδα φλέβα, η μηριαία φλέβα και η υποκλείδιος φλέβα. Τα πλεονεκτήματα της τεχνικής είναι πολλά: o ιατρός έχει τη δυνατότητα να ελέγξει αρχικά την ηχοανατομία της περιοχής και να εντοπίσει τυχόν δυσκολίες πρόσβασης, να παρακολουθήσει όλη την πορεία της βελόνας του ενώ εισέρχεται εντός του αγγειακού αυλού, να αποφύγει άμεσα παρακείμενες δομές και τέλος να επιβεβαιώσει την ορθή θέση του καθετήρα του. Κατά συνέπεια, μειώνεται αισθητά ο αριθμός των ανεπιτυχών προσπαθειών, ελαττώνεται ο συνολικός χρόνος καθετηριασμού και πολλαπλασιάζεται η καθολική ασφάλεια της ιατρικής πράξης. Έτσι, ακόμη και σε συνθήκες επείγουσες και μη ιδανικές, όταν η ανεύρεση αγγειακής πρόσβασης οφείλει να γίνει άμεσα και ανεπίπλεκτα, είναι σαφές ότι ο καθετηριασμός κεντρικών φλεβών με τη βοήθεια υπερηχογραφικής καθοδήγησης υπερέχει.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Mονάδα Εντατικής Θεραπείας, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», (2) Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Νοσοκομείο «Λαϊκό», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Yπέρηχοι, κεντρικές φλέβες, καθετηριασμός, τεχνική.
Αλληλογραφία: M. Φράγκου, Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27, Αθήνα e-mail: mariantinaf@hotmail.com

Θ. Τόλη, Α. Καλοκαιρινού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Την επιστημονική βάση για την ορθή προσέγγιση του ζητήματος της επιληψίας έθεσε πρώτος ο Ιπποκράτης. Η επιληψία, σήμερα, είναι η συχνότερη από τις χρόνιες νευρολογικές ασθένειες και εκτιμάται ότι παγκοσμίως, περίπου 50.000.000 άνθρωποι πάσχουν από αυτή. Μετά την αλματώδη άνοδο που σημειώθηκε στον τομέα της νευρολογίας τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίζουμε πλέον ότι η επιληψία δεν είναι απλά μια νοσολογική οντότητα. Το παρόν άρθρο εστιάζει στις επιληψίες και τα επιληπτικά σύνδρομα που εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία. Στα ζητήματα που αναπτύσσονται περιλαμβάνονται: τα επιδημιολογικά στοιχεία, τα χαρακτηριστικά των επιληψιών και οι επιπτώσεις τους στην ανάπτυξη, η αντιμετώπιση του παιδιού στα επείγοντα και οι σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Θέματα που χρειάζονται περισσότερη διερεύνηση στην παιδική επιληψία, είναι ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς αντιμετωπίζουν το επιληπτικό παιδί, η ακριβής διάγνωση του τύπου επιληψίας ή συνδρόμου, η έγκαιρη αντιμετώπιση της ανθεκτικής επιληψίας κροταφικού λοβού και η κατάλληλη ηλικία για χειρουργική επέμβαση σε έναν εγκέφαλο που αναπτύσσεται. Το θεραπευτικό κενό που υπάρχει σήμερα σε ό,τι αφορά στις ανθεκτικές επιληψίες ευελπιστούμε να καλύψουν στο άμεσο μέλλον τεχνικές όπως η γονιδιακή θεραπεία, η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων, η παραγωγή εμβολίων και άλλες εξατομικευμένες θεραπείες.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Εργαστήριο Κοινοτικής Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παιδική επιληψία, επιδημιολογία, πρώτες βοήθειες, κρίσεις, συμπεριφορά, επιληπτικά σύνδρομα, θεραπείες.
Αλληλογραφία: Θ. Τόλη, Καραϊσκάκη 12, Θέρμη Θεσσα­λονίκης 570 01, Θεσσαλονίκη

Ι.Δ. Σπηλιώτης, Η. Ευσταθίου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση του θυρεοειδικού καρκίνου παραμένει ένα αμφιλεγόμενο θέμα και τα τελευταία χρόνια παραμένουν διλήμματα ως προς τη χειρουργική αντιμετώπιση και την έκταση της εκτομής. Υπάρχει αύξηση στη συχνότητα διάγνωσης που οφείλεται σε παράγοντες περιβαλλοντολογικούς, σε καλύτερες διαγνωστικές εξετάσεις λόγω της ιατρικής τεχνολογίας (υπέρηχοι), σε πιο εκτεταμένες χειρουργικές εκτομές και σε πιο ενδελεχή παθολογοανατομική διάγνωση. Η χειρουργική εκτομή παραμένει η βασική θεραπεία και η ολική θυρεοειδεκτομή η επέμβαση εκλογής για τα καλά διαφοροποιημένα νεοπλάσματα. Ο λεμφαδενικός καθαρισμός σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να είναι επιλεκτικός και να αποφασίζεται μετά από ενδείξεις. Στο μυελοειδές καρκίνωμα η ολική θυρεοειδεκτομή και ο αμφοτερόπλευρος λεμφαδενικός καθαρισμός είναι η εξέταση εκλογής. Ενώ στο αναπλαστικό καρκίνωμα η χειρουργική συνήθως προσφέρει παρηγορητική προσέγγιση. Γίνεται αναφορά στη συμπληρωματική θεραπεία και τον έλεγχο για την ανίχνευση υποτροπής ή μετάστασης. Παρουσιάζεται επίσης, η θεραπευτική προσέγγιση της υποτροπής και της μεταστατικής νόσου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Α΄ Χειρουργικό Τμήμα, ΕΑΝΠ «Μεταξά», Πειραιάς
Λέξεις Κλειδιά: Θυρεοειδικό καρκίνωμα, θηλώδες, χειρουργική θυρεοειδούς, μυελοειδές καρκίνωμα, αναπλαστικό καρκίνωμα.
Αλληλογραφία: Ι.Δ. Σπηλιώτης, Α΄ Χειρουργικό Τμήμα, ΕΑΝΠ «Μεταξά», Μπόταση 51, 185 37 Πειραιάς e-mail:jspil@in.gr

Χ. Πιπιλή,(1) Ε. Χολόγκιτας (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η ακριβής εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας σε ασθενείς με κίρρωση αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, επειδή η νεφρική δυσλειτουργία αποτελεί σημαντικό προγνωστικό δείκτη πριν και μετά τη μεταμόσχευση ήπατος και επειδή συμπεριλαμβάνεται στο ΜΕLD score (μοντέλο καθορισμού προτεραιότητας στην κατανομή ηπατικών μοσχευμάτων στις λίστες αναμονής των ΗΠΑ). Αν και ο προσδιορισμός της κρεατινίνης ορού είναι ευρέως διαδεδομένος, η συγκέντρωση της κρεατινίνης στον ορό δεν είναι αξιόπιστη για την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας στους κιρρωτικούς. Επιπλέον, ο υπολογισμός της κάθαρσης κρεατινίνης με τη συλλογή ούρων 24ώρου συνήθως υπερεκτιμά τη GFR (λόγω της σωληναριακής απέκκρισης της κρεατινίνης), ενώ οι διάφορες εξισώσεις εκτίμησης της GFR (όπως Cockcroft-Gault, ΜDRD) αν και θεωρούνται πιο ακριβείς και ευαίσθητες, παρουσιάζουν αρκετούς περιορισμούς και βασίζονται στην κρεατινίνη ορού. Κρίνεται απαραίτητο να επανεξεταστεί η ορθότητα των δεικτών για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας σε ασθενείς με κίρρωση, ενώ είναι επιθυμητοί νέοι δείκτες στον ορό, όπως η συστατίνη C και νέοι μαθηματικοί τύποι ως εναλλακτική λύση. Επίσης, είναι ανάγκη να τεκμηριωθεί ένα αξιόπιστο υποκατάστατο της GFR για τη δίκαιη κατανομή των ηπατικών μοσχευμάτων σε ασθενείς με κίρρωση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1) «Αρεταίειο» Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, Αθήνα, (2) Παθολογική Κλινική Γενικό Νοσοκομείο Σητείας, Σητεία
Λέξεις Κλειδιά: Κίρρωση, μεταμόσχευση ήπατος, κρεατινίνη, συστατίνη C, GFR.
Αλληλογραφία: Ε. Χολόγκιτας, Μαρκαντωνάκη 5, 723 00 Σητεία, Κρήτη e-mail: cholongitas@yahoo.gr

E. Μενενάκος, K.M. Στάμου, M. Νατούδη, Λ. Αλεβίζος, Γ. Ζάβρας, Ε

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός είναι η μελέτη της λαπαροσκοπικής επιμήκους γαστρεκτομής (laparoscopic sleeve gastrectomy, LSG) ως κύρια χειρουργική θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας. Δευτερεύοντα συμπεράσματα αφορούν στην ασφάλεια της διαδικασίας. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Πρόκειται για προοπτική κλινική μελέτη που αφορά στην προσωπική εμπειρία δύο χειρουργών στη LSG . Τα κριτήρια εισόδου στη μελέτη ήταν Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) μεγαλύτερος από 40 kg/m2 ή μεγαλύτερος από 35 kg/m2, εφόσον συνυπήρχαν νοσήματα σχετιζόμενα με τη νοσογόνο παχυσαρκία. Οι επισκέψεις επανελέγχου καθορίστηκαν σε διαστήματα τριών μηνών και κατά την ολοκλήρωση της μελέτης. Αποτελεσματα 287 ασθενείς (αναλογία γυναικών-ανδρών 2,2/1, με μέσο όρο ηλικίας τα 38,2 έτη) υπεβλήθησαν σε λαπαροσκοπική επιμήκη γαστρεκτομή. Ο μέσος προεγχειρητικός ΔΜΣ ήταν 46,0 kg/m.2 Η μετεγχειρητική θνητότητα ανήλθε σε 0,3%. Η συνολική μετεγχειρητική νοσηρότητα ήταν 15,3%. Παράγοντες κινδύνου για μετεγχειρητικές επιπλοκές ήταν σε οριακό βαθμό ο υψηλός ΔΜΣ και ο σακχαρώδης διαβήτης. Προστατευτικό ρόλο έχει η ενίσχυση της γραμμής συρραφής. Μετά από διάμεση μετεγχειρητική παρακολούθηση 14 μηνών (εύρος 1–33 μήνες) ο ΔΜΣ στο τέλος της μελέτης ήταν σημαντικά μειωμένος (p<0,01). Το αντίστοιχο ποσοστό απώλειας πλεονάζοντος βάρους (% EWL) στο τέλος της παρακολούθησης ήταν 65,7% (εύρος: 33,8–102,3). Το ποσοστό επιτυχίας έφθασε το 81,7% Ως μόνος παράγοντας που επιδρά στην απώλεια βάρους αναγνωρίστηκε ο ΔΜΣ. Συγκεκριμένα, ΔΜΣ>50 kg/m2 συνδέεται με μεγαλύτερη απώλεια βάρους. ΣυμπEρασμαTA Η λαπαροσκοπική επιμήκης γαστρεκτομή αποτελεί ικανοποιητική πρώτη επιλογή στη θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Τμήμα Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, Α΄ Προπαι-δευτική Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παχυσαρκία, νοσογόνος, λαπαρασκοπική επιμήκης γαστρεκτρομή, χειρουργική θεραπεία.
Αλληλογραφία: Κ.Μ. Στάμου, Λυκείου 15, 106 74 Αθήνα e-mail: cstamou@hotmail.com

Γ. Mεσσάρης,(1) Α. Χριστοφοράτου(2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Σκοπoς Η δημοσιοποίηση μέρους της συλλογής των χειρουργικών εργαλείων του Κεφαλλονίτη ιατροχειρουργού Χαράλαμπου Τυπάλδου-Ιακω­βάτου. Υλικo-μeθοδος Βασική πηγή πληροφοριών αποτέλεσε η έρευνα στην Ιακωβάτειο βιβλιοθήκη στο Ληξούρι Κεφαλληνίας και συγκεκριμένα στο ιδιωτικό Αρχείο του Οίκου των Τυπάλδων-Ιακωβάτων. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε οργανώθηκε επαγωγικά με αρχικό στάδιο τη μελέτη εξαιρετικά μεγάλου αριθμού ιδιωτικών εγγράφων, χειρογράφων, κωδίκων, επίσημων φυλλαδίων και κατά βάση της ιδιωτικής συλλογής των χειρουργικών εργαλείων του ιατροχειρουργού Χαραλάμπη. Αποτελeσματα Η συλλογή, οργάνωση και μελέτη του υλικού οδήγησε στη συγκέντρωση πλήθους πληροφοριών για την επαγγελματική δράση του Χαραλάμπου Τυπάλδου-Ιακωβάτου, τη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του, το ύψος των επιστημονικών του γνώσεων, τη μέθοδο άσκησης του επαγγέλματός του, τις σχέσεις που διατηρούσε με τους συναδέλφους του, το ενδιαφέρον του για τη διά βίου ανανέωση των επιστημονικών του γνώσεων. Συμπερασματα Τα συμπεράσματα της έρευνας δίνουν το στίγμα της ασκούμενης ιατρικής της εποχής στην Ελλάδα, η οποία αγωνίζεται να ορθοποδήσει ως ελεύθερο πλέον κράτος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Τμήμα Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα (2)Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Λέξεις Κλειδιά: Χαράλαμπος Τυπάλδος-Ιακω­βάτος, Ιατροχειρουργός, βιογραφία, 19ος αιώνας, Κεφαλληνία, χειρουργικά εργαλεία.
Αλληλογραφία: Γ. Mεσσάρης, Τερτσέτη 5, 111 41, Άνω Πατήσια, Αθήνα

Γ. Κασσάρας,(1) Χρ. Νησωτάκης,(1) Ι. Σπυριδάκης,(1) Γ. Τολούμης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι κύστεις παραθυρεοειδών είναι σπάνιες κυστικές βλάβες, που παρουσιάζονται ως μάζες τραχήλου ή (σπανιότερα) μεσοθωρακίου, συνηθέστατα χωρίς άλλα συνοδά ειδικά συμπτώματα. Συνήθως είναι μη λειτουργικές και διαγιγνώσκονται τυχαία μετά από εκτομή για υποτιθέμενο κυστικό όζο θυρεοειδούς. Η προεγχειρητική διάγνωση μπορεί να τεθεί με τη μέτρηση της παραθορμόνης στο υγρό που αναρροφάται κατά την κατευθυνόμενη με υπερήχους FNA. H θεραπεία συνίσταται σε διαδερμική παρακέντηση και αναρρόφηση της κύστης (πιθανόν σε συνδυασμό με έγχυση σκληρυντικού παράγοντα) ή σε χειρουργική εκτομή, που ενδείκνυται σε συμπτωματικές ή λειτουργικές κύστεις, όταν η διάγνωση παραμένει ασαφής (ιδιαίτερα σε κύστεις του μεσοθωρακίου) ή για αισθητικούς λόγους (σε ευμεγέθεις ορατές κύστεις). Παρουσιάζουμε νεαρή ασθενή με κύστη παραθυρεοειδούς που διαγνώσθηκε τυχαία. Με την ευκαιρία γίνεται και μία σύντομη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Β΄ Χειρουργική Κλινική, (2)Ενδοκρινολογική Κλινική, 3Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, 251 Γενικό Νο­σοκο­μείο Αεροπορίας, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Παραθυρεοειδείς, κύστη, υπερπαραθυρεοειδισμός, χειρουργική, FNA, αναρρόφηση.
Αλληλογραφία: Γ.Χ. Σακοράφας, Αρκαδίας 19–21, 115 26 Αθήνα e-mail: georgesakorafas@yahoo.com

Ι.Δ. Χατζιδάκης, Γ. Χειλάκος, Π. Καρακάσης, Π. Κωστάρας, Μ. Μαλτ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο μαγγανισμός είναι μια εξωπυραμιδική διαταραχή που διαφέρει από τη νόσο Parkinson και εισβάλλει με διαταραχές της βάδισης, «βάδισμα πετεινού», βραδυκινησία, μικρογραφία και υπομιμία. Παρουσιάζουμε ένα περιστατικό ενός ηλεκ¬τροσυγκολλητή με αστάθεια και πτώσεις. Η νευρολογική εξέταση αποκάλυψε την αμφοτερόπλευρη βραδυκινησία, την υπομιμία και τα συμμετρικά και αμφοτερόπλευρα αυξημένα εν τω βάθει τενόντια αντανακλαστικά. Η συγκέντρωση μετάλλων στο αίμα ήταν φυσιολογική. Το ΕΝΥ ήταν φυσιολογικό ενώ η κυτταρολογική εξέταση ήταν αρνητική για κακοήθεια. Το ΗΕΓ, το ΗΜΓ και το ΗΝΓ ήταν φυσιολογικά. Οι εικόνες υπό ακολουθία T1W της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου ανέδειξαν συμμετρικά αυξημένο σήμα στους φακοειδείς πυρήνες, ενώ οι εικόνες υπό ακολουθία πρωτονίων επίσης ανέδειξαν αυξημένο σήμα στους κερκοφόρους πυρήνες και το μεσεγκέφαλο. Η διάγνωση του μαγγανισμού τέθηκε από το επαγγελματικό ιστορικό, την κλινική εικόνα, το αμφοτερόπλευρο και συμμετρικά αυξημένης έντασης σήμα στις ακολουθίες Τ1 της μαγνητικής τομογραφίας στην ωχρά σφαίρα και στο μεσεγκέφαλο, καθώς και από τα αρνητικά ευρήματα τόσο στην υπολογιστική τομογραφία (CT) εγκεφάλου όσο και στις υπό ακολουθία T2 εικόνες της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Νευρολογική Κλινική, 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ, Μελίσσια, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μαγγανισμός, εξωπυραμιδική συνδρομή, επαγγελματική νόσος

Π. Αθανασίου,(1) Δ. Νικηφόρου,(1) Ιφ. Κώστογλου-Αθανασίου,(2) Ν

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
H αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία ή ατροφία Sudeck οφείλεται σε διαταραχή της λειτουργίας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και τοπική φλεγμονή. Σχετίζεται με ριζίτιδα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, νεοπλάσματα, αρθροσκόπηση και θρομβώσεις, αλλά ο συχνότερος εκλυτικός παράγοντας είναι το τραύμα του άκρου ή του αντίστοιχου περιφερικού νεύρου. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο έντονος πόνος και τα οφειλόμενα σε δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, όπως τοπικό οίδημα και αγγειοκινητικές διαταραχές. Περιγράφεται περίπτωση ασθενούς άνδρα ηλικίας 71 ετών, με ιστορικό ήπιας χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας, υπερουριχαιμίας, στεφανιαίας νόσου, υπερλιπιδαιμίας και αρτηριακής υπέρτασης που παρουσίασε προ 4μήνου, μετά επαφή με γαλακτώδες υγρό φύλλων συκιάς έγκαυμα αριστεράς άκρας χειρός και ακολούθως έντονο οίδημα και άλγος. Αντιμετωπίστηκε με τοπικά σκευάσματα και κεφαλοσπορίνη από το στόμα. Κατόπιν εμφάνισε στο ίδιο χέρι έρπητα ζωστήρα και προοδευτική επιδείνωση του άκρου. Χορηγήθηκαν αντιβιoτικά και βηταμεθαζόνη καθώς και καλσιτονίνη για την αντιμετώπιση της τοπικής οστεοπόρωσης με αποτέλεσμα ύφεση των συμπτωμάτων. Το σπινθηρογράφημα οστών τριών φάσεων με 99mTc με γ-camera επιβεβαίωσε τη διάγνωση της αντανακλαστικής συμπαθητικής δυστροφίας. Η εμφάνιση της αντανακλαστικής συμπαθητικής δυστροφίας προκαλείται από πληθώρα αιτιών με κύριο τον τραυματισμό, έστω και αν αυτός είναι πολύ μικρός σε βαρύτητα. Ο ασθενής ανέπτυξε το σύνδρομο μετά επαφή με γαλακτώδες υγρό φύλλων συκιάς και τον έρπητα ζωστήρα που ακολούθησε. Έχει αναφερθεί αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία μετά έγκαυμα όπως και μετά έρπητα ζωστήρα. Ωστόσο, η εμφάνιση του συνδρόμου μετά έγκαυμα από γαλακτώδες υγρό φύλλων συκιάς είναι ιδιαίτερα σπάνια.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος», Θεσσαλονίκη, (2)Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝ Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Aντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία, ατροφία Sudeck, τραύμα, έγκαυμα, γαλακτώδες υγρό φύλλων συκιάς, έρπης ζωστήρ.
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Κορινθίας 7, 115 26 Αθήνα e-mail: pathanassiou@yahoo.gr

Π. Αθανασίου,(1) Ι. Κώστογλου-Αθανασίου (2)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η μελατονίνη είναι μια μεθοξυϊνδόλη που συντίθεται στο κωνάριο. Η ορμόνη φαίνεται ότι έχει πολλαπλές δράσεις στον οργανισμό. Δρα σε όλα τα κύτταρα μέσω πολλών υποδοχέων, επιφανειακών και πυρηνικών. Σχετίζεται με την αναπαραγωγή στα ζώα αλλά και στον άνθρωπο. Φαίνεται ότι έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση. Συμβάλλει στην πρόληψη της εμφάνισης καρκίνου, αλλά μπορεί να συμμετέχει και στη φαρμακευτική αντιμετώπιση των νεοπλασματικών νοσημάτων είτε συμπληρωματικά είτε συμβάλλοντας στην πρόληψη της εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών από τους φαρμακευτικούς παράγοντες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Η μελατονίνη φαίνεται ότι έχει δράση στο ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί να έχει ανοσοενισχυτική δράση. Η σχέση της με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν είναι διεξοδικά μελετημένη και παραμένει αμφιλεγόμενη. Έχουν παρατηρηθεί υψηλότερα νυκτερινά επίπεδα μελατονίνης σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Έχει ακόμη διατυπωθεί η υπόθεση ότι η κιρκάδια διακύμανση των συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, κύρια έκφανση της οποίας είναι η πρωινή δυσκαμψία που οφείλεται στην αυξημένη έκκριση κυτταροκινών κατά τη νύκτα και νωρίς το πρωί, μπορεί να σχετίζεται με τη νυκτερινή έκκριση της μελατονίνης. Έχει ακόμη παρατηρηθεί ότι σε χώρες στη βόρεια Ευρώπη, όπου η συνολική έκκριση της μελατονίνης είναι μεγαλύτερη λόγω μεγαλύτερης διάρκειας της νύκτας, τα επίπεδα του παράγοντα νέκρωσης των όγκων-α είναι υψηλότερα και αυτό μπορεί να σχετίζεται με τη βαρύτητα της νόσου. Η μελατονίνη χορηγήθηκε σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα σαν συμπληρωματική θεραπεία και διαπιστώθηκε ότι και στους ασθενείς αυτούς η μελατονίνη έχει αντιοξειδωτική δράση, χωρίς ωστόσο να παρατηρηθεί βελτίωση των συμπτωμάτων της νόσου. Φαίνεται ότι η συμβολή της μελατονίνης στην παθοφυσιολογία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και η επίδραση της μελατονίνης σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα χρήζουν περαιτέρω μελέτης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: (1)Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος», Θεσσαλονίκη, (2) Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝ Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» ΕΕΣ, Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Μελατονίνη, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ανοσοποιητικό σύστημα, ανοσοενισχυτική δράση, ανοσοτροποποιητική δράση, αντιοξειδωτική δράση.
Αλληλογραφία: Π. Αθανασίου, Εθνικής Αντιστάσεως 161, 551 34 Θεσσαλονίκη e mail: pathanassiou@yahoo.gr

Δ. Κατρίνης, Ά. Πεφάνης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι λοιμώξεις από τους ιούς της γρίπης χαρακτηρίζονται, παγκοσμίως, από σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα. Στην παρούσα ανασκόπηση επιχειρείται η παράθεση των σύγχρονων οδηγιών για τη θεραπεία και τη χημειοπροφύλαξη, με αντι-ιικά φάρμακα, τόσο της εποχικής όσο και της νέας γρίπης A(H1N1), 2009. Για την εποχική γρίπη παρουσιάζονται, περιληπτικά, οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Λοιμωδών Νόσων (IDSA). Για τη νέα γρίπη A(H1N1), 2009 παρατίθενται οι οδηγίες του Αμερικανικού Κέντρου Έλεγχου Νόσων (CDC) και του ΚΕΕΛΠΝΟ. Αναφέρονται τα άτομα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη επιπλοκών, τα οποία πρέπει να λάβουν θεραπεία. Συζητείται ποιοι ασθενείς πρέπει να λάβουν θεραπεία και ποια φάρμακα πρέπει να χορηγηθούν, καθώς επίσης ποια άτομα πρέπει να λάβουν χημειοπροφύλαξη για γρίπη και πότε πρέπει να γίνει έναρξη αυτής. Επίσης, παρουσιάζονται η διάρκεια χορήγησης και το είδος των αντι-ιικών φαρμάκων, ανάλογα με το είδος του υπευθύνου για τη γρίπη ιού. Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της γρίπης σε ιδρύματα, γίνεται αναφορά για το πότε πρέπει να τίθεται η υποψία επιδημίας σε ένα ίδρυμα, ποιοι τρόφιμοι πρέπει να θεραπεύονται ή να λαμβάνουν χημειοπροφύλαξη, με ποια φάρμακα και για πόσο χρονικό διάστημα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Εποχική γρίπη, νέα γρίπη Α(Η1Ν1) 2009, θεραπεία, προφύλαξη, αντι-ιικά.
Αλληλογραφία: Ά. Πεφάνης, Λεωφ. Μεσογείων 152, 115 27 Αθήνα e-mail: pefan1@otenet.gr

Δ. Τσιόλιας, Δ.Δ. Κόκκινος, Π.Ν. Πιπερόπουλος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Οι ενδοφλέβιοι ενισχυτές ηχογένειας (υπερηχογραφικές σκιαγραφικές ουσίες) χρησιμοποιούνται σήμερα σε μια ποικιλία υπερηχογραφικών διαγνωστικών εξετάσεων. Η συχνότερη εφαρμογή τους στην ακτινολογία είναι η ανάδειξη και ο χαρακτηρισμός των εστιακών ηπατικών αλλοιώσεων. Στην ανασκόπηση αυτή παρουσιάζεται η φυσική και τεχνολογική θεωρία των υπερηχογραφικών σκιαγραφικών και αναλύεται η μεταβολή των αιμοδυναμικών χαρακτηριστικών ενισχύσεως του φυσιολογικού ηπατικού παρεγχύματος σε διάφορες παθολογικές οντότητες. Τέλος, αναφέρονται χαρακτηριστικά παραδείγματα των συχνότερων εστιακών ηπατικών αλλοιώσεων και τα υπερηχογραφικά ευρήματά τους μετά από τη χορήγηση ενισχυτών ηχογένειας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Κέντρο Προέλευσης: Ακτινοδιαγνωστικό Εργαστήριο, Νοσοκομείο «Ο Ευαγ­γελισμός», Αθήνα
Λέξεις Κλειδιά: Υπέρηχοι, ενισχυτές ηχογένειας, εστιακές ηπατικές αλλοιώσεις.
Αλληλογραφία: Δ. Τσιόλιας, Πανδοσίας 35, Αθήνα 111 42 e-mail: dtsiolias@yahoo.gr