Ευ. Μουγάκου
Α΄ Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός «Κοργιαλένειο Μπενάκειο» Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Η πνευμονία αποτελεί σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας και θνητότητας στους ηλικιωμένους και πρωταρχική αιτία διακομιδής στο νοσοκομείο, είτε προέρχονται από την κοινότητα είτε διαμένουν σε μονάδες φροντίδας. Σημαντικό ζήτημα συνιστά η δυσκολία διάγνωσης και η καθυστέρηση αγωγής ιδιαίτερα στους «ευπαθείς» ή ιδρυματοποιημένους ασθενείς. Στους ασθενείς αυτούς μπορεί να απουσιάζουν τα «κλασικά» συμπτώματα του βήχα και του πυρετού και η πνευμονία να εκδηλωθεί με άτυπη συμπτωματολογία όπως η επιδείνωση της πρότερης λειτουργικότητας ή η αύξηση των πτώσεων. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς με πνευμονία που σχετίζεται με διαμονή σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων (NHAP), εμφανίζουν συχνά πολλαπλές συννοσηρότητες, αυξημένο κίνδυνο για πολυανθεκτικά παθογόνα, και σημαντικά αυξημένη θνητότητα σε σύγκριση με ηλικιωμένους ασθενείς με πνευμονία από την κοινότητα. Προκύπτει επομένως το ερώτημα της βέλτιστης εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής στους συγκεκριμένους ασθενείς: χρήζουν αντιμετώπισης ως επί πνευμονίας της κοινότητας ή ενδονοσοκομειακής; Στη συγκεκριμένη ανασκόπηση της πρόσφατης διεθνούς βιβλιογραφίας γίνεται αναφορά στα επιδημιολογικά και μικροβιολογικά στοιχεία, τα κριτήρια διάγνωσης, την αξία των προγνωστικών μοντέλων και τις πρόσφατες

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):87—98

Χ. Μάγκλαρη,¹ Γ. Μίχα,² Σ. Πουλοπούλου,¹ Ν. Φυρφίρης^1
1Αναισθησιολογικό Τμήμα και Ιατρείο Πόνου, ΓΑΟΝΑ «O Άγιος Σάββας», ²Β΄ Χειρουργική Κλινική, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Αρεταίειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Τα τελευταία χρόνια είναι κοινά αποδεκτό ότι ο πόνος υποδηλώνει πολλά περισσότερα από τη νατουραλιστική Καρτεσιανή προσέγγιση του δυισμού σώματος και ψυχής. Η ολιστική κατανόηση της φύσης του πόνου αναπτύχθηκε λόγω της επίδρασης και άλλων παραγόντων στη δημιουργούμενη εμπειρία του πόνου πέρα από την αντίδραση του σώματος σε ένα αισθητικό ερέθισμα (αλγαισθητικός πόνος), στη φλεγμονή (φλεγμονώδης πόνος) και στη δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (νευροπαθητικός πόνος). Η αλληλεπίδραση του επώδυνου ερεθίσματος με τη γνωστική λειτουργία ενός ατόμου, με τη συμπεριφορική του προδιάθεση, την ψυχολογική του κατάσταση και κουλτούρα είναι καλά εδραιωμένη στο ολιστικό μοντέλο θεώρησης του πόνου, προσδίδοντας έναν υποκειμενικό χαρακτήρα στην αντίληψη του πόνου και στο «υποφέρειν». Επιπρόσθετα εμφανίζεται μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του πόνου, του άγχους και της καταθλιπτικής συνδρομής που περιπλέκει τη συμπεριφορά του ατόμου σχετικά με την επώδυνη εμπειρία του. Σε αυτό το πλαίσιο η διαπροσωπική σχέση μεταξύ ασθενούς και θεραπευτή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση του πόνου. Μια εξατομικευμένη προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή δεν στηρίζεται μόνο σε τυποποιημένες πρακτικές αλλά ενσωματώνει την προσωπική εμπειρία του ίδιου του ατόμου στη θεραπευτική διαδικασία του.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):99—105
Λέξεις ευρετηρίου: Χρόνιος πόνος, κατάθλιψη, νευροπαθητικός.
Αλληλογραφία: Χ. Μάγκλαρη, Χρυσοστόμου Σμύρνης 70, 161 21 Καισαριανή, Αθήνα e-mail: chrysmaglari@gmail.com

Α. Κώτσιου,¹ Χρ. Τεσσερομμάτη^2
1Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αρεταίειο», ²Εργα­στήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Η καρδιοτοξικότητα αποτελεί τη σημαντικότερη ανεπιθύμητη ενέργεια της χημειοθεραπείας, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας λόγω: (1) άμεσης κυτταρικής τοξικότητας με αθροιστική βλάβη του μυοκαρδίου, (2) διαταραχών στο σύστημα πήξης, με αποτέλεσμα ισχαιμία, θρομβογένεση και αγγειακή τοξικότητα, (3) αρρυθμογόνων επιδράσεων, (4) υπέρτασης, (5) φλεγμονής μυοκαρδίου ή/και περικαρδίου που σχετίζεται με δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας ή περικαρδιακές συλλογές. Οι ανθρακυκλίνες ­ επιρουβικίνη, ιδαρουβικίνη, δοξορουβικίνη (αδριαμυκίνη) και δαουνορουβικίνη είναι τα πλέον καρδιοτοξικά φάρμακα τα οποία προκαλούν σημαντική αύξηση στα επίπεδα της τροπονίνης. Η τραστουζουμάμπη παρεμποδίζει τη φυσιολογική δράση του HER2 στα κύτταρα του καρδιακού μυός, η μπεβασιζουμάμπη προκαλεί δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας ή ακόμα και καρδιακή ανεπάρκεια, η 5­φθοριοουρακίλη ισχαιμία του μυοκαρδίου, η κυκλοφωσφαμίδη συμπτώματα από την πρώτη χορήγηση, οι ταξάνες, ιδιαίτερα η πακλιταξέλη, αρρυθμίες και παράταση του διαστήματος QT. Δείκτη καρδιοτοξικότητας αποτελεί η μείωση του κλάσματος εξωθήσεως <55%. Η προσθήκη κυτταροπροστατευτικών φαρμάκων στα χημειοθεραπευτικά σχήματα, όπως δεξραζοξάνη ICRF198) και neuregulin (NRG­1) μειώνουν σημαντικά την καρδιοτοξικότητα, χωρίς μείωση της αντινεοπλασματικής δράσης. Η χορήγηση ανθρακυκλινών ως εγχύσεων και όχι bolus ή η λιποσωμιακή ενθυλάκωση της δοξορουβικίνης είναι μέτρα εν δυνάμει μείωσης της καρδιακής τοξικότητας. Η καρβεδιλόλη δρα προληπτικά έναντι της καρδιοτοξικότητας των ανθρακυκλινών.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):106—117
Λέξεις ευρετηρίου: Αντικαρκινικά, καρδιοτοξικότητα, καρδιοπροστασία.
Αλληλογραφία: Α. Κώτσιου, Αρεταίειο Νοσοκομείο, Λεωφ. Βασ. Σοφίας 76, 115 28 Αθήνα e-mail: akotsiou@med.uoa.gr

Δ. Χριστόπικου, St. Davies, Μ. Μαστρομηνάς
«ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ», Ιατρική Μονάδα Υποβοηθού­μενης Αναπαραγωγής, Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Η προεμφυτευτική γενετική εξέταση ή αλλιώς Preimplantation Genetic Testing (PGT) είναι μια δυναμικά αναπτυσσόμενη τεχνική στον χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της μοριακής βιολογίας. H PGT περιλαμβάνει τον γενετικό έλεγχο των εμβρύων, πριν από τη μεταφορά τους στη μήτρα για την αποφυγή μεταβίβασης σοβαρών κληρονομούμενων μονογονιδιακών παθήσεων από τη μία γενεά στην επόμενη. Στα πρώτα χρόνια της εφαρμογής της η PGT μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση μικρού αριθμού κληρονομούμενων παθήσεων. Οι αλματώδεις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της κυτταρογενωμικής τα τελευταία χρόνια βοήθησαν στην εκθετική αύξηση του αριθμού των γενετικών παθήσεων που μπορούν να αντιμετωπισθούν μέσα από την PGT.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):118—133
Λέξεις ευρετηρίου: Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση, PGD, PGT, PGT-A, PGT-M, PGT-SR, PGT-HLA, μονογονιδιακό νόσημα, βιοψία, βλαστομερίδιο, τροεφοεκτόδερμα, εμβρυϊκός μωσαϊκισμός.
Αλληλογραφία: Δ. Χριστόπικου, «ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ», Λεωφ. Κηφισίας 49 & Ζηρίδη, 151 23 Μαρούσι, Αθήνα e-mail: christopikou@embryogenesis.gr

Χρ. Τεσσερομμάτη
Εργα­στήριο­ Φαρμακολογίας,­ Ιατρική­ Σχολή,­ ΕΚΠΑ,­ Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Το έμβρυο κατά τους Έλληνες ήταν έμψυχο. Οι Αριστοτελικοί πίστευαν ότι η ψυχή εισέβαλε στο παιδί με τη γέννηση και ότι η ψυχή ενέχει λογική ικανότητα, που θεωρείτο η πιο θεϊκή των ανθρωπίνων ιδιοτήτων. Στην αρχαία Ελλάδα εδίδετο σημασία στο άρρεν τέκνο. Η άμβλωση ήταν γνωστή, χωρίς να θεωρείται κατακριτέα και να απαγορεύεται με ειδική νομική διάταξη. Η πρακτική της έκτρωσης είναι γνωστή και από τη Μυθολογία. Το έμβρυο αποτελούσε μέρος της μητρικής γαστέρας, οπότε η μητέρα μπορούσε να το καταστρέψει χωρίς να λογοδοτήσει. Άλλη αποδεκτή μέθοδος απαλλαγής από ένα ανεπιθύμητο παιδί ήταν η έκθεση. Το πηγάδι της Αρχαίας Αγοράς με τα νεκρά βρέφη αποτελεί απόδειξη. Περισσότερα παιδιά σημαίνει περισσότερη δουλειά και μεγαλύτερη μείωση της πατρικής περιουσίας. Για τη διακοπή της κύησης χρησιμοποιήθηκαν διάφορα εκτρωτικά φυτά όπως το σίλφιο αλλά και άλλες αντισυλληπτικές μέθοδοι. Η διακοπή μιας αδιατάρακτης ενδομητρίου κυήσεως ενός ή περισσοτέρων εμβρύων, διενεργείτο τις πρώτες 7 εβδομάδες. Η κατάλληλη ηλικία γάμου των γυναικών ήταν από τα 13 μέχρι τα 25 χρόνια και των ανδρών, ανάμεσα στα 17 και 35. Η εμψύχωση του εμβρύου συμβαίνει την 40ή ημέρα της εγκυμοσύνης για τα άρρενα έμβρυα και την 90ή για τα θήλεα. Γίνεται διάκριση μεταξύ θεμιτής και αθέμιτης έκτρωσης με κριτήριο τη φάση της κύησης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):134—142
Λέξεις ευρετηρίου: Διακοπή κύησης, περιορισμός γεννήσεων, έκθεση νεογνών, εκτρωτικά μέσα.
Αλληλογραφία: Χρ. Τεσσερομμάτη, ΕΚΠΑ. Σκουφά 51, 106 71 Αθήνα e­mail: ctesser@med.uoa.gr

Θ.Α. Πέππας, Δ. Παπαδάκη
Γ΄ Παθολογικό Τμήμα, ΠΓΝ Νίκαιας, Πειραιάς

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
O Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, μία από τις μεγαλύτερες μορφές στην Ιστορία της Τέχνης και της Ανθρωπότητας, είχε μια ιδιαίτερα δύσκολη και αποτραβηγμένη προσωπικότητα, ακόμα περισσότερο μετά την κώφωσή του, και αυτό δεν έκανε καθόλου εύκολη τη σχέση του με τους ιατρούς που κατά καιρούς χρειάστηκε να απευθυνθεί για τα διάφορα συμπτώματά του. Συχνά δύσπιστος, ακόμα και προσβλητικός, άλλοτε ευγνώμων και άλλοτε απόλυτα αρνητικός, είτε για την κώφωση είτε για τα προβλήματα κωλικών και πονοκεφάλων, εξετάσθηκε από τους επιφανέστερους ιατρούς της εποχής του με πάντοτε αμφίθυμα συναισθήματα εκατέρωθεν. Ίδια υπήρξε η σχέση και στην τελευταία περίοδο της ζωής του όταν η κίρρωση και η ηπατική ανεπάρκεια τον οδήγησαν στον θάνατο. Και στην Αθανασία.
Αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς σε οποιονδήποτε ασχολείται, έστω και ελάχιστα ή απήλαυσε έστω και μόνο λίγες φορές κλασική μουσική, το όνομα του Μπετόβεν. Η μουσική του και το όνομά του αυτόματα δημιουργούν συναισθήματα ευγνωμοσύνης σε όλη την ανθρωπότητα, ανάμεσά τους και στους ιατρούς. Οι ιατροί της εποχής του, όμως, που είχαν την τύχη ή την ατυχία να γνωρίσουν τον Μπετόβεν ως ασθενή, δοκίμασαν και άλλα συναισθήματα εκτός από τον θαυμασμό. Η σχέση του Μπετόβεν (1770–1827) με τους ιατρούς του δεν ήταν πάντοτε η καλύτερη δυνατή, καθώς η έμφυτη επαναστατικότητα του καλλιτέχνη σε κάθε μορφή αυθεντίας, η έντονη εκ μέρους του δυσπιστία στην αποτελεσματικότητα κάθε συνιστώμενης αγωγής, συνδυαζόμενη με την καχυποψία του και το γεγονός ότι απέδιδε την κώφωσή του (ή τουλάχιστον την επιδείνωσή της) σε «ανεπαρκείς και αγνοούντες ιατρούς» (δικά του λόγια, γραμμένα στην επιστολή του 1802 που έμεινε γνωστή σαν «Διαθήκη του Χάϊλιγκενσταντ»1) καθώς και τέλος η συχνή χρήση από τον Μπετόβεν ιδιαίτερα προσβλητικών χαρακτηρισμών έθεταν τη σχέση αυτή σε συχνή δοκιμασία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(2):143—146
Λέξεις ευρετηρίου: Διάσημα πρόσωπα, Ιστορία Ια­τρικής 19ος αιώνας, Μπετόβεν.
Αλληλογραφία: Θ.Α. Πέππας, Ιωάννου Χρυσοστόμου 24. 171 22 Νέα Σμύρνη, Αθήνα e­mail: th.a.peppas@gmail.com

Ι. Μπαρτζώκης,¹ V. Limmroth,¹ Ευ. Αγγελοπούλου,² Δ.-Δ. Μητσικώστας^2
1Department of Neurology and Palliative Care Medicine, Cologne City Hospitals, University of Cologne, Germany, ²1η Νευρολογική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπι­στήμιο Αθηνών, Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Στο παρόν άρθρο γίνεται αναφορά στις σημαντικότερες ανακοινώσεις που έγιναν στο 70ό Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Νευρολογικής Ακαδημίας, οι οποίες καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα της κλινικής νευρολογίας, συμπεριλαμβανομένων των οξέων ισχαιμικών διαταραχών, των νόσων Parkinson & Alzheimer, την πολλαπλή σκλήρυνση, την ημικρανία, την επιληψία, τη νωτιαία μυϊκή ατροφία και τη χορεία Huntington. Επιπλέον, έγιναν ανακοινώσεις που αφορούν σε νέες μεθόδους θεραπείας, όπως τεχνικές antisense, γονιδιακή θεραπεία και μεταγενωμική (metagenomics), οι οποίες ενδέχεται να έχουν εφαρμογή σε ανίατες μέχρι στιγμής διαταραχές του νευρικού συστήματος, όπως οι δυστροφίες και οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Η συνοπτική περιγραφή όλων αυτών των εργασιών δίνουν μια παραστατική εικόνα της τρέχουσας νευρολογίας στην αιχμή των εξελίξεων και αποτυπώνουν τις βασικές κατευθύνσεις της έρευνας που έχει άμεση κλινική εφαρμογή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(1–3):11—33
Λέξεις ευρετηρίου: ΑΑΝ 2018, Αμερικανική Νευρο­λογική Ακαδημία 2018.
Αλληλογραφία: Δ.­Δ. Μητσικώστας, MD, PhD, FEAN. 1η Νευρολογική Κλινική, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Λεωφ. Bασ. Σοφίας 72–74, 115 27 Αθήνα e­mail: dmitsikostas@med.uoa.gr

Θ.Γ. Αναγνώστου, Δ. Σιάτος
Ουρολογικό Τμήμα, Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσο­κομείο Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας, Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Η έννοια της αναμονής­παρακολούθησης (αντί της άμεσης θεραπείας) για μια οιαδήποτε κακοήθη νόσο, είναι ως έννοια αιρετική. Φθάνουμε όμως, μετά από δεκαετίες εμπειρίας με τον Προστατικό Καρκίνο, να αναγνωρίσουμε ότι στις ημέρες μας, η γενική «προσέγγιση» του Προστατικού Καρκίνου, για τον Ουρολόγο αλλά και τον Ασθενή, έχει αλλάξει. Δεν χρειάζεται να επεμβαίνουμε σε κάθε διάγνωση και ασθενή, αλλά μόνο σε περιπτώσεις κλινικά σημαντικών (απειλητικών) καρκίνων, σε εκείνους μάλιστα από τους ασθενείς που θα μπορούσαν πραγματικά να ωφεληθούν στην επιβίωσή τους από την εφαρμογή της άμεσης θεραπείας. Καθώς λοιπόν, δεν μιλούμε πια αδιακρίτως, δηλαδή για όλες τις περιπτώσεις ασθενών ή διαγνώσεων, η πρόκληση είναι να αναγνωρίσουμε την αξία της Ενεργού Παρακολούθησης σε εκείνους που είναι κατάλληλοι, χωρίς κόστος στην επιβίωση, μέσω της ευκαιρίας παρέμβασης στους ασθενείς που πραγματικά θα χρειαστεί να θεραπεύσουμε. Σε αυτήν την πρόκληση νεότερες τεχνολογικές ανακαλύψεις έρχονται προς βοήθεια των αποφάσεών μας.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(1–3):34—43
Λέξεις ευρετηρίου: Καρκίνος προστάτη, ενεργός παρακολούθηση, βιοδείκτες, απεικόνιση.
Αλληλογραφία: Θ.Γ. Αναγνώστου, ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας», Λεωφ. Αλεξάνδρας 17, 115 22 Αθήνα e-mail: theodoreanagnostou@gmail.com, theoan@hotmail.com

Α. Σαράφης, Δ. Διονυσίου, Ε. Δεμίρη
Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής, Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, ΑΠΘ Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη νόσος. Χαρακτηρίζεται ως πρωτοπαθές σε περίπτωση συγγενούς δυσπλασίας του λεμφικού συστήματος ή δευτεροπαθές σε επίκτητες διαταραχές θεραπείας για τον καρκίνο, φλεγμονής, τραύματος ή εξεργασίας. Η νόσος εμφανίζει αρχικά νοσηρότητα και λειτουργική έκπτωση του προσβεβλημένου άκρου, ενώ αργότερα παρουσιάζει σοβαρές ψυχοκοινωνικές διαταραχές. Η διάγνωση του λεμφοιδήματος τίθεται με την κλινική και την εργαστηριακή εξέταση λεμφοσπινθηρογραφήματος, φλουοροσκόπησης και μαγνητικής τομογραφίας. Η διαχείρισή του βασίζεται στη συντηρητική ή τη χειρουργική αντιμετώπιση, με κοινό στόχο τη μείωση όγκου του άκρου και τη λειτουργική αποκατάσταση με ύφεση των συμπτωμάτων και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι χειρουργικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν: (α) μειωτικές και (β) επανορθωτικές τεχνικές. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι «ιστορικές» επεμβάσεις δερματολιπεκτομής και οι «σύγχρονες» μέθοδοι λιποαναρρόφησης, ενώ στη δεύτερη ανήκουν οι μικροχειρουργικές τεχνικές, όπως οι λεμφο-φλεβικές παρακάμψεις και η ελεύθερη μεταμόσχευση λεμφαδένων. Η πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες της Διεθνούς Λεμφολογικής Εταιρείας προτείνουν τις μειωτικές επεμβάσεις ως ανακουφιστικές για περιπτώσεις προχωρημένου σταδίου, ενώ τις επανορθωτικές για την αντιμετώπιση όλων των σταδίων της νόσου. Τα αποτελέσματα των μικροχειρουργικών τεχνικών αναδεικνύονται ευεργετικά από πλη-

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(1–3):44—53

Ν. Φυρφίρης,¹ Χ. Μάγκλαρη,¹ Γ. Μίχα,¹ Ξ. Γραμματόγλου^2
1Αναισθησιολογικό Τμήμα και Ιατρείο Πόνου, ΓΑΟΝΑ «O Άγιος Σάββας», ²Εργαστήριο Παθολογικής Ανα­τομικής, ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Ο όρος «πόνος σε μέλος­φάντασμα» που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 16ο αιώνα από τον Γάλλο χειρουργό Ambrose Paré αναφέρεται στην κατάσταση, όπου ένα άτομο αισθάνεται πόνο σε μέλος του σώματός του, το οποίο δεν είναι πλέον παρόν (ακρωτηριασμός). Αποτελεί μία ιδιαίτερα συχνή οντότητα σε ασθενείς που υφίστανται ακρωτηριασμό, με το ποσοστό να ανέρχεται σε 50–85%. Στους μισούς ασθενείς, η έναρξη του πόνου τοποθετείται χρονικά στο πρώτο 24ωρο μετά τον ακρωτηριασμό, ενώ το 75% αναπτύσσει πόνο μέσα στην πρώτη εβδομάδα. Πιθανόν σχετίζεται με παράγοντες που επηρεάζουν τόσο το κεντρικό όσο και το περιφερικό νευρικό σύστημα, ενώ υπάρχουν και ψυχολογικές διαστάσεις που αφορούν στην εικόνα του εαυτού. Επηρεάζει την ποιότητα της ζωής των ασθενών και συσχετίζεται με την εμφάνιση διαταραχών ύπνου και κατάθλιψης. Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πολυπαραγοντική και συμπεριλαμβάνει διάφορες τεχνικές τόσο φαρμακευτικές όσο και μη, πάντα εξατομικευμένες στις ανάγκες των ασθενών. Παρόλη την υπάρχουσα γνώση κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω έρευνα γύρω από τους εμπλεκόμενους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς ώστε να ανοίξει ο δρόμος για στοχευμένη θεραπεία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(1–3):54—60
Λέξεις ευρετηρίου: Πόνος σε μέλος-φάντασμα, ακρωτηριασμός, χρόνιος πόνος.
Αλληλογραφία: Ν. Φυρφίρης, Ανδριτσαίνης 9, 111 42 Αθήνα e-mail: firfirisnikos@yahoo.gr

Χρ. Λιονής, Α. Αγγελάκη, Μ. Αναστασάκη, Φ. Αναστασίου, Μ. Αντωνοπούλου, Δ. Ανυφαντάκης, Ει. Βασιλάκη, Θ. Βασιλόπουλος, Β. Βιβιλάκη, Μ. Γαλενιανός, Χ. Γιρβαλάκη, Μ. Γκότση, Ε. Ιατράκη, Ν. Κακολύρης, Α. Καμέκης, Α. Καρέλης, Δ. Κουναλάκης, Α. Μαρκάκη, A.-E. Μεχίλι, Α. Μπερτσιάς, Γ. Ντάουκερ, Σ. Παπαδάκη, Μ. Παπαδακάκη, Ε. Πιτέλου, Δ. Σηφάκη-Πιστόλλα, Μ. Σιάλτσης, Β. Σμπαρούνη, Ι. Στεφανάκη, Εμμ. Συμβουλάκης, B. Τσιάντου, Ι. Τσιλιγιάννη, Β.-Ει. Χατζέα, Χρ. Ψαρουδάκη
Ερευνητική Ομάδα Κλινικής Κοινωνικής και Οικογε­νειακής Ιατρικής, Σχολή Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης, Κρήτη

ΣΚΟΠΟΣ:
Αρκετή συζήτηση γίνεται στην Ελλάδα για τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) και για τις πολιτικές υγείας που θα πρέπει να ακολουθηθούν. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να παρουσιάσει την πληροφορία και γνώση που έχει αποκτηθεί από τις ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής (ΚΚΟΙ) της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και να εντοπίσει εκείνες τις «περιοχές» που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στην εκπαίδευση, στην έρευνα αλλά και στην πολιτική υγείας.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ :
Οι πηγές που χρησιμοποιή­θηκαν για την ανάγκη του άρθρου αυτού ήταν τα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Περιοδικότητα: Ιατρική 2019, 108(1–3):61—74